Nỗi 'chua cay' của cựu Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền
Trong phiên xử vụ án chuyến bay giải cứu ngày 19/7, bị cáo Vũ Hồng Nam (Cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cựu Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Nhật Bản) được tự bào chữa bổ sung ý kiến của luật sư.
Trước đó, khi nêu quan điểm luận tội, Viện kiểm sát đề nghị HĐXX tuyên phạt ông Nam mức án từ 4 – 5 năm tù về tội “Nhận hối lộ”. Ông này bị cáo buộc nhận hơn 1,8 tỷ đồng từ đại diện các doanh nghiệp.
Tự bào chữa, ông Nam rưng rưng nói về bối cảnh công dân Việt Nam tại Nhật Bản trong đại dịch Covid-19.
Ông Nam cho biết, những người dân ở đó không có bảo hiểm, mất việc, rơi vào cảnh không tiền, không nhà ở. Đặc biệt là chị em phụ nữ đến kỳ sinh không về được, rất đông.
Trước tình hình đó, ông điện về nước nhưng nhận được câu trả lời không có chuyến bay. “Hàng chục nghìn người mắc kẹt, sự kiên nhẫn càng giảm, nhiều người chết trước khi về nước", cựu Đại sứ nói.
Tiếp phần trình bày, ông Nam cho hay, tính đến tháng 10/2020 đã hơn 26.000 người đăng ký xin về trên các chuyến bay tự trả phí. Họ liên tục hỏi "Sao 7 tháng chưa được về… không thể kiên nhẫn chờ được nữa", trong khi đó, Đại sứ quán "chỉ biết an ủi”.
Trải qua hai năm đại dịch khốn khó, dốc sức bảo vệ công dân, rồi lại một năm giải trình, sau đó bị điều tra, ông Nam trần tình có rất nhiều người trách ông sao không ngồi yên, sao phải sáng kiến, sao lại xin thêm chuyến bay làm gì, chỉ làm chuyến bay của nhà nước thôi giờ đỡ xảy ra chuyện.
“Trong những lúc chua cay, tôi cũng suy nghĩ thế”, ông Nam nói nhưng nhìn lại, nếu ông không làm thì hàng nghìn bà con sẽ rơi cảnh thế nào.
Cuối phần bào chữa, cựu Đại sứ Vũ Hồng Nam thừa nhận sai và không ngụy biện, nhưng cho rằng lúc đó "hành động đúng”, bởi trong bối cảnh dịch bệnh mọi thứ có thể xảy ra.
Một yếu tố nữa được luật sư nêu là bị cáo Nam cũng không cưỡng được cám dỗ của đồng tiền. Cụ thể ở cả hai buổi bị cáo Nam gặp và nhận tiền cùng giống nhau, đó là doanh nghiệp liên tục gọi điện, nhắn tin xin gặp với các lý do. Trong hai buổi gặp, doanh nghiệp đều để lại túi quà rồi đi.
Bị cáo Vũ Hồng Nam.
Mở túi quá ra mới biết là tiền
Theo luật sư, người Việt Nam ở Nhật vào thời điểm dịch lên tới 68.000, đa số xuất thân gia đình nghèo, ở nông thôn, sang Nhật du học kết hợp lao động để chi trả học phí vì gia đình không có khả năng chu cấp, có nhiều người sinh sống bất hợp pháp.
Sau khi bị cáo Nam gửi hơn chục công điện cho Bộ Ngoại giao và Chính phủ, liên hệ doanh nghiệp để đưa càng nhiều công dân về nước càng tốt. Kết quả, 5.000 người được về trên 16 chuyến bay combo với mức giá rẻ nhất, từ 28 - 30 triệu đồng mỗi người.
Nhận thức của bị cáo Nam khi đó đơn giản là, doanh nghiệp tổ chức chuyến bay xong, có lãi thì cảm ơn. Cùng là nhận tiền, nhưng có sự khác biệt và bản chất khác nhau. Do đó, luật sư đề nghị HĐXX xem xét, áp dụng thêm các tình tiết giảm nhẹ đối với bị cáo Nam.
Cáo trạng xác định, năm 2018, bị cáo Nam được bổ nhiệm làm Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Nhật Bản, có trách nhiệm chỉ đạo, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Đại sứ quán, trong đó có việc bảo hộ công dân.
Thời điểm diễn ra đại dịch COVID-19, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật đã tổ chức 57 chuyến bay giải cứu đưa công dân về nước. Do số lượng công dân tại Nhật rất lớn, bị cáo Nam đã gửi nhiều công điện, điện mật đề nghị Chính phủ tăng cường các chuyến bay.
Sau đó, Nam ký các công điện gửi UBND các tỉnh: Khánh Hòa, Thanh Hóa, Thái Nguyên, xin cách ly cho công dân và gửi Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống COVID-19, Bộ Y tế, Cục Lãnh sự... để xin phê duyệt chuyến bay do Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản tổ chức.
Từ tháng 11/2020 - 9/2021, bị cáo Nam đã xin phê duyệt được 6 chuyến bay combo, đưa khoảng 1.490 công dân từ Nhật về giao cho Công ty Nhật Minh do ông Lê Văn Nghĩa làm Giám đốc.
Ở phần khai báo, bị cáo Nam thừa nhận giúp Công ty Nhật Minh bán vé máy bay. Theo ông, doanh nghiệp này xuất hiện đúng thời điểm mà Đại sứ quán đang xin cấp phép chuyến bay nên chấp nhận hợp tác. Quá trình thực hiện, bị cáo Nam hai lần được ông Nghĩa ‘biếu’ các túi quà bên trong có 60.000USD và 450 triệu đồng.
“Bị cáo mang túi quà về nhà mở ra mới biết là tiền, bị cáo sau đó có liên hệ để trả lại cho doanh nghiệp nhưng không kiên quyết. Đây là lỗi lầm bị cáo phải trả giá cho sai phạm của mình”, ông Nam nói.