Các loài động vật linh trưởng như vượn người, khỉ, tinh tinh... thường được ghi nhận những hành vi giống con người trong cách hành xử với thế giới bên ngoài. Trước sự ra đi của đồng loại, chúng cũng bày tỏ nỗi đau buồn gây xúc động không khác gì con người. Đặc biệt, mỗi khi đứa con của mình qua đời, mẹ của chúng sẽ mang theo xác con bên mình trong một thời gian, dù không rõ hành vi này là do đau khổ hay là chúng chưa nhận thức được sự ra đi của con. Thế nhưng, trường hợp con khỉ đuôi dài Tonkean có tên là Evalyne lại đặc biệt hơn hẳn, nếu không nói là khá kinh dị và khó hiểu.
Evalyne hạ sinh khỉ con tại vườn thú Parco Faunistico di Piano dell'Abatino, Ý, nhưng đáng tiếc con non của nó qua đời chỉ sau 4 ngày. Đây là lần đầu tiên Evalyne được làm mẹ và trường hợp đột tử ở khỉ đuôi dài con thế này được đánh giá là khá hiếm gặp. Chính vì vậy nên phản ứng của Evalyne rất được chú ý và nó khiến các nhà nghiên cứu đi từ xúc động đến hơi rùng mình.
Trong suốt 2 ngày tiếp theo, người ta quan sát thấy Evalyne buồn rũ rượi, nó thường nhìn chằm chằm vào hình ảnh phản chiếu của mình trên tấm kính ngăn cách trong vườn thú và hét lên dữ dội.
Sau đó, Evalyne chuyển sự chú ý của mình sang đứa con yểu mệnh, mang xác con đi quanh chuồng, đặc biệt quan tâm đến phần đầu và mặt của con.
"Đến ngày thứ 8, xác của khỉ con đã khô lại và phần hộp sọ lộ ra vào ngày thứ 14 sau khi con vật qua đời. Trong tuần thứ 2, Evalyne vẫn tiếp tục đặt xác con lên bụng và ôm nó vào lòng, bất chấp phần da thịt của cái xác đã dần biến mất.
Khỉ mẹ vẫn không từ bỏ con mình, nó dùng một tay mang con đi quanh chuồng, thỉnh thoảng thì ngậm vào miệng. Mỗi khi khỉ con bị ‘té ngã’, Evalyne nhanh chóng chạy đến để đỡ con dậy. Các con khỉ khác trong chuồng dường như không quan tâm đến Evalyne, thậm chí chúng cũng không có ý định động vào xác khỉ con" - các nhà nghiên cứu viết trong báo cáo được công bố trên tạp chí Primates.
Vào ngày thứ 19, điều rùng mình đã xảy ra, Evalyne được nhìn thấy đang ăn vài phần xác chết của con. Ngày thứ 22, cái xác hoàn toàn rã ra thành từng phần, rải rác khắp chuồng trong khi Evalyne thì luôn ngậm trong miệng hoặc cầm trên tay một phần thi thể con. 3 ngày sau, khỉ mẹ đã ăn hết toàn bộ xác con.
Được biết, đây không phải là lần đầu tiên các loài linh trưởng bị bắt gặp ăn xác chết của con. Khỉ đầu chó, đười ươi... cũng từng thực hiện hành vi này nhưng lý do là gì vẫn là câu hỏi khiến các nhà khoa học đau đầu tìm lời giải đáp. Tuy nhiên, đối với khỉ đuôi dài Tonkean thì việc làm này được nhận định là bất thường, nhất là khi chúng có nguồn gốc từ hòn đảo Sulawesi, Indonesia, chủ yếu chỉ ăn trái cây.
"Không có dấu hiệu cho thấy hành vi ăn thịt đồng loại ở khỉ mẹ Tonkean là do căng thẳng về dinh dưỡng hoặc căng thẳng xã hội. Trong những trường hợp như vậy, hành vi ăn thịt được xem là bình thường nhưng vẫn rất hiếm xảy ra với loài khỉ. Nhiều khả năng thời điểm đó, khỉ mẹ đã mất đi hoàn toàn ý thức rằng trên tay nó là xác của khỉ con" - các nhà nghiên cứu viết trong báo cáo.
Các chuyên gia cho rằng sau một thời gian, khỉ mẹ đã không nhận ra trên tay nó là xác của con nữa nên mới có hành vi ăn xác con thế này.