Từ năm 2004 đến nay, Công an tỉnh Quảng Ninh đã bắt, vận động đầu thú, thanh loại được hơn 3.500 đối tượng truy nã, trong đó có hơn 800 đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. Để bắt được một đối tượng thôi đã không phải là chuyện dễ dàng…
1. Là một người có mấy chục năm công tác trong nghề điều tra hình sự (sau này là truy nã tội phạm), Thượng tá Nguyễn Bảo Tân, Phó trưởng phòng Cảnh sát truy nã tội phạm (PC52) Công an tỉnh Quảng Ninh từng đối mặt với không ít những gã giang hồ cộm cán tại vùng Mỏ.
Một trong những vụ mà anh nhớ nhất là vụ truy bắt đối tượng giết người Trần Văn Tân (49 tuổi, trú tại phường Hồng Hải, Hạ Long, Quảng Ninh).
Và mặc dù thời gian Tân gây án đã trôi qua gần 20 năm, Tân đã thay hình đổi dạng, liên tục đổi tên tuổi để lẩn trốn thì cuối cùng hắn vẫn sa lưới.
Trước đó, vào một ngày tháng 3-1998, do những mâu thuẫn trong sinh hoạt với người cùng xóm là anh Nguyễn Thành Trung (SN 1974, trú tại phường Hồng Hải, Hạ Long, Quảng Ninh), Trần Văn Tân đã mang xẻng, dao nhọn đuổi đánh khiến anh Trung trọng thương và tử vong.
Ngay sau khi gây án Trần Văn Tân đã bỏ trốn.
Cơ quan CSĐT - Công an thành phố Hạ Long khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Văn Tân với tội danh "Giết người", đồng thời ra lệnh truy nã đặc biệt đối tượng.
Tuy nhiên, thời gian cứ trôi qua mà tung tích của kẻ giết người vẫn như bóng chim tăm cá.
Nhận thấy việc Trần Văn Tân bỏ trốn lâu năm gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý tội phạm và gây bức xúc cho gia đình nạn nhân, tạo ra dư luận không tốt trong xã hội, tháng 8-2014, Ban lãnh đạo Phòng PC52 đã xác lập chuyên án mang bí số 814T nhằm áp dụng tổng hợp các biện pháp trinh sát, huy động nhiều lực lượng nghiệp vụ cùng phối hợp tham gia, quyết tâm truy bắt đối tượng truy nã Trần Văn Tân trong thời gian ngắn nhất.
Sau khi phân tích, đánh giá các tài liệu trinh sát, Ban chuyên án đã tổng hợp và nhận định: Trần Văn Tân có quan hệ với rất nhiều người hiện đang làm ăn sinh sống tại các tỉnh phía Nam, nhiều khả năng Tân đang lẩn trốn tại địa bàn các tỉnh này.
Ban chuyên án quyết định điều động một tổ công tác vào các tỉnh phía Nam để xác minh truy bắt.
Tại TP HCM, tổ công tác của Ban chuyên án đã báo cáo và trao đổi với Cục Cảnh sát truy nã tội phạm (phía Nam) - Bộ Công an để phối hợp và tranh thủ sự chỉ đạo của Lãnh đạo Cục nhằm huy động lực lượng, phương tiện đồng thời tìm ra phương pháp truy bắt Trần Văn Tân tối ưu nhất.
Qua đó đã thu được tài liệu xác định sau khi bỏ trốn khỏi thành phố Hạ Long, Tân vào TP HCM sử dụng tên giả là Trần Văn Cường, làm nghề chạy xe ba gác để kiếm tiền sinh sống.
Năm 1999 Tân quen và chung sống như vợ chồng với chị Trần Thị Tuyết M. (SN 1973 thường trú tại Thạch Bàn, Gia Lâm, Hà Nội) và sinh được hai người con.
