Các bị cáo bị đưa ra xét xử các tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng", theo quy định tại Khoản 2, Điều 285 Bộ luật Hình sự.
Dự kiến phiên tòa kéo dài trong hai ngày 8 - 9/8.
Đúng 8 giờ, ông Bùi Đức Việt, chủ tọa phiên tòa công bố quyết định đưa vụ án ra xét xử, giới thiệu thành phần Hội đồng xét xử và những người tham gia phiên tòa.
Có 6 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo và 19 người liên quan được triệu tập đến tòa.
Toàn bộ 14 bị cáo là cựu cán bộ xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức đều có mặt đầy đủ. Tuy nhiên, theo Hội đồng xét xử, nhiều người có nghĩa vụ liên quan vắng mặt tại phiên tòa, trong đó một số có đơn xin xét xử vắng mặt, một số vắng mặt không lý do.
Sau khi được Hội đồng xét xử thông tin, luật sư bào chữa cho bị cáo Bạch Văn Đông đã xin nêu ý kiến và cho rằng, sự vắng mặt của những người có quyền và nghĩa vụ liên quan là không được.
Bởi, theo luật sư này, có nhiều người không có lời khai tại cơ quan điều tra, đồng thời những người này có một số tài liệu liên quan ký vào những văn bản về thiệt hại tài sản trong vụ án.
Luật sư đề nghị triệu tập thêm 3 nhóm nhân chứng: Hội đồng tư vấn cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trưởng thôn, chủ tịch xã, những người ký xác nhận các giấy tờ liên quan đến xác định nguồn gốc đất chưa được lấy lời khai.
Triệu tập hội đồng định giá xác định thiệt hại trong vụ án vì liên quan trực tiếp đến tội danh "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" của các bị cáo.
Luật sư đã đề nghị triệu tập hội đồng định giá về các kết luận định giá trong vụ án về thiệt hại, đồng thời đề nghị hoãn phiên tòa.
Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân huyện Mỹ Đức sau đó cũng đã đề nghị tiếp tục phiên tòa. Vì những người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong quá trình điều tra đã có lời khai. Theo vị này, khi cần thiết Hội đồng xét xử sẽ công bố lời khai của những người này tại tòa.
Người dân theo dõi ngoài cổng.
Sau khi hội ý, chủ tọa phiên tòa Bùi Đức Hiệp cho biết, về đề nghị hoãn phiên tòa để triệu tập các thành viên hội đồng tư vấn, hội đồng định giá, HĐXX cho rằng, việc định giá được làm đúng quy định của pháp luật.
Quá trình xét xử nếu thấy cần thiết, tòa sẽ triệu tập thêm những người này. Vì vậy, căn cứ Điều 191 Bộ luật Tố tụng Hình sự, chủ tọa phiên tòa, tuyên bố tiếp tục phiên xử.
Việc vắng mặt những người có quyền và nghĩa vụ liên quan không ảnh hưởng đến quá trình xét xử của vụ án nên tiếp tục phiên xử theo đúng trình tự tố tụng.
Hội đồng xét xử bắt đầu tiến hành xét hỏi các bị can.
Các bị cáo từng là cán bộ xã Đồng Tâm gồm: Nguyễn Văn Sơn (SN 1958), nguyên Chủ tịch UBND xã; Lê Đình Thuần (SN 1956), nguyên Chủ tịch UBND xã, Nguyễn Xuân Trường (SN 1959), nguyên cán bộ địa chính xã.
Nguyễn Tiến Triển (SN 1954), nguyên Bí thư Đảng ủy xã; Nguyễn Văn Bột (SN 1955), nguyên Chủ tịch UBND xã; Nguyễn Văn Đức (SN 1965), nguyên Chủ tịch UBND xã.
Bùi Văn Dũng (SN 1958), nguyên Trưởng ban Tài chính xã; Bùi Văn Hồng (SN 1958), nguyên Xã đội trưởng, Nguyễn Văn Minh (SN 1960), nguyên Trưởng Công an xã, Nguyễn Văn Khang (SN 1965), nguyên kế toán ngân sách xã.
Các cựu cán bộ huyện Mỹ Đức bị đưa ra xét xử gồm: Phạm Hữu Sách (SN 1965), nguyên Trưởng phòng Tài nguyên môi trường huyện; Đinh Văn Dũng (SN 1959), nguyên Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai huyện.
Bạch Văn Đông (SN 1974), nguyên Phó Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai huyện; Trần Trung Tấn (SN 1975), cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức.
Trước đó, theo cáo trạng truy tố của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Mỹ Đức, từ năm 2002 đến năm 2013, do buông lỏng công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai tại địa bàn xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức, Hà Nội), Nguyễn Văn Bột, Nguyễn Văn Sơn, Lê Đình Thuần, Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Tiến Triển và một số cán bộ nguyên là chủ chốt của xã vì động cơ vụ lợi đã thực hiện việc cấp, giao đất trái thẩm quyền, hợp thức đất lấn chiếm cho một số hộ dân trái quy định.
Các cán bộ này mỗi người được hưởng lợi 2 suất đất với tổng diện tích từ hơn 260 đến 334 m2 mà không phải nộp tiền đất.
Cáo trạng của Viện KSND huyện Mỹ Đức cũng xác định, các cán bộ văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức và Phòng Tài nguyên - môi trường huyện đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định, thẩm tra nguồn gốc đất, dẫn đến việc ký xác nhận không có căn cứ.