Mọi thiết bị, smartphone, máy tính bảng hoặc laptop, đều có một bộ sạc dành riêng đi kèm theo hộp.
Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng giữ những bộ sạc đó bên mình. Liệu chúng ta có thể sử dụng dây cáp và bộ sạc của thiết bị khác để sạc cho thiết bị của mình. Và liệu chúng ta có thể tái sử dụng một bộ sạc cho nhiều thiết bị khác nhau?
Việc nên hay không nên sạc thiết bị với một bộ sạc bất kỳ đã là chủ đề tranh luận phức tạp trong thời gian dài. Tuy nhiên, nhờ sự rõ ràng của các tiêu chuẩn, chúng ta đã có được cái nhìn rõ ràng hơn về vấn đề này.
Tìm hiểu về các loại sạc khác nhau
Mặc dù các bộ sạc đang ngày càng được tiêu chuẩn hóa để đồng nhất theo thời gian, chúng ta hiện vẫn đang có nhiều bộ sạc khác nhau để sử dụng. Dưới đây là những cái tên đáng chú ý nhất:
Sạc laptop: Thật không may, hiện nay vẫn chưa có loại sạc tiêu chuẩn dành riêng cho laptop. Nói cách khác, bạn sẽ cần phải có một bộ sạc dành riêng cho laptop của mình để sử dụng.
Kết nối sạc laptop không được chuẩn hóa nên bạn có lẽ chỉ nên sạc laptop bằng bộ sạc đi kèm với máy.
Sạc laptop bằng bộ sạc bên ngoài không bao giờ được khuyến khích. Mặc dù vậy, sự xuất hiện của chuẩn USB Type-C đang dần dần giúp người dùng laptop có nhiều lựa chọn về bộ sạc hơn.
Sạc Lightning của Apple: Apple đã bắt đầu sử dụng kết nối Lightning, được giới thiệu từ năm 2012, trên các thiết bị di động của hãng từ năm 2016.
Tất cả thiết bị iOS kể từ iPhone 7 đều được tích hợp kết nối Lightning và có thể kết nối với bất kỳ bộ sạc Lightning nào được Apple chứng nhận hoặc phát triển.
Trong khi đó, nếu bạn đang sử dụng một thiết bị iOS đời cũ có kết nối 30 pin, Apple cung cấp một bộ chuyển đổi cho phép bạn kết nối thiết bị với một bộ sạc Lightning. Tất nhiên, bộ chuyển đổi này phải mua bằng tiền.
Sạc Micro-USB: Đây đã từng được coi là sạc "tiêu chuẩn" (theo cách gọi trong nhiều năm) và nhiều nhà sản xuất smartphone đã sử dụng kết nối Micro-USB như là cách để thay thế kết nối Mini-USB lỗi thời.
Apple cũng cung cấp một số bộ chuyển đổi từ Lightning sang Micro-USB để tuân thủ các quy định của Liên minh châu Âu (EU) về một loại sạc phổ biến dành cho smartphone.
Sạc USB Type-C: Đây là tiêu chuẩn sạc mới nhất hiện nay và có thể được coi là bước phát triển tiếp theo của chuẩn Micro-USB.
USB Type-C (thường được gọi với cái tên ngắn hơn là USB-C) là một loại kết nối có khả năng đảo chiều để đem tới lượng dữ liệu truyền tải và điện năng cao hơn.
Nhiều thiết bị của Apple đã chuyển sang sử dụng USB Type-C để thay thế cho chuẩn Micro-USB từ nhiều năm trước. Hiện nay, nhiều nhà sản xuất laptop khác cũng đang rục rịch học hỏi theo.
Chắc chắn, thiết bị bạn đang sử dụng sẽ được tích hợp một trong số những tiêu chuẩn sạc kể trên. Tuy nhiên, bạn có biết đó là tiêu chuẩn sạc nào và liệu nó có khả năng kết hợp với các bộ sạc thuộc tiêu chuẩn khác hay không. Câu trả lời là, có lẽ là được.
Giải thích về Volt, Ampe và Watt
Để hiểu về khả năng tương thích của các bộ sạc, bạn trước hết phải hiểu cách hoạt động của chúng, ít nhất là ở mức độ cơ bản.
Có nhiều cách để giải thích về Volt, Ampe và Watt, những đơn vị rất quen thuộc trong vật lý. Tuy nhiên, ở đây, chúng ta sẽ sử dụng phép so sánh đơn giản nhất để bạn có thể hiểu: hãy thử tưởng tượng luồng điện là dòng nước chảy qua ống. Khi đó:
- Điện áp (Volt) sẽ là áp suất của nước.
- Cường độ dòng điện (Ampe) sẽ là lượng nước chảy qua ống.
- Công suất (Watt) biểu thị lượng nước thay đổi trong một khoảng thời gian cụ thể, được tính bằng cách nhân số Volt với số Ampe.
Khá là dễ hiểu, phải không? Trở lại với thực tế hiện nay, hầu hết bộ sạc smartphone thuộc hai loại chính là 5V/1A và 5V/2.1A. Các điện thoại giá rẻ hoặc đời cũ thường sử dụng sạc 5V/1A. Trong khi đó, nhiều smartphone mới hiện nay đang dùng sạc 5V/2.5A.