Các trinh sát đã tiến hành phối hợp với lực lượng quản lý hành chính tổ chức rà soát, xác minh triệt để tại địa bàn các xã, phường, thị trấn thuộc huyện Hóc Môn và quận 12, TP. HCM và xác định được ngôi nhà mà chị Trần Thị Tuyết M. đang thuê để làm ăn, buôn bán có địa chỉ tại ấp Mỹ Hòa 1, xã Trung Chánh, huyện Hóc Môn.
Tuy nhiên do được người quen báo tin "Lệnh truy nã" Trần Văn Tân đã được đăng phát trên một số phương tiện thông tin đại chúng nên Tân rất cảnh giác.
Hắn ngay lập tức bỏ trốn khỏi địa chỉ trên khiến các trinh sát lại phải thực hiện lại từ đầu hành trình "mò kim đáy bể".
Sau một thời gian dài thiết lập lại các mối quan hệ của Tân và vợ, các trinh sát phát hiện Tân nhiều khả năng đang lẩn trốn tại tỉnh Tiền Giang.
Một tổ công tác của PC52 Công an tỉnh Quảng Ninh lập tức có mặt tại đây và "khoanh vùng" được đối tượng ở huyện Châu Thành. Thực hiện các biện pháp trinh sát, lực lượng công an vấp phải nhiều khó khăn.
Nơi đây có diện tích rộng, có rất nhiều nhà nghỉ, nhà trọ giá rẻ do thói quen sinh hoạt của người dân lao động nơi đây là thường xuyên di chuyển, không có nơi ở cố định.
Trong nhiều ngày các trinh sát tìm hiểu các mối quan hệ của Tân song không thu thập được tin tức gì.
Và dường như những nỗ lực của lực lượng truy bắt ngày càng như… "muối bỏ bể", tung tích đối tượng ngày một mờ mịt thì bất ngờ ngày 10-9-2014, một quần chúng tốt đã thông tin cho các trinh sát biết Tân đánh hơi thấy công an nên hắn đã biến khỏi Tiền Giang và chuồn về thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.
TP Biên Hòa cũng là khu vực tập trung đông dân cư, với nhiều khu công nghiệp lớn, nhiều công nhân, người làm thuê tạm trú.
Ban chuyên án đã tiến hành họp bàn kế hoạch trinh sát, mật phục quyết không để đối tượng lọt lưới một lần nữa.
Gần 2 tuần liên tục các trinh sát PC52 cùng nhiều đơn vị nghiệp vụ khác tiến hành khoanh vùng, chia nhỏ từng khu vực nghi vấn để tiến hành kiểm tra, rà soát. Nhưng thật oái oăm, gã vẫn đánh hơi được lực lượng truy bắt và lại quay về Tiền Giang.
Ngày 20-9-2014, nguồn tin báo Trần Văn Tân hiện đang ẩn náu tại xã Bình Trưng (Châu Thành, Tiền Giang).
Đồng chí Trưởng ban chuyên án và lãnh đạo Cục Cảnh sát truy nã tội phạm đã ra lệnh cho các trinh sát là thành viên ban chuyên án phối hợp với các trinh sát của Đội 2 Phòng 5 Cục Cảnh sát truy nã tội phạm để tổ chức bao vây truy bắt Tân.
Với sự phối hợp chặt chẽ của các lực lượng đảm bảo yếu tố bí mật, bất ngờ và sự an toàn tuyệt đối cho các lực lượng tham gia, cùng sự mưu trí, dũng cảm và quyết tâm truy bắt tội phạm đến cùng, đến 22 giờ ngày 20-9-2014, Trần Văn Tân ngỡ ngàng khi thấy nhiều thanh niên bất ngờ ập vào khóa tay hắn. Kẻ giết người cuối cùng cũng phải đền tội!
2. Hoàng Văn Tích (57 tuổi, trú tại thị trấn Đình Lập, huyện Đình Lập, Lạng Sơn) cũng là một trong những đối tượng truy nã thuộc dạng lâu năm.
