Theo Reuters , biến đổi khí hậu đang làm gia tăng nhiệt độ kỷ lục, có thể vượt qua mùa hè năm ngoái - vốn được xác định là mùa hè nóng nhất trong 2.000 năm. Các đợt nắng nóng cực độ trong những ngày gần đây bị nghi đã gây ra hàng trăm, thậm chí hàng nghìn cái chết trên khắp châu Á và châu Âu.
Tại Ả Rập Xê-út, gần hai triệu tín đồ Hồi giáo đang tham gia hành hương dịp lễ Hajj tại Nhà thờ Hồi giáo lớn ở Mecca trong tuần này. Tuy nhiên, hàng trăm người đã thiệt mạng trong điều kiện nhiệt độ trên 51 độ C.
Các nguồn y tế và an ninh Ai Cập cho biết hôm 20/6, ít nhất 530 người Ai Cập đã thiệt mạng trong sự kiện Hajj, trong khi 40 người khác vẫn mất tích.
Những người hành hương Hồi giáo cầm ô đi bộ dưới nắng nóng, trong dịp lễ Hajj ở Ả Rập Xê-út, ngày 17/6. (Ảnh: Reuters)
Theo Đài quan sát Trái đất của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ, các quốc gia quanh Địa Trung Hải cũng phải chịu đựng một tuần nữa với nhiệt độ cao gay gắt, một trong những nguyên nhân gây ra các đám cháy rừng từ Bồ Đào Nha đến Hy Lạp và dọc theo bờ biển phía Bắc của Châu Phi.
Tại Serbia, các nhà khí tượng dự báo nhiệt độ trung bình vào khoảng 40 độ C trong tuần này do gió từ Bắc Phi đẩy làn sóng nóng bức qua Balkan. Các cơ quan y tế đã ban bố cảnh báo thời tiết đỏ và khuyên mọi người không nên ra ngoài trời.
Dịch vụ khẩn cấp của Belgrade cho biết các bác sĩ của họ đã cấp cứu 109 lần trong đêm cho những người mắc bệnh tim và các bệnh mãn tính.
Tại nước láng giềng Montenegro, các cơ quan y tế cũng khuyến cáo người dân ở trong bóng râm cho đến cuối giờ chiều, hàng chục nghìn du khách đã tìm cách giải nhiệt trên các bãi biển dọc theo bờ biển Adriatic.
Châu Âu năm nay phải đối mặt với nắng nóng nguy hiểm khiến nhiều du khách thiệt mạng và mất tích. Cảnh sát Hy Lạp hồi đầu tuần cho biết một người Mỹ 55 tuổi đã được tìm thấy thiệt mạng trên đảo Mathraki - đây là trường hợp khách du lịch thứ ba tử vong vì nắng nóng ở nước này trong một tuần.
Một vùng rộng lớn ở phía đông nước Mỹ cũng đang "héo úa" trong ngày thứ tư liên tiếp dưới một mái vòm nhiệt, hiện tượng xảy ra khi một vùng áp suất cao, mạnh giữ không khí nóng trên một khu vực, ngăn không cho không khí mát tràn vào và khiến nhiệt độ mặt đất duy trì ở mức cao.
Thành phố New York đã mở các trung tâm làm mát khẩn cấp tại thư viện, trung tâm dành cho người cao tuổi và các cơ sở khác. Trong khi các trường học của thành phố vẫn hoạt động bình thường, một số quận ở các vùng ngoại ô xung quanh đã cho học sinh về nhà sớm để tránh nóng.
Các nhà khí tượng học cũng đã ban hành cảnh báo nhiệt độ cao cho các khu vực thuộc tiểu bang Arizona của Mỹ, bao gồm cả Phoenix, vào thứ Năm, với nhiệt độ dự kiến đạt 45,5 độ C.
Theo các nhà chức trách, ở tiểu bang New Mexico, hai đám cháy rừng lan nhanh do nắng nóng gay gắt đã khiến hai người thiệt mạng, thiêu rụi hơn 23.000 mẫu Anh (93 triệu m2) và phá hủy 500 ngôi nhà. Mưa lớn có thể giúp kiềm chế đám cháy, nhưng những cơn giông hôm 20/6 cũng gây ra lũ quét và gây khó khăn cho công tác chữa cháy.
