Trong suốt gần 60 ngày kể từ cuối tháng Tư, thành phố Bắc Kinh không ghi nhận bất cứ ca mắc COVID-19 nào. Nhưng chỉ trong 4 ngày trở lại đây, đã có tới 78 ca bệnh được phát hiện ở thánh phố 21 triệu dân. Phần lớn trong số đó có liên quan đến chợ đầu mối Xinfadi (quận Phong Đài).
Nguồn cung thực phẩm cho Bắc Kinh
Xinfadi là chợ đầu mối lớn nhất Bắc Kinh, đồng thời là khu chợ bán buôn nông sản có doanh số cao nhất châu Á.
Xinfadi có diện tích hơn 1,1 triệu mét vuông (tương đương 157 sân bóng đá).
80% lượng nông sản ở Bắc Kinh đến từ Xinfadi. Mỗi ngày, có tới 18.000 tấn rau và 20.000 tấn trái cây được trao đổi ở khu chợ này.
Vị trí của Xinfadi quan trọng đến mức, nhiều người từng nói rằng nếu Xinfadi chỉ cần ho nhẹ, thì thị trường nông sản Trung Quốc sẽ rung chuyển.
Các tiểu thương chợ Xinfadi tập trung khai báo y tế. Ảnh: Global Times
Khi dịch SARS tấn công Bắc Kinh mùa xuân năm 2003, Thị trưởng thời điểm đó – ông Vương Kỳ Sơn (hiện là Phó Chủ tịch Trung Quốc) đã vội vã đến Xinfadi sau khi được báo cáo về tình trạng thiếu thực phẩm và giá cả tăng vọt.
Phát biểu khi thăm Xinfadi, ông Vương nhấn mạnh rằng việc cung cấp nhu yếu phẩm hàng ngày (gạo, thịt, rau) cho người dân Bắc Kinh phải được đảm bảo.
17 năm trôi qua, Xinfadi vươn lên vị trí dẫn đầu về doanh số bán hàng nông sản. Năm 2019, tổng doanh số của Xinfadi đạt mức 131,9 tỉ nhân dân tệ (tương đương 18,62 tỉ đô la Mỹ), và thu hút hàng ngàn lượt khách mỗi ngày.
Chuyên gia cho rằng việc người dân từ khắp các tỉnh thành của Trung Quốc đổ về Xinfadi có thể đã khiến nơi đây trở thành ổ dịch COVID-19 mới.
Cá hồi là thủ phạm?
Xinfadi bị đóng cửa từ thứ Sáu, sau khi Bắc Kinh phát hiện hàng chục ca bệnh mới có liên quan đến khu chợ này.
“Chúng tôi được thông báo từ tối thứ Sáu rằng khu chợ đã đóng cửa. Giờ tôi chỉ có thể mang đào ra bán trên vỉa hè. Có rất ít người mua hàng. Vì vậy tôi chắc chắn sẽ thua lỗ”, Liu Hong – một người bán hoa quả nói với CGTN vào thứ Bảy. “Nhưng tôi còn cách nào khác? Mạng sống và sức khoẻ của người dân là trên hết”.
Để đảm bảo nguồn cung thực phẩm cho Bắc Kinh sau khi Xinfadi đóng cửa, 5 khu chợ tạm khác đã được thành lập với sự kiểm soát nghiêm ngặt về lượng người ra – vào. Tuy nhiên, giá các mặt hàng thực phẩm ở Bắc Kinh vẫn tăng nhẹ.
Một tài xế xe tải kiểm tra thân nhiệt trước khi vào chợ tạm ở Bắc Kinh. Ảnh: Xinhua
Ngay khi ghi nhận ổ dịch mới ở Xinfadi, quận Phong Đài đã lập tức được đưa vào trạng thái “thiết quân luật”, hạn chế tối đa việc di chuyển trên đường. Các trường học, điểm du lịch và giải trí trên toàn quận bị đóng cửa.
Theo thông báo mới nhất, khoảng 46.000 người sống gần chợ Xinfadi sẽ được xét nghiệm sàng lọc COVID-19.
Tính đến Chủ nhật, cơ quan y tế Bắc Kinh vẫn chưa thể xác định nguồn lây COVID-19 cho Xinfadi, mặc dù giới chức địa phương xác nhận virus SARS-CoV-2 đã được tìm thấy trên thớt thái cá hồi nhập khẩu.
Các siêu thị và nhà hàng ở Bắc Kinh đã đồng loạt dừng bán cá hồi để đề phòng. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định chưa có bằng chứng xác thực cho thấy cá hồi là nguồn lây nhiễm COVID-19.
Nhiều siêu thị đã dừng bán cá hồi sau khi có thông tin tìm thấy virus trên thớt thái cá hồi ở Xinfadi. Ảnh: Global Times
“Virus muốn xâm nhập tế bào thì phải thông qua thụ thể trên bề mặt tế bào”, Cheng Gong – nhà nghiên cứu tại Đại học Tsinghua nói. “Thế nhưng, tất cả các bằng chứng từ trước đến nay đều cho thấy loại thụ thể này chỉ tồn tại ở động vật có vú, không phải cá.”
Yang Peng - một chuyên gia thuộc Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC) Bắc Kinh hôm qua tiết lộ trình tự bộ gen cho thấy chủng virus SARS-CoV-2 lan truyền ở Bắc Kinh có nguồn gốc từ châu Âu.
Theo ông Yang, có 2 giả thuyết về đường đi của virus. Một là thông qua hải sản và thịt nhập khẩu từ nước ngoài. Những người tiếp xúc với lô thịt và hải sản dính virus có thể đã bị lây bệnh.
Trung Quốc nhập khẩu khoảng 80.000 tấn cá hồi ướp lạnh và đông lạnh mỗi năm, chủ yếu từ Chile, Na Uy, Quần đảo Faroe, Úc và Canada.
Giả thuyết thứ hai là virus lan truyền qua những người đến chợ Xinfadi. Trong đó, người bệnh có thể đã ho hoặc hắt hơi, khiến virus bắn lên hải sản và thịt.