Gây án từ những năm 1989-1990 song phải đến tháng 8-2016 vừa qua, hắn mới bị phát hiện và sa lưới pháp luật. PC52 Công an tỉnh Quảng Ninh đã phải "lao tâm khổ tứ" mới có thể "bẫy" được đối tượng "chui vào rọ".
Gần 30 năm trước, Tích làm nghề buôn bán hàng gia dụng, thường xuyên qua lại biên giới khu vực cửa khẩu Bắc Xa, Đình Lập (Lạng Sơn).
Cuối năm 1989, do hám tiền Tích đã cùng với một số đối tượng lừa bán hai phụ nữ sang Trung Quốc. Khi bị cơ quan công an phát hiện, Tích đã bỏ trốn vào một tỉnh phía Nam.
PC52 Công an tỉnh Quảng Ninh tổ chức lực lượng truy bắt. Tuy nhiên, do lệnh truy nã từ lâu lại không có ảnh nhận dạng đã khiến cho các trinh sát nhiều lần tổ chức vào các tỉnh phía Nam như Đak Nông, Đak Lak mà chưa đạt kết quả.
Tích cũng rất tinh khôn khi ẩn náu tại khu vực giáp ranh giữa Việt Nam - Campuchia, thường xuyên di chuyển sang nước bạn để lẩn trốn.
Thực hiện nhiều biện pháp nghiệp vụ liên hoàn, đồng thời bám sát các mối quan hệ của Tích, cho đến tháng 8-2016, lực lượng truy bắt bất ngờ nhận được thông tin đối tượng có khả năng sẽ quay về quê hương sau nhiều năm lẩn trốn.
PC52 Quảng Ninh phối hợp với Công an tỉnh Lạng Sơn đã lên kế hoạch, tổ chức tác động để "dụ rắn ra khỏi hang".
Rất cẩn trọng, cơ quan công an cũng tổ chức nhận dạng, đón lõng đối tượng khi Tích vừa có mặt tại Lạng Sơn. Các trinh sát cũng phải tính toán rất kỹ thời điểm ập vào khóa tay đối tượng.
Vì nếu không khéo sẽ bị người thân, bạn bè của Tích cản trở, đánh tháo đối tượng. Do sự chuẩn bị kỹ lưỡng, ngày 27-8-2016 các trinh sát đã khóa tay Tích một cách nhẹ nhàng, êm thấm.
Cũng trong tháng 8-2016, PC52 Công an tỉnh Quảng Ninh còn bắt thành công một đối tượng giết người sau nhiều năm lẩn trốn.
Với vỏ bọc là một nông dân hiền lành chất phác, Vũ Văn Lệ (46 tuổi, trú tại tổ 4, phường Hà Trung, TP. Hạ Long) đã ẩn náu được suốt hơn 20 năm trời.
Năm 1994 sau khi gây ra vụ trọng án, Lệ đã bỏ trốn biệt tăm tích không để lại một đặc điểm nhận dạng gì. Rà soát các mối quan hệ của hắn, các lực lượng lùng bắt hắn cũng không thu được kết quả khả dĩ.
Suốt 22 năm dài đằng đẵng, không ai thấy bóng dáng hắn đâu, kể cả khi bố Lệ qua đời cũng không thấy hắn xuất hiện.
Sau này khi đã sa lưới, Lệ có khai nhận lần đó hắn có về, nhưng chỉ đợi đến khi đêm xuống mới lén ra mộ thắp hương cho bố rồi lại trốn đi.
Khoảng đầu tháng 5-2016 trinh sát Phòng PC52 - Công an tỉnh Quảng Ninh nhận được nguồn tin có giá trị: Lệ nhiều khả năng đã "hồi cố hương" khi nhiều lần xuất hiện tại xã Dũng Tiến (Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng).
Tại đây, Lệ lấy vợ, sinh con và con gái của hắn đã lấy chồng, Lệ đã lên chức ông ngoại được vài năm nay. Bản thân Lệ làm nghề thuyền chài trên sông Luộc, cứ 2-3 giờ đêm chèo thuyền, đi đến 9-10 giờ sáng hôm sau mới về.
