Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường (trái) và Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare trong một cuộc gặp hồi năm 2019. Ảnh: AP
Khi Australia chưa hết choáng váng với việc Trung Quốc ký thỏa thuận an ninh với Quần đảo Solomon thì nước này ngay lập tức phải đối mặt với nhiều mối lo ngại trước khả năng Trung Quốc có thể thiết lập căn cứ quân sự tại đây.
Mặc dù Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare cho biết ông phản đối việc Trung Quốc thiết lập căn cứ quân sự tại Solomon song một bản dự thảo thỏa thuận an ninh giữa Trung Quốc và Solomon bị rò rỉ vào tháng trước cho biết, thỏa thuận này cho phép tàu quân sự của Trung Quốc thường xuyên hiện diện tại quần đảo Solomon và Bắc Kinh có thể điều binh sỹ cũng như cảnh sát tới Solomon để bảo vệ các lợi ích tại đây.
Mặc dù Solomon không thể tiết lộ nội dung thỏa thuận vì chưa có sự đồng ý của Trung Quốc song Mỹ, Australia, New Zealand và một số quốc gia Thái Bình Dương lo ngại thỏa thuận này sẽ mở đường cho việc Trung Quốc thiết lập căn cứ quân sự tại Thái Bình Dương và khả năng quân sự hóa trong khu vực.
Chính vì vậy mối lo lắng đầu tiên của Australia đó là việc Trung Quốc sẽ không lãng phí thời gian mà ngay lập tức triển khai thỏa thuận và có thể là đưa quân cùng với khí tài đến quần đảo này, vào đúng thời điểm mà Australia đang tập trung cho cuộc bầu cử Quốc hội vào ngày 21/5 tới.
Theo ông Peter Jenning, Giám đốc điều hành Viện Chính sách Chiến lược Australia, Trung Quốc có thể áp dụng cách thức mà họ làm ở Biển Đông, nhanh chóng và dứt khoát cử các máy bay vận tải và tàu chở đồ đến Solomon trước khi mọi người có thể suy nghĩ và chống lại điều này. Ông Peter Jenning còn cho rằng, Trung Quốc có thể sẽ bắt đầu có các động thái trước cả khi Australia tổ chức bầu cử vào ngày 21/5 tới. Và nếu tình hình diễn ra đúng như vậy thì sẽ gây sức ép không nhỏ đến chiến dịch tranh cử của Thủ tướng Australia Scott Morrison.
Cũng đồng tình với quan điểm của ông Peter Jenning, nhà nghiên cứu Richard McGregor thuộc Viện Lowy nhận định, Trung Quốc sẽ nhanh chóng triển khai thỏa thuận để thiết lập sự hiện diện tại Solomon và khi họ có mặt ở đây thì sẽ xây dựng trụ sở làm việc, cầu cảng để tiếp nhiên liệu cho tàu...và sẽ mở rộng khi có cơ hội. Ông Richard McGregor cũng cho biết, khi đã có mặt tại Solomon thì Trung Quốc sẽ khó có thể rời khỏi đất nước này.
Về lâu dài, Australia cũng phải lên các kế hoạch để ứng phó trong tình huống Trung Quốc thiết lập căn cứ quân sự tại Quần đảo Solomon. Giáo sư Hugh White thuộc trường Đại học Quốc gia Ausralia cho biết, nếu Trung Quốc thiết lập căn cứ quân sự tại Quần đảo Solomon thì các nhà hoạch định chính sách quốc phòng Australia cần phải tìm cách vô hiệu hóa căn cứ này, chẳng hạn như thay vì việc chi nhiều tiền mua xe tăng thì có thể sẽ mua thêm tên lửa.
Giáo sư White cũng nhận định dường như không thể ngăn cản việc Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng ở khu vực Tây Nam Thái Bình Dương khi mà Trung Quốc quá lớn, quá giàu có và quan trọng để các quốc gia này có thể phớt lờ. Giáo sư White cho rằng, Australia cần tăng cường sự kết nối với khu vực, không phải chỉ dựa trên viện trợ và cũng không nên dựa trên nỗi lo ngại về an ninh đối với Australia.
Solomon là một quần đảo gồm khoảng 900 hòn đảo nhỏ, nằm cách Australia chưa đầy 2.000km. Quần đảo này nằm ở khu vực trung tâm Nam Thái Bình Dương, trên con đường huyết mạch qua lại giữa Australia và Mỹ./.