Tôi gặp nghệ sĩ Kiều Mai Lý sau 5, 7 lần "hẹn hụt" vì bà bận đi đoàn phim. Bù lại, trong cuộc trò chuyện với tôi tại nhà riêng ở quận Bình Thạnh, nghệ sĩ Kiều Mai Lý dốc cả gan ruột tâm sự...
1 hợp đồng đủ mua nhà lầu sang trọng
Ngày xưa bầu show săn tìm nghệ sĩ dữ lắm. Những đoàn có người giỏi, đêm nào bầu show cũng tới xem hát. Họ xem vài chục suất diễn để đánh giá anh kép, cô đào đó giá bao nhiêu và mời cho bằng được.
Hồi ấy có rất nhiều đoàn hát, chỉ cần nghệ sĩ có thực tài, nổi lên là biết bao nhiêu bầu sô tìm tới đấu giá mua. Nghệ sĩ ưng giá nào thì về đoàn đó.
Khi nghệ sĩ đã có hợp đồng, thỏa thuận với bầu sô, họ sẽ phải gắng vượt qua cái giá đó chứ không để mình tuột dốc. Nhờ thế, thế hệ chúng tôi rèn luyện cho bản thân suy nghĩ phải phấn đấu đi lên bằng tài năng thật sự chứ không vay mượn.
Năm 1967, tôi được anh Minh Cảnh mời về đoàn, ký hợp đồng 40.000 đồng trong thời hạn 2 năm. Số tiền đó giống như sợi xiềng cột chân nghệ sĩ, không cho họ đi đoàn khác. Còn chúng tôi diễn đêm nào nhận lương đêm đó.
Khi được đoàn Minh Cảnh ký hợp đồng, tôi phải phấn đấu từng đêm diễn để 4 tháng sau bầu sô Dạ Lý Hương tới mời với cái giá 350.000 đồng. Số tiền đó tương đương khoảng 4 tỷ đồng bây giờ, dư mua một căn nhà lầu sang trọng và nhận tiền ngay khi ký.
Dù ở tuổi 69 nhưng nghệ sĩ Kiều Mai Lý rất đắt sô
Để được hát cho Dạ Lý Hương, tôi phải bồi thường 80.000 đồng cho đoàn Minh Cảnh. Nhưng bất cứ người nghệ sĩ nào cũng tự hào và mong được bồi thường như vậy. Vì nếu trong 2 năm (thời gian ký hợp đồng) không có bầu sô nào dòm ngó là coi như đào, kép đó biết đường về quê cắm câu rồi.
Khi còn điều kiện làm nghề tốt thì đừng ẻo qua ẻo lại...
Chính điều đó đã rèn luyện cho cánh nghệ sĩ già chúng tôi nề nếp chỉn chu, làm việc nghiêm túc và lối sống tôn trọng người khác.
Ví dụ, 8 giờ có mặt tập tuồng, 12 giờ nghỉ là nghệ sĩ nào cũng răm rắp làm theo lịch, không kể đào chính hay phụ, già trẻ lớn bé. Đúng 7 giờ diễn là 7 giờ kéo màn, không có chuyện nghệ sĩ nói "chờ tôi chút xíu". Mọi người có thể thông cảm chờ 1, 2 phút nhưng chưa bao giờ chậm 5, 10 phút.
Nếu nghệ sĩ tùy tiện bỏ hát sẽ có thừa phát lại tới lập biên bản vì nghệ sĩ có hợp đồng thỏa thuận với bầu sô. Nghệ sĩ bỏ hát sẽ phải bồi thường tất cả tiền vé của đêm diễn đó. Ví dụ, suất diễn có 1000 ghế thì phải bồi thường đủ 1000 vé.
Trong trường hợp, nghệ sĩ bị bệnh phải nhập viện không thể lên diễn, họ phải báo bầu sô. Bầu sô sẽ cho người tới viện xác nhận tình hình sức khỏe, sau đó thông báo có người diễn thế trong bao nhiêu suất tiếp theo để nghệ sĩ trị bệnh.
Chính vì thế, người nghệ sĩ ngày xưa rất có giá trị. Họ sống có trách nhiệm với tập thể đoàn hát, tôn trọng nghề nghiệp, tôn trọng khán giả.
Nghệ sĩ Kiều Mai Lý trong game show "Ơn giời, cậu đây rồi".
Còn bây giờ, đám nghệ sĩ già chúng tôi hình như bị thế hệ trẻ coi thường? Lịch tập tuồng là 9 giờ nhưng các nghệ sĩ trẻ 11 giờ mới tới. Trong khi cánh nghệ sĩ già gồm anh Bảo Quốc, anh Diệp Lang và tôi có mặt từ 9 giờ kém 15.
Khi đi trễ, họ viện đủ lý do nhưng lần nào cũng trễ. Chúng tôi không nói thì thấy mình kỳ, mà nói thì một ngôi sao trẻ bảo "Cô là cái gì mà dạy con. Con đang là ngôi sao đây".
Nhưng tôi nghĩ không nên làm như vậy. Không nên để người khác chờ, nhất lại là cả một tập thể chờ 1, 2 con người. Khi người ta cần mình, người ta chờ. Đến một ngày người ta không cần nữa, họ sẽ dẹp qua một bên, có năn nỉ họ cũng không cho làm.
Vậy tại sao lúc mình có điều kiện làm nghề tốt lại không làm cho đàng hoàng mà phải ẻo tới ẻo lui làm gì cho mệt. Nếu mình dễ thương trong công việc, không coi thường người khác thì ngay cả khi lớn tuổi, bầu show vẫn mời vai lớn tuổi và trân trọng mình.
Đừng nghĩ mình đứng trên đỉnh cao, ai mời cũng lắc qua lắc lại. Làm như vậy là tự mình đẩy mình xuống vực chết.
* Ghi theo lời kể của nghệ sĩ Kiều Mai Lý