Ngoài việc đổi tên là "Lợi", Lệ còn tạo vỏ bọc là người lao động chất phác, không va chạm làm mất lòng ai, lúc nào cũng nhường nhịn, nhún nhường.
Một mình trên con thuyền vừa để kiếm kế sinh nhai, Lệ cũng tính đến chuyện khi có động dễ bề bỏ trốn.
Tiến hành điều tra xác minh một cách kỹ lưỡng đầu tháng 6-2016, Phòng PC52 - Công an tỉnh Quảng Ninh đã xác lập chuyên đấu tranh để bắt Vũ Văn Lệ.
Tuy nhiên, hắn rất khôn ngoan và đã một lần thoát khỏi vòng vây của lực lượng truy bắt.
Sau lần bị vồ hụt, Lệ càng "lặn" sâu hơn khiến công tác truy tìm của lực lượng lùng bắt gặp nhiều khó khăn.
Cho đến đầu tháng 8-2016, trinh sát nhận được thông tin: Lệ hiện trốn ra nội thành Hải Phòng và đi làm thợ hồ theo nhóm người ở Hải Dương. Công trình mà Lệ đang theo làm đâu ở khu vực phường Đằng Hải, quận Hải An.
Vẫn chui vào vỏ bọc chất phác, hiền lành, chủ thầu bảo gì làm nấy, ăn ở tại lán trại, Lệ tiếp tục với cái tên "Lợi" hòng che giấu thân phận của kẻ hung hãn côn đồ hơn 20 năm về trước.
Cuộc truy tìm tung tích Lệ lần này cũng khó khăn cam go như bao lần trước.
Khu vực Đằng Hải hiện có rất nhiều công trình đang xây dựng, nhiều nhà tư sửa chữa xây mới, hàng chục khu nhà kinh doanh cũng đang mọc lên với nhiều tốp thợ khác nhau cùng hàng trăm người đang lao động tại đây.
Lọc tìm, rà soát, dò xét sao đây, biện pháp cách thức nào để không làm Lệ nghi ngờ, bởi hắn rất cáo già cảnh giác, chỉ một sự bất thường nhỏ thôi hắn cũng sẽ biến mất.
Qua nguồn tin của quần chúng nhân dân ngày 5-8-2016, Phòng PC52 - Công an tỉnh Quảng Ninh lại xuất quân. Trong vai một người thất nghiệp đi tìm việc làm, một trinh sát trong bộ dạng nhếch nhác đã tiếp cận được tổ thợ hồ của Lệ.
Đang ăn cơm trưa, Lệ đứng dậy và chỉ sau ít phút đó, hắn gặp chủ thầu nói xin ứng trước một ít tiền để về quê có việc rồi lẳng lặng thu xếp tư trang biến luôn.
Một lần nữa "con cá sộp" lại lặn mất tăm. Suốt đêm ngày 5 và cả ngày 6-8, trinh sát ra sức lùng tìm nhưng không thấy tăm hơi Lệ đâu.
Ngày 7-8 phát hiện thấy trước cửa nhà có nhiều giày dép mà nhà thì chỉ có hai mẹ con, nhất là có đôi dép tông Lợi thường đi; trong nhà có hai người đàn ông đang ngủ, một trên giường, một dưới nền nhà… các trinh sát ập vào, lục soát hết mọi ngóc ngách trong nhà nhưng chỉ có con trai chủ nhà.
Một trinh sát nhòm xuống gầm giường hô lên: Dưới đây có người! Thiếu tá Nguyễn Hồng Đăng, Đội phó Đội 2, quát: "Lệ, có phải Lệ không, chui ra ngay!".
Đúng là hắn với tiếng "dạ" run rẩy. Rồi Lệ chui ra khỏi gầm giường, hai tay giơ lên đầu…