Trong tất cả các chuyến thám hiểm Sao Hỏa của chúng ta cho đến nay, không có bằng chứng nào đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe để khẳng định rằng chúng ta đã tìm thấy sự sống một cách thuyết phục.
Tuy nhiên, cách đây nhiều thập kỷ, vào những năm 1970, khi tàu đổ bộ Viking trở thành sứ mệnh đầu tiên của Hoa Kỳ hạ cánh an toàn và khám phá hành tinh đỏ, chúng ta có thể đã ở rất gần với khám phá về sự sống trên Sao Hỏa.
Theo nhà sinh vật học vũ trụ Dirk Schulze-Makuch thuộc Đại học Kỹ thuật Berlin ở Đức, những người đổ bộ thực sự đã tìm thấy bằng chứng về các dạng sống vi sinh vật trên Sao Hỏa - nhưng có thể đã vô tình phá hủy chúng trong quá trình này.
Hình ảnh Sao Hỏa được chụp bởi tàu đổ bộ Viking năm 1976.
Schulze-Makuch cho biết: “Tôi đã đưa ra một gợi ý mà một số người chắc chắn sẽ cảm thấy khó chịu: rằng chúng ta đã tìm thấy sự sống trên Sao Hỏa gần 50 năm trước - nhưng chúng ta đã vô tình giết chết nó”.
Tàu đổ bộ Viking, một cặp tàu thăm dò không gian của NASA được trang bị cả công nghệ hình ảnh và dụng cụ để kiểm tra sự sống, đã chạm xuống Sao Hỏa vào năm 1976. Tại đây, chúng bắt đầu tiến hành một loạt các thử nghiệm sinh học mà cho đến ngày nay vẫn là những thử nghiệm duy nhất để kiểm tra sự sống trực tiếp trên một hành tinh khác.
Thật không may, những thử nghiệm này cho thấy những kết quả trái ngược nhau khiến các nhà nghiên cứu bối rối trong nhiều thập kỷ.
Ví dụ, một trong những thử nghiệm này đã tìm thấy một lượng nhỏ chất hữu cơ clo hóa. Vào thời điểm đó, những vật liệu hữu cơ này được cho là kết quả của sự ô nhiễm từ Trái Đất và bị coi là bằng chứng không thể thuyết phục nhất về sự sống.
Schulze-Makuch đã đề xuất vào năm 2007 rằng Sao Hỏa có thể tồn tại sự sống thích nghi với môi trường khô có chứa hydrogen peroxide.
Nhưng sau những cuộc khám phá tiếp theo, giống như những cuộc khám phá của tàu đổ bộ Phoenix và tàu thám hiểm Curiosity và Perseverance, giờ đây các nhà khoa học đã biết rằng những chất hữu cơ clo hóa đó thực sự có nguồn gốc từ Sao Hỏa.
Schulze-Makuch tin rằng chính các quy trình được sử dụng để thực hiện các thử nghiệm có thể đã phá hủy mọi bằng chứng về sự sống, có lẽ đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các kết quả khó hiểu của các thí nghiệm.
Ông cho biết một trong những thử nghiệm liên quan đến việc thêm nước vào các mẫu đất để kiểm tra bằng chứng về quá trình trao đổi chất và quang hợp; các nhà khoa học đang hoạt động với giả định rằng sự sống trên Sao Hỏa sẽ giống như sự sống trên Trái Đất, cần tiếp xúc với nước để tồn tại.
Nhưng Sao Hỏa là một hành tinh cực kỳ khô cằn. Schulze-Makuch nói rằng mặc dù đất ẩm là “tích cực cho sự sống”, nhưng việc đưa nước vào cũng có thể đã hủy diệt các vi khuẩn hữu cơ, vốn có khả năng thích nghi với độ khô trong môi trường sống của chúng.
“Sẽ giống như thể một con tàu vũ trụ của người ngoài hành tinh tìm thấy bạn đang sống dở chết dở trong sa mạc và những vị cứu tinh này quyết định: 'Con người cần nước. Hãy đưa con người ra giữa đại dương để cứu họ!'” Schulze-Makuch viết.
Vào thời điểm đó, các nhà khoa học cho rằng sự sống trên Sao Hỏa sẽ giống như sự sống trên Trái Đất và phát triển mạnh khi có nước
Ở thời điểm hiện tại, Schulze-Makuch nghi ngờ Sao Hỏa có thể là ngôi nhà của các dạng sống vi sinh vật thích nghi với môi trường khô có chứa hydrogen peroxide, chất này sẽ cho phép các tế bào hút nước từ khí quyển.
Mặc dù hydro peroxide thường được kết hợp với các dạng hóa chất đậm đặc được sử dụng để làm sạch và khử trùng, nhưng nhiều vi khuẩn trong miệng con người có thể sản xuất ra nó một cách tự nhiên và một số côn trùng sử dụng dung dịch có chứa hydro peroxide làm cơ chế bảo vệ.
Lý thuyết này có thể giúp giải thích một thí nghiệm khác của Viking, liên quan đến việc nung nóng các mẫu đất để tách vật liệu của chúng. Phân tích gần đây cho thấy quá trình này có thể đã đốt cháy vật liệu hữu cơ mà thí nghiệm được thiết kế để tìm kiếm.
Schulze-Makuch giải thích, nếu tế bào của các vi sinh vật trên Sao Hỏa chứa hydro peroxide, nhiệt sẽ không chỉ giết chết chúng mà còn khiến hydro peroxide tương tác với các hợp chất hữu cơ gần đó, tạo ra carbon dioxide – có khả năng là thứ mà các thiết bị của Viking đã phát hiện được.
Nói tóm lại, Schulze-Makuch lập luận rằng các quy trình được sử dụng để kiểm tra các mẫu đất về sự sống trên Sao Hỏa - và được sử dụng để khẳng định không có bằng chứng nào về điều đó - thực sự có thể là nguyên nhân dẫn đến việc thiếu bằng chứng về sự sống trên Sao Hỏa. Và anh ấy không phải là người duy nhất đưa ra tuyên bố đó.
Một trong những tàu thăm dò không gian Viking năm 1976.
Theo Daily Mail, năm 2016, các chuyên gia từ Đại học bang Arizona và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ đã công bố một nghiên cứu khẳng định những phát hiện của Viking “phù hợp với lời giải thích sinh học” rằng sự sống trên Sao Hỏa thích nghi để tồn tại trong môi trường khô hạn.
Trong nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã tiêm chất dinh dưỡng vào các mẫu đất Sao Hỏa từ tàu đổ bộ Viking và bảo quản chúng trong bóng tối trong hai tháng. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng phản ứng của đất Sao Hỏa cực kỳ giống với đất trên hành tinh của chúng ta.
Shulze-Makuch cho biết những phát hiện mới này cho thấy sự cần thiết phải thực hiện một sứ mệnh khác tới Sao Hỏa – với mục đích chính là phát hiện sự sống.
Nguồn: Sciencealert; Allthatsinteresting
