Đề nghị thêm các chức danh được cảnh vệ
Sáng nay 15/8, Thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an đã trình bày tờ trình dự án Luật Cảnh vệ trước Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
Theo Thượng tướng Tô Lâm cho biết về đối tượng cảnh vệ, dự thảo Luật bổ sung đối tượng cảnh vệ là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao để phù hợp với tình hình hiện nay về công tác cảnh vệ.
Bởi vì đây là những người đứng đầu các cơ quan xét xử, kiểm sát hoạt động tố tụng và ngoại giao, với đặc thù công việc luôn tiềm ẩn nguy hiểm và rủi ro cao.
"Trong xu hướng đẩy mạnh cải cách tư pháp, tăng cường đấu tranh phòng, chống tội phạm và mở rộng hợp tác quốc tế thì tính chất công việc của họ ngày càng phức tạp, nảy sinh nhiều tình huống bất trắc, khó lường đe dọa tính mạng, sức khỏe của những người này.
Vì vậy, cần phải áp dụng chế độ bảo vệ đặc biệt nhằm bảo đảm tuyệt đối an toàn cho họ", Bộ trưởng nêu.
Về biện pháp cảnh vệ, pháp luật hiện hành quy định đối với các vị là nguyên Tổng Bí thư, nguyên Chủ tịch nước, nguyên Thủ tướng Chính phủ, nguyên Chủ tịch Quốc hội được áp dụng biện pháp bảo vệ tiếp cận, bố trí lực lượng Cảnh vệ vũ trang tuần tra canh gác tại nơi ở và các biện pháp khác trong trường hợp cần thiết.
Ảnh: Quochoi.vn
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, khi không còn đương chức, nơi ở của các cán bộ nêu trên thường không cố định, có vị ở cùng con cháu hoặc về quê sinh sống nên rất khó áp dụng biện pháp vũ trang tuần tra canh gác tại nơi ở.
Mặt khác, qua tham khảo pháp luật cảnh vệ của một số nước trên thế giới như Nga, Hàn Quốc thì cũng không áp dụng biện pháp vũ trang tuần tra canh gác tại nơi ở trong trường hợp nêu trên.
Vì vậy, dự thảo Luật chỉ quy định các vị nguyên lãnh đạo này được áp dụng biện pháp bảo vệ tiếp cận và các biện pháp khác trong trường hợp cần thiết mà không quy định việc áp dụng biện pháp vũ trang tuần tra canh gác tại nơi ở đối với những vị này.
Về quyền hạn của lực lượng Cảnh vệ, đáng chú ý về các trường hợp được nổ súng trong khi thi hành nhiệm vụ: Pháp luật hiện hành quy định các trường hợp được nổ súng trong khi thi hành nhiệm vụ của lực lượng Cảnh vệ tại Nghị định số 128/2006 hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Cảnh vệ (là văn bản mật).
Nay các trường hợp nổ súng được quy định ngay trong dự thảo Luật vì việc nổ súng của lực lượng Cảnh vệ liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân nên theo quy định của Hiến pháp năm 2013 phải quy định trong Luật.
Thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama vừa qua cho thấy việc bảo vệ, giữ an ninh rất phức tạp. "Cảnh vệ ta theo dõi cảnh vệ Mỹ và ngược lại.
Mỗi khi nguyên thủ ra nước ngoài cũng có 1 đội cảnh vệ từ vài người đến 11 người, việc rất vất vả, khó khăn.
Vậy nên có quy định ngắn thôi nhưng mang tính nguyên tắc, cảnh vệ nước ngoài vào thì phải báo cáo thế nào, kế hoạch thông qua mình thế nào. Còn cảnh vệ của mình ra nước ngoài thì thế nào", ông Định góp ý.
Về việc dự thảo bổ sung Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao vào đối tượng có cảnh vệ bảo vệ, ông Định đề nghị, Bộ trưởng Quốc phòng, Công an cũng là đối tượng rất quan trọng phải bảo vệ, vì vậy nên thiết kế để có thể mở rộng linh hoạt chứ không chỉ giới hạn ở số lượng chức danh nhất định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng băn khoăn chức danh Chánh án cũng là Bí thư Trung ương Đảng, cũng là đối tượng được bảo vệ đặc biệt rồi, có cần thiết phải ghi vào luật không?
