Mới đây chính quyền Tổng thống Biden đang đưa ra một đề xuất chấn động khi xem xét cấm toàn bộ các phần cứng và phần mềm có nguồn gốc Trung Quốc xuất hiện trong các xe điện khi lưu thông trên các đường phố Mỹ. Đề xuất này không chỉ nhắm đến ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc, mà còn cho thấy lo ngại về hình thức gián điệp thế hệ mới.
Để hiểu rõ hơn về nguồn gốc của những lo ngại này, chúng ta cần nhìn nhận xe điện hiện đại không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là những cỗ máy thu thập dữ liệu phức tạp. Được trang bị hàng trăm cảm biến và kết nối internet, chúng có khả năng thu thập thông tin chi tiết về người lái, môi trường xung quanh và thậm chí cả cơ sở hạ tầng quan trọng. Khả năng này biến chúng thành công cụ lý tưởng cho hoạt động gián điệp, một thực tế đáng lo ngại đối với các cơ quan an ninh quốc gia.
Các cảm biến và camera tích hợp trên xe điện có thể bị lợi dụng để theo dõi
Các phương thức gián điệp trên xe điện hiện đại có thể bao gồm cả việc cài đặt bí mật thẻ SIM theo dõi vị trí hoặc sử dụng camera tích hợp. Trong trường hợp xấu nhất, việc thao túng phần mềm trên xe có thể biến chúng thành vũ khí tấn công mạng thực sự. Những lo ngại này không phải là vô căn cứ, như được minh chứng qua một sự kiện gần đây tại Anh.
Chính phủ Anh đã phát hiện thẻ SIM Trung Quốc có khả năng theo dõi GPS được giấu trong các bộ phận điều khiển điện tử (ECU) của xe chính phủ. Phát hiện này làm dấy lên lo ngại rằng hoạt động theo dõi có thể đã và đang lần theo di chuyển của các quan chức chính phủ trong nhiều năm qua. Điều này không chỉ là vấn đề riêng của Anh mà còn là mối quan tâm chung của nhiều quốc gia khác, đặc biệt là Mỹ.
Các thẻ SIM siêu nhỏ, hoặc thậm chí eSIM có thể được tích hợp trong xe điện để làm công cụ theo dõi
Không chỉ vậy, các phương tiện kết nối internet này cũng có khả năng bị hack và chiếm quyền điều khiển từ xa, biến chúng thành một loại vũ khí nguy hiểm. Không chỉ có khả năng di chuyển, những khối pin chứa đầy các chất dễ cháy nổ bên trong sẽ là một mối đe dọa tiềm tàng nếu một tình huống như vậy có thể xảy ra.
Chính những lo ngại này đã dẫn đến đề xuất cấm phần cứng và phần mềm Trung Quốc mới đây của chính quyền tổng thống Biden. Các chuyên gia an ninh cảnh báo rằng dữ liệu thu thập từ xe có thể cung cấp thông tin nhạy cảm về cơ sở hạ tầng quan trọng, khu vực quân sự và thói quen di chuyển của các nhân vật quan trọng. Điều này đặt ra một thách thức lớn về quy định và kiểm soát đối với các nhà hoạch định chính sách.
Để giải quyết vấn đề này, các nước phương Tây đang xem xét các quy định mới về an ninh mạng và cập nhật phần mềm cho xe. Tuy nhiên, với hàng trăm triệu dòng mã trong một chiếc xe hiện đại, đây là một thách thức kỹ thuật cực kỳ phức tạp. Việc đảm bảo an toàn cho hệ thống phần mềm phức tạp như vậy đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà sản xuất xe, chuyên gia an ninh mạng và cơ quan quản lý.
Không chỉ nguy cơ từ công cụ theo dõi, khả năng kết nối internet của xe điện hiện đại cũng có thể biến nó trở thành loại vũ khí nguy hiểm.
Bên cạnh đó, một vấn đề khác cũng nổi lên là sự phụ thuộc của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu vào Trung Quốc. Nhiều linh kiện quan trọng, bao gồm cả pin cho xe điện, hầu hết được sản xuất tại Trung Quốc. Điều này làm tăng nguy cơ mất an toàn trong chuỗi cung ứng cũng như khả năng can thiệp vào quá trình sản xuất. Tuy vậy, chính sự phụ thuộc này cũng đặt ra câu hỏi về tính khả thi của việc thực hiện lệnh cấm hoàn toàn đối với xe và phần mềm Trung Quốc.
Đáng chú ý hơn, chính Trung Quốc lại là nước đi đầu trong việc phát đi các tín hiệu lo ngại về nguy cơ mất an ninh mạng đến từ những chiếc xe điện. Trước đây, chính phủ Trung Quốc đã áp dụng các biện pháp hạn chế đối với ô tô nước ngoài, đặc biệt là Tesla.
Chính phủ Trung Quốc yêu cầu các nhà sản xuất xe phải chia sẻ dữ liệu và hạn chế việc gửi dữ liệu ra nước ngoài. Điều này cho thấy mối lo ngại về an ninh và quyền riêng tư không chỉ là vấn đề của phương Tây mà còn là mối quan tâm toàn cầu.
Nhiều địa điểm tại Trung Quốc đều có biển hiệu cấm xe Tesla đến gần
Đối với người tiêu dùng, những diễn biến này đặt ra nhiều câu hỏi về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. Họ phải cân nhắc giữa tiện ích của công nghệ tiên tiến và nguy cơ thông tin cá nhân bị thu thập và sử dụng mà không có sự đồng ý. Điều này đòi hỏi sự minh bạch hơn từ các nhà sản xuất xe và nhà cung cấp phần mềm về cách họ thu thập, sử dụng và bảo vệ dữ liệu của người dùng.
Đề xuất cấm xe và phần mềm Trung Quốc của Mỹ có thể gây ra những tác động đáng kể đến thị trường toàn cầu. Các nhà sản xuất xe Trung Quốc như BYD đang nhanh chóng mở rộng thị phần tại châu Âu và các khu vực khác. Một lệnh cấm từ Mỹ có thể tạo ra hiệu ứng domino, khiến các nước khác cũng xem xét các biện pháp tương tự. Điều này có thể dẫn đến sự phân mảnh của thị trường ô tô toàn cầu và gây ra những thách thức mới cho chuỗi cung ứng quốc tế.