Hệ thống Thông tin Sức khỏe Nhiệt tích hợp Quốc gia của chính phủ liên bang Mỹ đã đưa ra khuyến cáo, theo dõi vào cảnh báo tới gần 100 triệu người nước này hôm 20/6.
Dịch vụ thời tiết cho biết nhiệt độ khắc nghiệt sẽ bắt đầu giảm bớt ở New England vào 21/6, nhưng New York và các bang vùng Trung Đại Tây Dương sẽ tiếp tục phải chịu đựng nhiệt độ gần như kỷ lục cho đến hết tuần.
Khí hậu biến đổi nhanh chóng
Ấn Độ hôm 19/6 ghi nhận đêm nóng nhất trong 55 năm trở lại đây, khi Đài quan sát Safdarjung của nước này báo cáo nhiệt độ khoảng 35,2 độ C vào lúc 1h sáng cùng ngày.
Ấn Độ trải qua 38 ngày liên tiếp ghi nhận nền nhiệt trên 40 độ C kể từ ngày 14/5. (Ảnh: Reuters)
Theo các nhà khoa học, nhiệt độ ban đêm thường giảm xuống, nhưng biến đổi khí hậu đang khiến nhiệt độ ban đêm tăng lên. Theo một nghiên cứu năm 2020 của Đại học Exeter, ở nhiều nơi trên thế giới, ban đêm đang nóng lên nhanh hơn ban ngày.
Thủ đô New Delhi của Ấn Độ đã ghi nhận 38 ngày liên tiếp có nền nhiệt ở mức 40 độ C trở lên kể từ ngày 14/5.
Một quan chức của Bộ Y tế Ấn Độ cho biết có hơn 40.000 trường hợp nghi bị say nắng và ít nhất 110 trường hợp tử vong được xác nhận trong khoảng thời gian từ ngày 1/3 - 18/6, khi vùng Tây Bắc và Đông Bắc nước này ghi nhận số ngày nắng nóng gấp đôi so với thông thường trong những đợt nắng nóng dài nhất của đất nước.
Tuy nhiên, việc thu thập số liệu tử vong chính xác do nắng nóng là rất khó khăn. Hầu hết các cơ quan y tế không quy kết cái chết là do nắng nóng mà là do các bệnh lý trở nặng do nhiệt độ cao, chẳng hạn như các vấn đề về tim mạch.
Nhiệt độ liên tiếp lập kỷ lục
Theo cơ quan giám sát biến đổi khí hậu của Liên minh Châu Âu (EU), các đợt nắng nóng đang xảy ra trong bối cảnh 12 tháng liên tiếp được ghi nhận là nóng kỷ lục so với các năm trước.
Người đàn ông xả nước giải nhiệt trong một đợt nắng nóng dữ dội ở châu Âu. (Ảnh: Reuters)
Nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng gần 1,3 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, nhưng biến đổi khí hậu vẫn tiếp tục thúc đẩy đỉnh nhiệt ngày càng tăng - khiến các đợt nắng nóng trở nên phổ biến hơn, dữ dội hơn và kéo dài hơn.
Theo một nhóm các nhà khoa học quốc tế thuộc nhóm World Weather Attribution (WWA), trung bình trên toàn cầu, chu kỳ một đợt nắng nóng xảy ra một lần trong 10 năm trong thời kỳ tiền công nghiệp thì giờ đây sẽ xảy ra 2,8 lần trong 10 năm và sẽ nóng hơn 1,2 độ C.
Các nhà khoa học cảnh báo nhiệt độ sẽ tiếp tục gia tăng nếu thế giới tiếp tục thải ra khí thải gây nóng từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.
Theo WWA, nếu Trái đất đạt mức nóng lên toàn cầu 2 độ C, thì trung bình cứ 10 năm sẽ xảy ra 5,6 lần nắng nóng.
