Với sự phát triển của công nghệ Robot và AI như hiện tại, một trong những câu hỏi khiến rất nhiều người cảm thấy băn khoăn đó là: tại sao vẫn chưa ai tạo ra được robot giúp việc nhà? Chẳng lẽ, viêc đòi hỏi một robot có thể tự giác làm những việc đơn giản như dọn bàn, gập quần áo, pha cafe lại khó đến như thế?
Đúng, bản thân những việc nhà nói trên là hết sức đơn giản, nhưng để tạo ra robot có thể làm việc này lại là điều vô cùng khó khăn. Ngay cả những công việc đơn giản như dọn bàn ăn hay pha cafe cũng là một thử thách tương đối lớn, bởi nó đòi hỏi khả năng lập kế hoạch chi tiết và mức độ khéo lẽo nhất định.
Thế nên, vượt qua thử thách này là cả một vấn đề lớn, và các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm máy tính và AI MIT đang hết sức nỗ lực nghiên cứu để có thể làm được điều này.
Hàng ngày, con người chúng ta làm những việc đơn giản một cách vô cùng bản năng và tự động. Lấy ví dụ như, sẽ chẳng ai nghĩ như thế này để pha một cốc cafe cả:
Mở tủ > Lấy cafe > Đóng tủ > Đặt cafe xuống > Mở một tủ khác > Lấy cốc > Đóng tủ khác > Bật máy pha cafe tự động > v...v...
Nói đến đây, có lẽ các bạn đã lờ mờ hiểu "cái khó" của việc tạo ra robot làm việc nhà rồi nhỉ?
Trên thực tế, những việc tưởng chừng như vô cùng đơn giản đối với con người, lại là một chuỗi các chỉ dẫn vô cùng phức tạp đối với robot. Do đó, các nhà khoa học đã tạo ra một robot giúp việc trong môi trường giả lập, và luyện cho chúng khả năng tự động bóc tách công việc của mình ra thành các bước nhỏ hơn để từ đó thực hiện chúng.
"Chẳng hạn, robot sẽ tính đến chuyện mở tủ lạnh lấy sữa khi nhận lệnh pha cafe, hay chuẩn bị từng nguyên liệu để nấu một món ăn nào đó" - nhà khoa học máy tính Xavier Puig đến từ MIT chia sẻ.
Các bước nhỏ này sẽ nối liền với nhau thành một chuỗi hoàn chỉnh - tức một công việc phức tạp. Mô tả các bước nhỏ giúp cho Robot có thể hình thành một hệ thống thao tác cơ bản để lưu vào bộ nhớ, và sử dụng chúng khi cần thực hiện một công việc nào đó.
Các công việc cần thực hiện cũng được mô hình hóa thành các chương trình phần mềm trong môi trường giả lập, và kết quả ban đầu thu được là một robot đang hoạt động trong môi trường mô phỏng, ở đó robot tiến gần với TV, bật nó lên và ngồi xuống ghế, như trong đoạn video sau đây:
Dạy Robot làm việc nhà
Sau khi tạo ra hệ thống giả lập này, Puig và các đồng sự của mình bắt đầu tiến hành các bước phân tích ngược, để hệ thống có thể nhận ra và hiểu robot đang làm gì, làm như thế nào, tiến hành tái hiện lại những thao tác tốt và loại bỏ những thao tác sai, thừa thãi.
Sau khi được huấn luyện đủ lâu, hệ thống sẽ được cho xem video của một người đang thực hiện công việc nhà (chẳng hạn như dọn bàn ăn), phân tích các thao tác của con người ra thành từng bước nhỏ, ghi nhớ và học cách tái hiện lại chúng.
Mục tiêu cuối cùng là cho phép robot trong tương lai có thể tải những hiểu biết nói trên về hệ thống và thực hiện chúng, giống như cái cách mà Neo học Kungfu trong phim Ma trận vậy.
Hoặc tốt hơn nữa, thì Robot có thể chứng kiến chủ nhân của mình làm một việc nào đó một lần, và sau đấy lập tức học theo như vậy. Điều này sẽ cực kỳ có ích khi chúng ta cùng hợp tác với robot để làm việc nhà (chẳng hạn như dọn nhà), và robot sẽ phối hợp với các thao tác của người dùng.
"Tôi muốn Robot có thể dự đoán các hoạt động tiếp theo của con người và từ đó thích ứng với những hành động đó, để chẳng hạn như robot thấy bạn đi lấy cafe để pha, thì nó sẽ tiến về phía tủ lạnh và lấy sữa." - ông Puig chia sẻ.
Nhưng điều đó hãy còn là chuyện của một tương lai rất xa. Môi trường giả lập đang được dùng để huấn luyện Robot ở thời điểm hiện tại là một mô hình "tĩnh" - bàn ghế, bát đĩa luôn được đặt đúng nơi, đúng chỗ - tuy nhiên căn nhà ngoài đời thực thì "động" hơn rất nhiều.
Trẻ con chạy nghịch phá trong nhà, đồ chơi vương vãi lung tung, bàn ghế cũng bị xê dịch ít nhiều. Vậy nên, trước khi được đưa vào thử nghiệm thực tế, Robot vẫn cần phải trải qua thêm một vòng huấn luyện trong một môi trường phức tạp và khó đoán hơn nhiều nữa.
Và việc chuyển từ trạng thái môi trường huấn luyện "tĩnh" sang "động" như thế sẽ là một bước tiến rất lớn của công nghệ robot.
"Đến giờ, câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ của công nghệ robot chính là, làm sao để có thể lập trình hành vi của robot một cách an toàn và thông minh trong thế giới thực" - nhà nghiên cứu AI James Bergstra cho biết. "Công việc này có thể cho chúng ta thấy những bước tiến trong việc hiểu hơn về cách diễn đạt ý muốn của mình cho robot giúp việc trong tương lai".
Đó là còn chưa kể đến việc, robot ở thời điểm hiện tại vẫn tồn tại một điểm yếu cực lớn: đó là chúng vẫn còn đang chật vật để có thể tương tác tốt với đồ vật trong cuộc sống hàng ngày.
Chúng ta sống trong một thế giới mà mọi tiện nghi vật chất đều được tạo ra để phù hợp với bàn tay và thao tác của con người - tuy nhiên đến này vẫn chưa có bàn tay robot nào có thể mô phỏng chính xác độ linh hoạt mà bàn tay loài người sở hữu.
Nếu muốn tạo ra một robot giúp việc nhà, mức độ chính xác trong thao tác của chúng phải là 100% - 95%, 96%, hay thậm chí là 99% cũng không được. Giả sử độ chính xác chỉ đạt 99%, thì điều này cũng đồng nghĩa cứ 100 lần pha cafe thì sẽ có 1 lần robot làm vỡ cốc - một điều rõ ràng không ai trong chúng ta chấp nhận cả.
Dù công nghệ robot và AI có đang phát triển tân tiến như thế nào ở thời điểm hiện tại, thì chúng ta vẫn còn đang cách những robot tự động giúp việc một đoạn đường rất xa.
Điều này không phải là vì chúng chưa giống con người, mà đến từ việc chúng vẫn chưa đủ khả năng tư duy cũng như độ linh hoạt mà con người sở hữu, để có thể thực hiện những công việc tưởng chừng như hết sức đơn giản hàng ngày.