Lãnh đạo đảng PVV của Hà Lan Geert Wilders. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Politico châu Âu (Politico.eu) ngày 23/11, một thông điệp của ông Geert Wilders đối với cử tri Hà Lan có lẽ sẽ "ám ảnh" Brussels hơn bất kỳ tuyên bố nào khác: Một cuộc trưng cầu dân ý về việc rời khỏi EU. 7 năm sau khi người Anh bỏ phiếu về Brexit, cái gọi là "Nexit" được cho là trọng tâm của nhà lãnh đạo cực hữu ở Hà Lan.
Trước đó hôm 22/11, theo kết quả kiểm phiếu, đảng cực hữu của ông Geert Wilders đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội Hà Lan. Chiến thắng bất ngờ này của ông Wilders gây lo ngại cho EU, do ông Wilders có tư tưởng bài Hồi Giáo và chống châu Âu. Tuy nhiên, do không giành được đa số phiếu để tự thành lập chính phủ, đảng cực hữu của ông Wilders sẽ phải đàm phán với các đảng khác để lập liên minh cầm quyền.
Và trong khi ông Wilders đã giảm bớt luận điệu chống Hồi giáo của mình những tuần gần đây, không có dấu hiệu nào cho thấy ông ấy muốn giảm bớt chủ nghĩa hoài nghi châu Âu sau chiến thắng gây sốc trong cuộc bầu cử của mình.
Ngay cả khi cử tri Hà Lan không bị thuyết phục theo người Anh rời khỏi EU – cuộc thăm dò cho thấy điều đó khó xảy ra – thì có mọi dấu hiệu cho thấy chính phủ mới do ông Wilders lãnh đạo ở The Hague vẫn sẽ là "cơn ác mộng" đối với Brussels.
Một vị trí dành cho Wilders xung quanh bàn hội nghị thượng đỉnh EU sẽ thay đổi nhiều thứ, cùng với các nhà lãnh đạo cực hữu và theo chủ nghĩa dân tộc khác đã nắm quyền. Có thể, các chính sách từ hành động về khí hậu đến cải cách EU và vũ khí cho Ukraine sẽ được đưa ra tranh luận và thậm chí là đảo ngược.
Ngay cả khi ông Wilders sẵn sàng từ bỏ yêu cầu trưng cầu dân ý ở EU, chiến thắng của ông vẫn sẽ khiến các thể chế EU phải "rùng mình". Và nếu các đảng các liên kết với nhau để ngăn chặn ông Wilders, có thể sẽ phải trả giá với những cử tri Hà Lan giận dữ sau này.
"Những làn gió thay đổi"
Di cư là một vấn đề nổi bật trong cuộc bầu cử ở Hà Lan. Đối với các chính trị gia EU, đây vẫn là một mối lo ngại cấp bách. Khi số lượng người di cư tiếp tục tăng, sự ủng hộ dành cho các đảng cực hữu ở nhiều quốc gia ở châu Âu cũng tăng theo. Ở Italy năm ngoái, bà Giorgia Meloni đã giành được quyền lực. Ở Pháp, các cuộc mít tinh toàn quốc do Marine Le Pen tổ chức cho thấy phe của bà vẫn một thế lực lớn, ở vị trí thứ hai trong các cuộc thăm dò. Ở Đức, đảng "Giải pháp thay thế cho Đức" (AfD) cũng đã vươn lên vị trí thứ hai trong những tháng gần đây.
Trong bài phát biểu chiến thắng của mình, ông Wilders cam kết sẽ giải quyết cái mà ông gọi là “cơn sóng thần tị nạn” tấn công Hà Lan.
Sarah de Lange, Giáo sư chính trị tại Đại học Amsterdam, cho biết: “Lý do chính khiến cử tri ủng hộ ông Wilders trong cuộc bầu cử này là chương trình nghị sự chống nhập cư của ông, tiếp theo là quan điểm của ông về cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và quan điểm chăm sóc sức khỏe của ông”.
Bà Lange nói: "Các đảng chính thống đã 'hợp pháp hóa Wilders' bằng cách coi vấn đề nhập cư là vấn đề then chốt. Cử tri có thể đã nghĩ rằng nếu đó là vấn đề đang bị đe dọa, do đó tại sao không bỏ phiếu cho bản gốc thay vì bản sao?”.
Tháng 6 tới, 27 quốc gia EU sẽ tổ chức bầu cử Nghị viện châu Âu. Cùng ngày cử tri châu Âu sẽ lựa chọn các nghị sĩ EU (MEP) của họ, Bỉ cũng sẽ tổ chức một cuộc tổng tuyển cử. Nhà lãnh đạo độc lập cực hữu của Flemish, Tom Van Grieken, người cũng đang hướng tới một bước đột phá lớn , đã gửi lời chúc mừng cho ông Wilders: “Các đảng như của chúng ta đang trên đường mở rộng đến toàn châu Âu”.
Về phần mình, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán cũng chúc mừng: “Những làn gió của sự thay đổi đang đến!”.