Đạo diễn lồng tiếng Đạt Phi: Người đứng sau những ''bom tấn'' Hollywood biết nói tiếng Việt

Nhắc đến phim ảnh nước ngoài, nhất là những bộ phim truyền hình Hồng Kông hay Đài Loan mà thế hệ 8x vẫn hay xem hồi nhỏ trên truyền hình, không thể nào không nhắc đến hai chữ "lồng tiếng". Chúng ta say mê theo dõi từng tập phim, quen thuộc từng giọng lồng tiếng như thể đó là giọng thật của diễn viên. Đến nỗi bây giờ nhắc đến phim TVB, chắc hẳn ai cũng còn nhớ cái câu mà trong bất cứ cuốn băng video nào cũng có: "Sài Gòn dịch và lồng tiếng, Fafilm Việt Nam phát hành. Bộ phim...".

Trong số những diễn viên lồng tiếng kiến tạo nên cả tuổi thơ của thế hệ 8x ấy có thầy Đạt Phi, một diễn viên lồng tiếng kì cựu và chuyên nghiệp có tuổi nghề lên đến gần 20 năm. Nếu từng xem Bao Thanh Thiên, Ngày Mai Trời Lại Sáng, những bộ phim TVB, hay gần đây là những phim hoạt hình Hollywood chiếu rạp, bạn sẽ nhận ra giọng nói quen thuộc mà phim nào cũng có, chính là giọng của thầy Đạt Phi.

Bên cạnh niềm đam mê với nghề lồng tiếng phim, nhiều năm nay thầy Đạt Phi còn truyền dạy lại các kinh nghiệm quý báu cho nhiều thế hệ trẻ. (Nguồn: Wechoice.vn)

Xuất thân là diễn viên trường Điện ảnh Việt Nam, thầy Đạt Phi từng tham gia đóng phim mà đáng nhớ nhất chắc là chàng Lương "Kều" trong bộ phim đình đám một thời Vị Đắng Tình Yêu của đạo diễn Lê Xuân Hoàng, đóng chung với mẹ chồng Tăng Thanh Hà - diễn viên Thủy Tiên và nam diễn viên quá cố Lê Công Tuấn Anh. Sau đó, vì nhiều cơ duyên mà thầy Đạt Phi rẽ hướng sang lĩnh vực thuyết minh phim chiếu rạp, sau đó là lồng tiếng phim bộ, rồi theo nghề đến tận bây giờ.

"Diễn viên lồng tiếng không xuất hiện trên màn hình nhưng vẫn phải diễn như diễn viên bình thường. Phải vận dụng hết mọi biểu cảm và cảm xúc để phô diễn được cái mà nhân vật đang cần. Họ cũng là diễn viên, nhưng là diễn viên lồng tiếng" - thầy Đạt Phi chia sẻ.

Văn hóa lồng tiếng ấn tượng nhất có lẽ phải kể đến Nhật Bản, nơi mà những seiyuu (diễn viên lồng tiếng) có thể biến hóa thành bất cứ nhân vật nào. Nếu từng đến Nhật Bản và ra rạp chọn một phim siêu anh hùng Hollywood, chắc hẳn bạn đã từng bất ngờ vì những bộ phim này được lồng tiếng Nhật. Không phải vì người Nhật ghét nghe tiếng Anh mà về cơ bản, người nước nào sẽ thích nghe tiếng nước đó. Ngôn ngữ trong phim ảnh rất quan trọng, nó không chỉ truyền tải nội dung mà còn là cảm xúc và văn hoá. Chắng ngôn ngữ nào thiêng liêng hơn tiếng mẹ đẻ, đó là lý do mà những diễn viên lồng tiếng tồn tại.

