Công an TP HCM cho biết một thời gian dài các cơ quan chức năng thường xuyên tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội, tin nhắn SMS... để cảnh báo những phương thức, thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Tuy nhiên, hiện nay loại tội phạm này vẫn còn diễn biến phức tạp, gây hậu quả lớn cho người dân.
Những phương thức, thủ đoạn lừa đảo phổ biến như sau:
Giả danh cơ quan tư pháp yêu cầu bị hại chuyển tiền để chứng minh sự trong sạch
Đối tượng gọi điện thoại cho bị hại tự xưng là nhân viên bưu điện và thông báo bị hại nợ tiền cước điện thoại, tiền điện hoặc có thư mời/triệu tập của công an, tòa án…
Trong quá trình trao đổi, đối tượng sẽ dò hỏi thông tin cá nhân của bị hại như họ tên, ngày tháng năm sinh, số Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân, địa chỉ cư trú… Khi bị hại thắc mắc hoặc nghi ngờ thì được thông báo sẽ kết nối máy với cơ quan công an.
Tiếp theo, bị hại sẽ được nói chuyện với đối tượng khác tự xưng là cán bộ công an (thường sẽ gọi bằng Zalo có hình ảnh để cho bị hại thấy đang nói chuyện với người mặc quân phục cảnh sát – đây là hình ảnh được lấy trên mạng gán ghép vào để bị hại tin là đang làm việc với công an thật).
Đối tượng sẽ thông báo bị hại đang liên quan trong đường dây rửa tiền, buôn bán ma túy xuyên quốc gia; hiện bị hại đang có lệnh bắt tạm giam và gửi hình ảnh lệnh bắt tạm giam giả mạo cho bị hại.
Phó Giám đốc Công an TP HCM khẳng định công an không làm việc qua zalo, facebook hay gọi điện thoại
Khi bị hại có vẻ lo sợ thì được "trấn an" rằng hợp tác điều tra sẽ không bị bắt tạm giam, trong quá trình làm việc tuyệt đối không được tiết lộ thông tin cho bất kỳ ai, kể cả người thân trong gia đình. Các yêu cầu hợp tác điều tra thường là:
- Yêu cầu bị hại rút tiền trong tài khoản hiện có hoặc vay, mượn để chuyển đến số tài khoản do đối tượng chỉ định để phục vụ việc kiểm tra và cam kết sẽ hoàn trả lại sau khi kiểm tra xong. Khi bị hại chuyển tiền thì bọn chúng chiếm đoạt và cắt liên lạc.
- Yêu cầu bị hại đứng tên mở tài khoản ngân hàng nhưng đăng ký sử dụng Internet Banking với số điện thoại là do đối tượng cung cấp. Bị hại được hướng dẫn chuyển tiền vào tài khoản này.
Do thấy chuyển tiền vào tài khoản của chính mình nên bị hại tin tưởng và thực hiện việc chuyển tiền. Khi bị hại chuyển tiền thì bọn chúng lập tức chuyển tiền sang tài khoản khác và chiếm đoạt.
- Yêu cầu bị hại đứng tên mở tài khoản ngân hàng và đăng ký sử dụng Internet Banking với số điện thoại của bị hại. Sau đó, yêu cầu bị hại truy cập vào đường link, tải ứng dụng có logo "Bộ Công an" và đăng nhập thông tin tài khoản mới mở vào.
Sau khi bị hại truy cập theo hướng dẫn thì tất cả thông tin tài khoản của bị hại sẽ bị đánh cắp. Sau đó, bị hại được yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản này để giám sát. Khi bị hại chuyển tiền thì bọn chúng lập tức chuyển tiền sang tài khoản khác và chiếm đoạt.
Trong quá trình bị hại đến ngân hàng để nộp tiền thì đối tượng luôn yêu cầu giữ kết nối để giám sát và hướng dẫn trả lời những câu hỏi của nhân viên ngân hàng liên quan đến việc rút và chuyển tiền.
Làm quen trên mạng xã hội, sau đó gửi quà tặng và yêu cầu đóng các loại phí để nhận quà
Tội phạm (thường là người nước ngoài) sử dụng mạng xã hội làm quen với những người Việt Nam có khả năng sử dụng tiếng Anh.
Sau một thời gian trao đổi, nói chuyện qua lại và phát sinh tình cảm thì đối tượng nói sẽ đến Việt Nam để du lịch hoặc sinh sống; đồng thời gửi quà tặng hoặc một lượng lớn tiền về Việt Nam và nhờ bị hại nhận, cất giữ khi đối tượng đến Việt Nam.
Nếu bị nghi ngờ thì đối tượng gửi cho bị hại tên của đơn vị vận chuyển, đường link và mật khẩu để theo dõi lịch trình di chuyển của lô hàng.
