Một máy bay do thám tuyệt mật của Anh đã bị nhiều người dùng một ứng dụng smart phone trị giá 3,9 USD dò ra được và theo dõi khi đang bay trên biển Baltic hôm 25-4 để làm nhiệm vụ nghe lén không lực của Tổng thống Vladimir Putin.
Chiếc máy bay của Không lực Hoàng gia Anh (RAF) này được gọi là Rivet Joint, trị giá khoảng 842 triệu USD. Nó bị phát hiện ở độ cao khoảng 8,2 km khi đang thu thập tin tức tình báo về căn cứ không quân Kaliningrad được canh phòng nghiêm ngặt của Nga trên biển Baltic.
Máy bay Rivet Joint của Anh bị phát hiện khi đang tiến gần căn cứ không quân Kaliningrad của Nga. Hình ảnh này được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Nguồn: Daily Mail
Điệp vụ thuộc loại tuyệt mật này của chiếc máy bay đã bị ghi lại từng phút một và bị hàng ngàn người theo dõi trên internet. Thậm chí chi tiết của điệp vụ này còn bị chia sẻ trên Twitter.
Những hình ảnh radar được chia sẻ trên mạng xã hội của chiếc máy bay Anh này cho thấy nó đang bay với vận tốc 885 km/giờ cách căn cứ Kaliningrad khoảng 96,5 km và còn có các máy bay do thám cùng máy bay phản lực tàng hình F-35A của Mỹ theo cùng.
Điệp vụ liên quân Mỹ-Anh này được tiến hành hôm 25-4 giữa lúc căng thẳng giữa NATO và Tổng thống Nga Vladimir Putin đang leo thang và chỉ vài ngày sau khi quân đội Anh bắt đầu các cuộc diễn tập ở Estonia nhằm ngăn chặn Nga xâm lược.
Tối ngày 29-4, Cựu Tư lệnh Không quân Anh Graham Pitchfork đã cảnh báo rằng các trang web phát hiện máy bay như Flightradar24.com và Planefinder.net đã khiến Không quân Hoàng gia Anh gần như không thể giữ bí mật các điệp vụ của mình.
Ông Pitchfork nhận định: “Những trang web chuyên nghiệp kiểu này có thể chia sẻ hầu như mọi thứ với thế giới. Tốc độ và sự truyền thông tin dễ dàng của họ rất đáng kinh ngạc. Tôi cảm thấy hơi khó hiểu khi mọi người cứ muốn theo dõi các máy bay quân sự của chúng tôi khắp mọi nơi nhưng phải chịu thôi. Đúng là cần phải nhấn mạnh vấn đề này nhưng tôi e rằng chúng ta phải sống chung với nó thôi”.
Chiếc Rivet Joint dài gần 42 m, nặng 146 tấn này chở theo phi hành đoàn 27 người và đã cất cánh từ làng Waddington ở Lincolnshire, Anh vào sáng ngày 25-4 rồi bay qua Biển Bắc và Đan Mạch. Sau đó, những người dò tìm máy bay bằng ứng dụng di động đã dò ra tốc độ, hướng di chuyển và số hiệu của chiếc Rivet Joint này khi nó đến gần bờ biển nước Nga.
Các chuyên gia an ninh cho rằng có lẽ kế hoạch ban đầu của liên quân Mỹ-Anh là để cho chiếc Rivet Joint bay phía sau những chiếc máy bay phản lực tàng hình F-35A để sẵn sàng phản hồi lại bằng tín hiệu điện tử trong trường hợp phía không quân Nga định tấn công những chiếc F-35A.
Chuyên gia Justin Bronk thuộc Viện Nghiên cứu Hoàng gia Anh về an ninh quốc phòng giải thích: “Rivet Joint là loại máy bay cực nhạy trong việc phát hiện các radar dò tìm của không quân Nga và rất hữu ích đối với Mỹ và Anh trong việc đối phó với hệ thống radar chống tàng hình bước sóng ngắn của Nga”.
“Máy bay Mỹ và Anh rất có thể đang cố gắng khiêu khích không quân Nga phát tín hiệu phản hồi lại vì thông thường người Nga sẽ không phát các dạng sóng radar cao nhất của họ cho Anh và Mỹ thu thập phân tích” – ông Bronk nói thêm.
Ông Bronk cho rằng rất có thể vị trí của chiếc Rivet Joint đã bị phát hiện bởi hệ thống phát đáp tín hiệu vốn chỉ có thể tắt được trong vùng chiến tranh. Ông lý giải: “Vùng trời châu Âu rất đông đúc nên những việc bạn được phép thực hiện bí mật cũng chỉ có giới hạn”.
Hệ thống phát đáp tín hiệu ghi nhận vị trí của máy bay nhờ vào hệ thống vệ tinh định vị toàn cầu GPS và sau đó phát lại thông tin đến các trạm mặt đất được quan sát bởi các trang web như Flightradar24.com.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một chuyến thăm và làm việc tại căn cứ không quân Kaliningrad. Ảnh: Reuters
Các nguồn tin quốc phòng cho biết Không quân Hoàng gia Anh được Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế ủy nhiệm để đảm bảo rằng trong thời bình, họ sẽ tuân thủ các quy trình bay an toàn, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống phát đáp tín hiệu.
Về phía Nga, tối 29-4, một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Nga cho biết: "Không quân Hoàng gia Anh có nhiều khả năng thu thập tin tức tiên tiến có thể được sử dụng trong mối liên hệ với các đồng minh để có được thông tin tình báo quan trọng trên toàn cầu. Vì chính sách an ninh, chúng tôi không thể đưa ra bình luận hay suy đoán gì về các vấn đề tình báo"