Thế nhưng ở Việt Nam, dường như những diễn viên lồng tiếng như thầy Đạt Phi vẫn chỉ là những chiến sĩ vô hình, nhất là ở "mặt trận" phim hoạt hình Hollywood chiếu rạp dù đã cống hiến rất nhiều. "Cách đây 6 năm, những phim hoạt hình lồng tiếng có lượng rating và vé bán ra rất thấp. Một phần vì các bạn trẻ nước ta bây giờ đều giỏi ngoại ngữ, họ muốn được nghe giọng gốc. Một phần vì trước đó việc lồng tiếng còn hời hợt, các diễn viên không tiếp cận và bám sát nhân vật, không sáng tạo để đem đến sự gần gũi cho người nghe. Đó là trách nhiệm của một đạo diễn lồng tiếng".

"Bám sát nhân vật nói nôm na là photocopy, nhưng trong đó phải có cảm xúc và sự sáng tạo.Ví dụ như trong bản gốc các nhân vật họ chơi chữ, nhưng là chơi chữ trên ngôn ngữ và văn hoá của họ, không phải của tiếng Việt chúng ta. Vậy thì, người lồng tiếng phải hiểu được cái ngữ cảnh đó, nắm được ý đồ và đường dây rồi sau đó biến tấu thành một cách chơi chữ của Việt Nam để tạo sự kết nối với khán giả" - thầy Đạt Phi nói về công việc lồng tiếng.

Bằng chứng là những phim hoạt hình chiếu rạp hiện nay đã nhận được nhiều sự ủng hộ hơn từ các khán giả trẻ. Bởi vì có những tình huống trong bản gốc dù ta nghe được, đọc hiểu được nhưng lại không thấy tức cười như cách mà nhân vật đang thể hiện, vì đó là khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa. Nhưng khi xem tình huống đó ở phiên bản lồng tiếng, ta lại thấy tức cười là vì diễn viên lồng tiếng đã dụng công để biến tấu cho câu thoại mang bản sắc văn hóa Việt. Có những câu thoại ta biết chắc không giống từng chữ với câu gốc nhưng nó lại rất đời, rất cập nhật và khiến ta bật cười, đó chính là thành công của lồng tiếng.

"Diễn viên lồng tiếng không chỉ là nói lại câu thoại của nhân vật bằng ngôn ngữ khác, mà còn thổi vào đó cái hồn của văn hoá bản địa. Muốn được như vậy, bạn phải có vốn sống. Đi ra đường gặp một người bán rau, bạn phải để ý cách họ chào mời. Hoặc thấy một người ăn xin cũng phải quan sát cách mà họ xin rồi cất hết mọi thứ vào "thư viện" của bản thân. Đến khi có dịp thể hiện nhân vật đó thì nó sẽ tự đến".

Thầy Đạt Phi giống như một con ong chăm chỉ với nghề lồng tiếng vậy. Dù ở Việt Nam, lồng tiếng phim ảnh, trừ phim nói tiếng Hoa, rất không được ưa chuộng. Nhưng thầy vẫn cần mẫn vun đắp cho cái đam mê của mình với lồng tiếng, là mang đến những giao thoa văn hóa nghe nói cho phim ảnh. Công việc này chẳng khác gì diễn viên cả, nếu không có cái tâm muốn khán giả hiểu được nhân vật thì sẽ chẳng bao giờ thành công. Từ một công việc rẽ ngang, đến bây giờ Đạt Phi đã là tên của một đội lồng tiếng uy tín mà rất nhiều hãng phim tin tưởng.

Từ một công việc kiếm sống đơn thuần, thầy Đạt Phi đã gắn bó với nghề lồng tiếng gần 30 năm và trở thành một đạo diễn có tiếng trong giới.

Hãy xem trọng diễn viên lồng tiếng, họ cũng quan trọng chẳng kém gì một diễn viên bình thường. Họ không có hình ảnh, nhưng họ là tiếng nói, là sự thấu cảm bằng ngôn ngữ mà bất cứ người nào trong chúng ta cũng cần để thưởng thức một bộ phim.

Thầy Đạt Phi cũng chính là nhân vật mới nhất tiếp nối Hành trình truyền cảm hứng WeChoice Awards 2018 . Hãy chia sẻ với BTC WeChoice Awards những câu chuyện, những nhân vật truyền cảm hứng cho bạn trong cuộc sống qua địa chỉ email: truyencamhung@wechoice.vn.