Kinh tế toàn cầu đang dần hồi phục sau đại dịch Covid-19 khiến giá dầu thô tăng tới 40% tính từ đầu năm 2021. Nhu cầu sử dụng xe hơi riêng tại Mỹ, giao thương hàng hóa và di chuyển bằng đường hàng không chắc chắn sẽ còn đẩy giá dầu lên tầm cao mới.
Đối với người tiêu dùng, điều đó có nghĩa giai đoạn giá xăng đạt đỉnh sớm như mọi năm sẽ tới muộn hơn trong mùa hè năm nay. Giá xăng không chì ngày 2/6 là 3,04 USD/gallon, chỉ cao hơn 0,1 USD so với tuần trước, nhưng lại cao hơn tới hơn 50% so với cùng kỳ năm 2020, theo Hiệp hội Xe hơi Mỹ (AAA).
Giá dầu Brent tương lai ngày 2/6 tăng 1,6% lên cao nhất kể từ ngày 8/1/2020. Giá dầu WTI tương lai cùng phiên có lúc chạm 69,95 USD/thùng, cao nhất kể từ ngày 23/10/2020.
“Nhu cầu sử dụng dầu đang gia tăng nhanh chóng vì người dân tự lái xe nhiều hơn, kinh tế châu Âu dần phục hồi trở lại”, theo Francisco Blanch, chiến lược gia phái sinh và hàng hóa toàn cầu tại Bank of America. “Ấn Độ dường như cũng chạm tới điểm mà các ca lây nhiễm mới bắt đầu giảm xuống, điều mà theo tôi nghĩ, các lệnh hạn chế đi lại giữa các địa phương tại đây cũng sẽ sớm được gỡ bỏ”.
Diễn biến giá dầu Brent và WTI qua các năm.
Sự bất ổn quanh mức giá cao
Các chuyên gia phân tích thị trường năng lượng nhất trí thế giới đang trong giai đoạn giá lên, nhưng họ chưa thống nhất quan điểm về triển vọng đà tăng giá cũng như khoảng thời gian hiện tượng này tồn tại. Blanch cho biết giá dầu Brent đã chạm mục tiêu của ông là 70 USD/thùng trong quý vừa qua, nhưng vẫn còn nhiều nhận định giá dầu tiếp tục tăng trong thời gian tới.Sự bất ổn quanh mức giá cao
“Chúng tôi cho rằng trong vòng 3 năm tới, chúng ta hoàn toàn có thể một lần nữa chứng kiến giá dầu chạm 100 USD/thùng. Nhưng đó sẽ là câu chuyện của năm 2022 hoặc 2023”, Blanch chia sẻ.
“Một phần nguyên nhân xuất phát từ việc OPEC vẫn đang nắm trong tay khả năng quyết định giá dầu, và giá thị trường lại không quá nhạy cảm đối với lực cung, trong khi lực cầu dường như đang bị nén lại và chực chờ bung ra. Chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát tại nhiều quốc gia trên toàn cầu. Giá dầu dường như đang chậm một bước đối với đà tăng giá hàng hóa của các nền kinh tế”.
Nhiều thành viên của OPEC và đồng minh, hay còn gọi là OPEC+, đang nỗ lực đẩy dầu ra thị trường. Họ tán thành thực hiện kế hoạch trước đó, gia tăng 350.000 thùng dầu/ngày trong tháng 6 và thêm 450.000 thùng/ngày trong tháng 7. Arab Saudi cũng đồng ý dừng tự nguyện cắt giảm 1 triệu thùng dầu/ngày, vốn có hiệu lực từ đầu năm nay.
OPEC+ thống nhất trong tháng 4 sẽ tăng sản lượng thêm 2 triệu thùng/ngày tính tới cuối tháng 7.
Toàn ngành công nghiệp dầu mỏ của Mỹ hiện sản xuất ra khoảng 11 triệu thùng dầu/ngày, giảm 2 triệu thùng so với thời điểm trước đại dịch. Nhưng các chuyên gia phân tích vẫn còn hoài nghi về khả năng cũng như tốc độ các doanh nghiệp Mỹ có thể đạt được mức sản lượng cũ.
“Sự nhạy cảm của các nhà sản xuất đối với sự thay đổi của giá dầu đã giảm xuống vì các nguyên tắc vốn”, Blanch cho biết. Ông cho rằng tồn tại áp lực đối với các doanh nghiệp, buộc họ phải thận trọng trong việc sử dụng nguồn vốn sau khi giá dầu giảm sâu trong năm 2020.
“Hiện tại, chúng ta đang ở vị thế giá lên, nhưng các doanh nghiệp đang rất lưỡng lự trong việc đầu tư thêm”, Blanch chia sẻ. “Họ đang cố gắng cắt giảm các khoản nợ và tăng cổ tức”.
Ông cho biết các doanh nghiệp cũng đang chịu áp lực cắt giảm tiêu thụ xăng, dầu khi Mỹ đặt mục tiêu không phát thải vào năm 2050. “Có hai động cơ chính khiến cho các doanh nghiệp năng lượng ngần ngại trong việc gia tăng công suất”.
Nhu cầu tăng mạnh
Hiện tại, sản lượng dầu không bắt kịp nhu cầu thực tế, khi các nền kinh tế toàn cầu đang trỗi dậy mạnh mẽ. Ngay cả sau khi OPEC+ cam kết hôm 1/6 rằng họ sẽ đẩy nhiều hơn dầu thô ra thị trường, giá dầu vẫn tiếp tục tăng lên.