"Còn Bộ trưởng ngoại giao là đại diện ngoại giao nên khi ra nước ngoài có cần người bảo vệ cũng là vấn đề cần bàn.
Nguyên tắc cố gắng không tăng đầu mối. Biên chế thì tăng cường phối hợp giữa cơ quan ở trung ương và địa phương, tăng cường mối quan hệ của Bộ Cư lệnh Cảnh vệ với công an các địa phương" - bà Phóng nói.
Bà Phóng cũng đồng tình với quy định chế độ đặc thù cho lực lượng cảnh vệ.
Cần xem xét kỹ quyền nổ súng của cảnh vệ
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - an ninh Võ Trọng Việt lại bày tỏ, nếu mở rộng đối tượng cảnh vệ là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao thì người ta cũng đặt vấn đề là tại sao không mở rộng đối tượng với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an, thậm chí là Tổng Kiểm toán Nhà nước.
"Bởi các chức danh này cũng trọng yếu, đặc biệt trong công tác phòng, chống tham nhũng hiện nay", ông Việt nói.
Ủng hộ việc phải có Luật Cảnh vệ, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, không nhất thiết mở rộng đối tượng cảnh vệ vì nếu đưa Bộ Ngoại giao vào thì các hoàn cảnh khác, Bộ trưởng khác thế nào trong khi Bộ trưởng Ngoại giao đã cơ cấu Bộ Chính trị rồi.
"Thực tiễn hoạt động cảnh vệ cho thấy không nhất thiết mở rộng đối tượng. Kinh nghiệm các nước thì những đối tượng như thế cũng không cần. Vậy nên giữ như pháp lệnh hiện nay là được", bà Ngân đề nghị.
Cũng theo bà Ngân, những cán bộ cấp cao khi về hưu cũng đều trên 70 tuổi. "Chỉ còn có mấy người thôi mà bỏ thì không tiện vì bảo Quốc hội khoá mới lại cắt chế độ của các cụ.
Vậy thì nếu về quê sống thì bỏ trạm gác đi, phối hợp với công an địa phương để tổ chức bảo vệ trực tiếp là được", Chủ tịch Quốc hội nêu.
Đặc biệt, lo ngại quyền nổ súng của cảnh vệ, bà Ngân cho hay, cần quy định việc sử dụng vũ khí trao quyền quá lớn với sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ, khi nào được nổ súng, khi nào được tiêu diệt đối tượng.
"Cảnh vệ của mình đều học võ cả, đâu phải lúc nào cũng cần nổ súng đâu, có thể quật ngã, khoá tay… Gây thương tích cũng đâu nhất định phải nổ súng, không nên ghi về quyền tiêu diệt đối tượng sớm quá", bà Ngân lo ngại.
Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, không có luật nào được quy định về chế độ phụ cấp, đặc thù ngay trong luật.
Giải đáp các ý kiến trên, Bộ trưởng Công an Tô Lâm cho biết cảnh vệ là lực lượng rất đặc thù nên cần phải có cơ chế đặc thù.
Ở một số nước, sĩ quan bảo vệ cho Tổng thống mang cấp hàm đại tướng, Việt Nam mới đây mới lên được cấp đại tá là cao nhất. Trong khi như Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng nói là gắn bó suốt đời, thậm chí có thể hi sinh.
"Từ người nấu ăn tới bảo vệ, bác sĩ… đều là sĩ quan cảnh vệ chuyển ngành, biệt phái... Nhiều đồng chí gắn bó với lãnh đạo hơn cả con cái, có người đã trăm tuổi mà người cảnh vệ vẫn theo đến giờ nên công việc rất đặc thù", Thượng tướng Tô Lâm cho hay.
Thượng tướng Tô Lâm cũng kiến nghị cần quy định quyền nổ súng còn như pháp luật hiện hành khắt khe quá thì anh em không dám nổ súng vì sợ vi phạm.