Chuyên gia nêu lý do đặc biệt khiến nhiều nước châu Phi - Trung Đông muốn hợp tác với Việt Nam

Phát biểu tại Hội thảo quốc tế Chính sách hướng Đông của các quốc gia châu Phi và Trung Đông và khả năng hợp tác với Việt Nam diễn ra sáng nay tại Hà Nội, GS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện Chiến lược quốc phòng cho biết, hiện Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của châu Phi và là một chủ nợ quyền lực, làm cho châu Phi ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc.

Không ít quốc gia đã nhận ra vị đắng từ các khoản đầu tư và viện trợ của Bắc Kinh. Một số nước như Djibouti, Maldives, Sri Lanka... đã rơi vào bẫy "ngoại giao nợ nần" của Trung Quốc.

Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Nhật Bản và đồng sáng kiến Hành lang tăng trưởng Á - Phi của Nhật Bản và Ấn Độ rõ ràng là đối thủ cạnh tranh với sáng kiến Vành đai - Con đường của Trung Quốc.

Việc Trung Quốc xây dựng căn cứ quân sự ở Djibouti tạo ra lo ngại cho Ấn Độ, khi quốc gia châu Phi này trở thành một phần trong chiến lược "chuỗi ngọc trai" của Bắc Kinh, đồng thời tạo ra những va chạm, cọ xát giữa Trung Quốc và Mỹ, Pháp - hai nước cũng có căn cứ quân sự ở đây.

Lính Trung Quốc ở Djibouti. Ảnh: Hải quân TQ

Trong khi đó, theo Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Trung Đông Nguyễn Quang Khai, các nước châu Phi rất mong muốn phát triển với Việt Nam do trình độ ngang nhau và Việt Nam không có tham vọng chính trị ở châu Phi như các nước phương Tây và Trung Quốc.

Các nước Trung Đông, châu Phi đều cảm tình và ủng hộ cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước của nhân dân ta. Ngay cả Israel, là đồng minh của Mỹ, nhưng không bao giờ đứng về phía Mỹ trong cuộc chiến tranh của Mỹ chống Việt Nam.

Nhiều nước châu Phi là thuộc địa của Pháp nên coi thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chiến thắng Điện Biên Phủ là một sự cổ vũ trong cuộc đấu tranh của họ. Ngay cả bây giờ, tình hình quan hệ quốc tế đã thay đổi nhiều nhưng các nước Trung Đông - châu Phi vẫn giữ tình cảm tốt đẹp với Việt Nam và vẫn coi Việt Nam là tấm gương về đấu tranh chống đế quốc, thực dân và xây dựng đất nước.

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Nguyễn Quang Thuấn - Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam (VASS) cho biết, châu Phi - Trung Đông là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, có thị trường rộng lớn đầy tiềm năng. Hầu hết các quốc gia trong khu vực đều có nền kinh tế đang phát triển và đi theo xu hướng hội nhập, liên kết kinh tế quốc tế.

Trước triển vọng kinh tế ở châu Á - nơi được coi là động lực tăng trưởng của kinh tế thế giới hiện nay, nhiều nước trên thế giới, trong đó có Châu Phi và Trung Đông đã và đang tích cực thực hiện chính sách hướng tới châu Á, tăng cường hợp tác với các quốc gia, các nền kinh tế mới nổi ở châu Á trong đó có Việt Nam.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Phương Nga cho biết, Việt Nam và các nước Trung Đông - châu Phi có nhiều lợi thế để bổ trợ cho nhau cùng phát triển. Là một quốc gia nằm ở châu Á - khu vực phát triển năng động nhất, động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế thế giới, Việt Nam cũng đã đạt được những phát triển vượt bậc về kinh tế xã hội trong những năm qua và được coi là điểm sáng của hợp tác.

Trong khi đó, Trung Đông - châu Phi cũng đang thu hút được sự quan tâm của nhiều nước do đây là khu vực có rất nhiều tiềm năng hợp tác do đây là khu vực có trên 70 quốc gia, dân số trên 1,6 tỷ người, GDP trên 490 tỷ USD.

Thời gian tới, chúng ta cần phát huy thế mạnh của quan hệ truyền thống tốt đẹp và tiềm năng to lớn của mỗi nước, chủ động thúc đẩy hợp tác trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi trên tất cả các lĩnh vực, trong đó đặc biệt ưu tiên hợp tác kinh tế thiết thực, hiệu quả, tăng cường giao lưu nhân dân, hợp tác văn hóa giáo dục. 

Đồng thời, trong bối cảnh tình hình quốc tế hết sức phức tạp hiện nay, chúng ta cần tăng cường phối hợp trên các diễn đàn đa phương, phối hợp giải quyết các thách thức chung mà thế giới đang phải đối mặt, duy trì hòa bình, ổn định và phát triển trên thế giới, bà Nga nhấn mạnh.