“Xin chào mừng các bạn đến với thế giới sau đại dịch”, theo Daniel Yergin, phó chủ tịch của IHS Markit. “Chúng ta đang được chứng kiến nhu cầu dầu mỏ tăng lên nhanh chóng trong quý II, lên tới 7 triệu thùng/ngày.
Yergin cho biết giá dầu Brent mục tiêu của ông cho năm 2021 là 70 USD/thùng.
“Không loại trừ khả năng giá dầu sẽ cán mốc 80 USD/thùng, nhưng chắc chắn thị trường sẽ nhận lại phản ứng. Điều đó có thể gây ảnh hưởng tới lực cầu, và thậm chí có cả những can thiệp chính trị”, theo Yergin.
“Hàng loạt các cuộc điện thoại sẽ được thực hiện. Tổng thống Joe Biden đã tham gia chính trường trong một khoảng thời gian đủ lâu để ông nhận ra rằng giá xăng, dầu cao chắc chắn là một thách thức lớn. Điều này vẫn đúng ngay cả trong kỷ nguyên chuyển đổi năng lượng”.
 Giá dầu thô có thể vượt 80 USD/thùng trong mùa hè này. Ảnh: Reuters. |
Có quá nhiều động lực thúc đẩy nguồn cung tới nỗi mà các chuyên gia phân tích dự báo răng thị trường có thể sẽ tiếp nhận thêm hàng triệu thùng mỗi ngày từ Iran một khi quốc gia này chấp nhận quay trở lại thực hiện những cam kết của mình về chương trình hạt nhân, điều chính quyền Mỹ mong muốn. Nhưng điều đó có xảy ra hay không, vẫn là một dấu hỏi lớn.
“Sự quay trở lại của dầu Iran có khả năng rất thấp khi mà vòng đàm phán thứ 5 tại Vienna đã thất bại, không đạt được những đột phá trong ngoại giao”, theo Helima Croft, trưởng bộ phận hoạch định chiến lược hàng hóa toàn cầu tại RBC.
Croft bổ sung thêm rằng sự chứng thực của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đối với hoạt động kinh tế từ phía Iran là vấn đề cần được thực hiện trước khi chính quyền Mỹ đồng ý gỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với quốc gia vùng vịnh này.
“Với việc kỳ bầu cử tổng thống tại Iran sắp diễn ra, các lệnh trừng phạt đối với quốc gia này sẽ là chủ đề chính trong phiên họp mùa hè của OPEC”, bà nhấn mạnh.
Croft cho biết việc ai sẽ trở thành bộ trưởng năng lượng mới của Iran cũng sẽ đóng một vai trò quan trọng. Vị bộ trưởng hiện tại đã bày tỏ quan điểm ủng hộ Iran từng bước quay trở lại với thị trường dầu mỏ thế giới.
“Cách mà họ quay trở lại là điều khá quan trọng và chúng tôi đang theo dõi sát sao điều gì sẽ xảy ra với kho dữ trữ nổi đang ngày một tăng lên của họ”, bà chia sẻ. Croft cho biết nếu sản lượng dầu mỏ Iran không được điều phối một cách hợp lý, điều đó có thể sẽ ảnh hưởng tới thị trường và tạm thời khiến cho giá dầu giảm xuống. Thị trường sẽ phản ứng “nếu đó là một cú sốc" và nhiều người lo sợ rằng Iran sẽ “xả” toàn bộ kho dầu nổi.
Nhu cầu tăng cao, cũng như triển vọng lực cầu thúc đẩy giá dầu thô đi lên trong tuần này, theo John Kilduff tới từ Again Capital. Ông cho biết OPEC dự đoán rằng nhu cầu dầu mỏ toàn cầu có thể lên tới mốc 99,8 triệu thùng/ngày tính đến cuối năm nay, nhưng nguồn cung chỉ đáp ứng được 97,5 triệu thùng/ngày.
“Tôi cho rằng giá dầu sẽ tiếp tục tăng”, theo Kilduff. Ông dự báo giá dầu Brent sẽ chạm ngưỡng 80 USD/thùng và giá dầu WTI sẽ nằm ở ngưỡng từ 75 USD tới 80 USD/thùng. “Nhu cầu đang bùng nổ…Và giá dầu sẽ càng tăng mạnh khi chúng ta tới gần với ngày Lễ Lao động 6/9”.
Kilduff cho biết yếu tố quyết định triển vọng trong dài hạn đó chính là tốc độ quay trở lại với hoạt động bình thường của ngành công nghiệp sản xuất dầu đá phiến của Mỹ và đà tăng trưởng của ngành này”.
Eric Lee, chuyên gia phân tích của Citi Group cho biết ông dự báo sau cùng thì sản lượng các giàn khoan dầu đá phến của Mỹ cũng sẽ quay trở lại với mốc sản lượng trước đây.
Còn OPEC+ thì không nhận thấy sự đe dọa từ Mỹ, và tổ chức này vẫn còn rất nhiều công suất sản xuất dư thừa để có thể “hãm” lại đà tăng giá, và tăng nguồn cung nếu cần thiết. Trong quá khứ, giá dầu tăng cao là động lực để ngành công nghiệp dầu đá phiến của Mỹ gia tăng sản lượng, điều có thể sẽ khiến giá nhanh chóng giảm xuống sau đó.
“Họ không thấy được sự trở lại mạnh mẽ của các nhà sản xuất Mỹ ở thời điểm hiện tại, và tôi cho rằng họ cũng không mong muốn các nhà sản xuất Mỹ sẽ phục hồi nhanh chóng”, ông cho biết. “Họ không quá lo lắng về sản lượng dầu đá phiến, do đó, họ càng sẵn sàng hơn trong việc cắt giảm sản lượng”.