Kết bạn làm quen, hứa tặng quà là chiêu lừa khá phổ biến
Gửi hình chụp "chứng minh" món quà
Vài ngày sau, đối tượng khác (thường là người Việt Nam) tự xưng là nhân viên hải quan, gọi điện thoại cho bị hại nói là lô hàng đã đến sân bay nhưng do bên trong có điện thoại, máy tính, nữ trang, tiền… nên phải đóng phí và yêu cầu bị hại chuyển tiền vào các tài khoản chỉ định để đóng phí.
Sau khi bị hại đã chuyển tiền đóng phí thì chúng sẽ nại thêm nhiều lý do để yêu cầu bị hại tiếp tục đóng thêm tiền. Đến khi bị hại nghi ngờ hoặc không còn tiền để đóng phí thì tất cả các đối tượng cắt đứt liên lạc.
Đề nghị nâng cấp sim điện thoại
Kẻ xấu còn giả danh nhân viên của các nhà mạng gọi điện thoại tư vấn cho bị hại và đề nghị nâng cấp sim điện thoại từ 3G lên 4G để sử dụng dịch vụ được tốt hơn. Khi bị hại đồng ý thì bị yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân và tự đăng nhập vào đường link được chỉ định; sau đó nhắn tin hoặc tải các ứng dụng theo hướng dẫn.
Lúc này, đối tượng sẽ chiếm quyền sử dụng sim điện thoại này và nhắn tin đến các ngân hàng có đăng ký giao dịch Internet Banking để lấy mã OTP. Sau đó, kẻ xấu chuyển tiền đến các tài khoản khác để chiếm đoạt.
Lừa đảo qua sàn ngoại hối, tiền ảo
Đối tượng thực hiện hành vi phạm tội thường là người có trình độ về tin học, các loại tiền ảo hoặc là người có uy tín trong lĩnh vực tiền ảo, tạo website, sàn và đồng tiền ảo riêng.
Tội phạm sẽ tạo ra một hoặc nhiều website, các hội nhóm trên mạng xã hội, tổ chức các sự kiện để dụ dỗ, lôi kéo người chơi với mức lãi suất đầu tư siêu lợi nhuận. Những bị hại tham gia sẽ được hướng dẫn tạo tài khoản để đầu tư trên sàn ngoại hối, sàn chứng khoán, sàn tiền ảo kiếm lời.
Một số đối tượng dụ dỗ nạn nhân tham gia sàn ngoại hối rồi chủ động đánh sập
Trong thời gian đầu, nhóm này sẽ cho các bị hại rút tiền lợi nhuận. Vì thấy kiếm tiền lời nhanh chóng và dễ dàng, các bị hại sẽ tiếp tục đầu tư với số tiền lớn hơn và giới thiệu thêm người tham gia.
Đến thời điểm đã đủ số lượng người chơi với số lượng tiền lớn, tội phạm sẽ không cho các bị hại rút tiền từ tài khoản ảo, đồng thời yêu cầu các bị hại tiếp tục nạp tiền vào tài khoản để tiến hành nâng cấp website, sàn…
Sau đó, đối tượng đóng băng tài khoản, đánh sập sàn, đưa giá tiền ảo nội bộ do chính mình tạo ra tụt dốc và chiếm đoạt toàn bộ số tiền mà các bị hại đã nạp vào.
Công an TP HCM đề nghị người dân nâng cao ý thức cảnh giác với loại tội phạm này; nếu phát hiện hoạt động loại tội phạm trên thì nhanh chóng trình báo cho lực lượng công an gần nhất để kịp thời hỗ trợ, xử lý theo quy định.
Trao đổi với Báo Người Lao Động, đại tá Nguyễn Sỹ Quang, Phó Giám đốc Công an TP HCM, cho biết hiện nay tội phạm công nghệ cao nở rộ với nhiều chiêu thức rất tinh vi. Nhóm tội phạm này hoạt động rất bài bản khiến người dân khó phát hiện, kể cả những người cảnh giác cao độ. Những chiêu lừa từ lâu như giả danh công an, viện kiểm sát hù dọa người dân vẫn còn.
Đại tá Nguyễn Sỹ Quang khẳng định cơ quan công an không làm việc qua điện thoại. Nếu cần liên hệ thì công an sẽ gửi giấy mời, hẹn ngày giờ tại trụ sở chứ không bao giờ điện thoại, gửi thông báo qua zalo, viber, facebook.
Từ đầu năm 2021 đến nay, Công an TP HCM đã phát hiện 33 vụ việc liên quan đến mua hàng, đầu tư tiền ảo trên mạng. Trong số này, công an đã khởi tố 2 vụ với 3 bị can và tiếp tục xác minh 31 vụ người dân trình báo.