"Bảo kê" cho khai thác than lậu?
Viện KSND Tối cao vừa hoàn thành cáo trạng truy tố 33 bị can trong vụ án khai thác hơn 3 triệu tấn than trái phép tại mỏ than Minh Tiến , huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.
Đáng chú ý, trong số các bị can có: Nguyễn Thanh Tuấn (SN 1966, nguyên Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên); Nguyễn Thế Giang (SN 1974, nguyên Phó giám đốc Sở TN&MT); Lại Trung Hiếu (SN 1975, nguyên Phó trưởng phòng thuộc Sở TN&MT); Cao Sỹ Linh (SN 1975, cựu chuyên viên Sở TN&MT) bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Theo cáo trạng, lợi dụng Công ty Cổ phần Yên Phước của bị can Châu Thị Mỹ Linh được cấp phép khai thác khoáng sản tại mỏ than Minh Tiến, Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương do hai anh em song sinh Bùi Hữu Thanh – Bùi Hữu Giang góp vốn, đã "cấu kết" với Linh, đưa công nhân, máy móc vào khai thác trái phép than, khoáng sản, với công suất gấp nhiều lần trữ lượng được cấp phép.
Cụ thể, trong thời gian 39 tháng kể từ thời điểm bắt đầu khai thác (từ tháng 6/2018 - 8/2021), các bị can đã khai thác tổng khối lượng hơn 3,1 triệu tấn than và khoáng sản đi kèm, trong khi sản lượng được cấp phép chỉ hơn 136 nghìn tấn. Như vậy, về công suất khai thác đã vượt hơn 3 triệu tấn. Kết quả điều tra xác định tổng số tiền thu lợi bất chính của hai nhóm Công ty Yên Phước và Đông Bắc Hải Dương là hơn 375 tỷ đồng.
Mỏ than Minh Tiến.
Cơ quan truy tố cho rằng, để xảy ra khai thác trái phép mỏ than Minh Tiến, các bị can tại Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên, đã không thực hiện thanh tra theo kế hoạch, chỉ 4 lần kiểm tra đột xuất theo chỉ đạo của UBND tỉnh và kiến nghị của người dân.
Căn cứ nội dung kết quả 4 lần kiểm tra nêu trên, cơ quan truy tố xác định bị can Nguyễn Thế Giang được cử làm Trưởng đoàn kiểm tra đột xuất việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường và khoáng sản tại Công ty Yên Phước nhưng không trực tiếp tham gia Đoàn kiểm tra; không chỉ đạo, phân công cụ thể nhiệm vụ cho các thành viên trong Đoàn.
Quá trình kiểm tra, Giang chỉ căn cứ vào báo cáo của Công ty Yên Phước xác định doanh nghiệp khai thác 5.000 tấn than, để đưa vào kết luận kiểm tra, không chỉ đạo Đoàn kiểm tra đo đạc, giám định sản lượng than thực tế và yêu cầu Công ty Yên Phước cung cấp sổ sách, chứng từ nên không xác định được sản lượng khoảng sản thực tế Yên Phước đã khai thác.
Trong khi đó, bị can Cao Sỹ Linh bị quy kết trong quá trình kiểm tra, Linh phát hiện một số sai phạm của mỏ than Minh Tiến liên quan đến lĩnh vực khoáng sản, như: Thất lạc mốc giới điểm; chưa có quyết định bổ nhiệm Giám đốc điều hành mỏ; chưa cung cấp được bản đồ mặt cắt hiện trạng từ khi đi vào hoạt động cho đến thời điểm kiểm tra…song Linh chỉ đề xuất đưa vào kết luận kiểm tra xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi “Khai thác không có Giám đốc điều hành mỏ đối với mỏ khai thác theo hình thức lộ thiên”.
Còn bị can Lại Trung Hiếu được lãnh đạo Sở TN&MT cử tham gia Đoàn thanh tra tại mỏ than Minh Tiến do Sở Công thương tỉnh Thái Nguyên chủ trì. Quá trình làm nhiệm vụ, Hiếu phát hiện một số vi phạm của Công ty Yên Phước nhưng không báo cáo đề xuất Trưởng đoàn.
Đối với Nguyễn Thanh Tuấn, Viện kiểm sát cho rằng, người này trên cương vị Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên, có vai trò là người đứng đầu, chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh. Tuy nhiên, bị can Tuấn không chỉ đạo các bộ phận chức năng tăng cường thanh, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về lĩnh vực khoáng sản tại Công ty Yên Phước, nên không phát hiện công ty khai thác than vượt sản lượng trên giấy phép.
"Hành vi của Nguyễn Thanh Tuấn đã không làm tốt chức năng quản lý nhà nước về khoáng sản theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, cáo trạng nêu.
Trách nhiệm của các cựu lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên
Vẫn theo cơ quan tố tụng, quá trình cấp giấy phép, lãnh đạo, cán bộ UBND tỉnh và Sở TN&MT đã thực hiện không đúng quy định của Luật Khoáng sản năm 2010 và NĐ 160/2005/NĐ-CP của Chính phủ.
Trong đó, các ông: Dương Ngọc Long (nguyên Chủ tịch UBND tỉnh); Đặng Viết Thuần (nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên); Nguyễn Minh Tùng (chuyên viên Văn phòng UBND tỉnh); Nguyễn Minh Tùng (Phó Trưởng Phòng kinh tế ngành Văn phòng UBND tỉnh); Nguyễn Hữu Hanh (chuyên viên phòng Khoáng sản Sở TN&MT); Dương Văn Khanh (nguyên Giám đốc Sở TN&MT); Nguyễn Thanh Tuấn (Phó Giám đốc Sở TN&MT); Nguyễn Bá Chính (Trưởng phòng Khoáng sản Sở TN&MT)...liên quan đến việc tham mưu, ký cấp giấy phép khai thác cho Công ty Kim Sơn; cho phép Công ty Kim Sơn chuyển nhượng Mỏ than Minh Tiến cho Công ty Yên Phước và cấp giấy phép khai thác cho Công ty Yên Phước.
"Việc để xảy ra hậu quả Công ty Yên Phước khai thác than trái phép, gây thiệt hại cho Nhà nước thuộc trách nhiệm quản lý, thanh tra, kiểm tra của Sở TN&MT theo phân công, phân cấp của UBND tỉnh Thái Nguyên. Do vậy, không có căn cứ xem xét trách nhiệm 9 cá nhân nêu trên (9 cá nhân là cựu lãnh đạo UBND tỉnh, và sở ngành -PV) , nhưng cần đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý về Đảng, hành chính theo quy định của pháp luật” – cáo trạng nêu rõ.