Nhờ vào sự phổ biến của tiêu chuẩn Micro-USB, bạn sẽ hoàn toàn có thể sạc smartphone của mình bằng bộ sạc của một smartphone khác. Đơn giản là vì điện áp của cả hai loại sạc đều là 5V và sự khác biệt giữa chúng chỉ là lượng điện đi qua.
Điện áp quá cao là nguyên nhân chính gây hỏng hóc cho thiết bị khi sạc, cũng giống như áp suất của nước đối với đường ống. Vì vậy, bạn không có lý do gì để lo lắng nếu phải dùng một bộ sạc khác loại để sạc cho smartphone.
Tuy nhiên, khi pin của smartphone đang ngày càng lớn hơn, các công nghệ sạc nhanh như Quick Charge của Qualcomm hay tiêu chuẩn sạc mới được quan tâm phát triển hơn, việc sử dụng lẫn lộn các bộ sạc smartphone cần phải được cẩn trọng hơn.
Để chắc chắn, bạn nên tìm hiểu về lượng điện đầu ra được viết ở trên bộ sạc có phù hợp với smartphone của mình hay không.
Nói tóm lại, một khi tiêu chuẩn Micro-USB vẫn còn phổ biến, bạn không cần phải quá lo lắng khi sạc smartphone bằng bộ sạc của một smartphone bất kỳ nào khác.
Hiểu về cách bộ sạc hoạt động
Lại nói về hai bộ sạc 5V/1A và 5V/2.1A nêu trên. Bộ sạc 5V/1A thường được gọi với cái tên là bộ sạc "chậm" vì có cường độ dòng điện nhỏ hơn. Trong thực tế, nhiều người dùng cũng cảm nhận bộ sạc 5V/2.1A sạc nhanh hơn hẳn bộ sạc 5V/1A.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là dùng bộ sạc 5V/2.1A, hay thậm chí là 9V/2A, gây nguy hiểm cho điện thoại của bạn hơn là khi dùng bộ sạc 5V/1A. Sự thật là bộ sạc có cường độ dòng điện cao hơn có thể sạc điện thoại của bạn nhanh hơn nhưng vẫn cực kỳ an toàn.
Nguyên nhân là vì tất cả các pin smartphone hiện nay đều được tích hợp chip điều khiển lượng điện đầu vào, từ đó cho phép smartphone tránh được tình trạng quá tải do điện áp quá cao.
Nhiều bộ sạc chính hãng ngày nay cũng được trang bị chip điều khiển lượng điện đầu ra để đảm bảo an toàn cho thiết bị của người dùng.
Vì vậy, bạn nên mua sạc chính hãng và không nên ham các loại sạc rẻ tiền trôi nổi trên thị trường. VnReview đã có bài hướng dẫn phân biệt sạc iPhone thật và nhái, bạn có thể tham khảo tại đây.
Đây cũng lý do tại sao bạn có thể dùng một bộ sạc được tích hợp tính năng sạc nhanh để sạc cho một chiếc smartphone không hỗ trợ công nghệ sạc nhanh, miễn là cả smartphone và bộ sạc đều có chip kiểm soát.
Trong trường hợp đó, smartphone chỉ sạc ở tốc độ giới hạn cho phép được thiết kế từ ban đầu.
Nói cách khác, chúng ta có thể tóm tắt về công nghệ sạc nhanh như sau. Đầu tiên, hiện nay đang có rất nhiều công nghệ sạc nhanh khác nhau và phần nhiều trong số chúng không hỗ trợ lẫn nhau.
Điều đó có nghĩa là nếu smartphone của bạn không được hỗ trợ công nghệ sạc nhanh giống với bộ sạc, bạn không thể sạc nhanh một cách an toàn được.
Thay vào đó, chip kiểm soát lượng điện đầu vào của smartphone sẽ hạn chế tốc độ sạc để đảm bảo an toàn, tức là tốc độ sạc sẽ bị giới hạn và không thể sạc nhanh như các smartphone được hỗ trợ.
Vậy, liệu tôi có thể sạc thiết bị với bất kỳ bộ sạc nào?
Câu trả lời là có thể, mặc dù kết quả đôi khi không được như ý bạn.
Ví dụ, nếu bạn dùng bộ sạc 5V/1A để sạc cho một mẫu smartphone mới, bạn hoàn toàn có thể yên tâm về độ an toàn nhưng tốc độ sạc chậm có thể khiến bạn phát cáu.
Hầu hết các smartphone mới ngày nay có thể sử dụng một bộ sạc có cường độ dòng điện lớn hơn bộ sạc 5V/2.1A đang phổ biến rất nhiều.
Trong khi đó, laptop lại là một câu chuyện khác hẳn so với smartphone. Nếu laptop được đi kèm với một bộ sạc độc quyền do nhà sản xuất thiết kế riêng, lời khuyên dành cho bạn là đừng nên dùng bộ sạc bên ngoài.
Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của tiêu chuẩn USB Type-C, bạn hoàn toàn có thể sạc laptop thông qua cổng USB thay vì bộ sạc truyền thống. Hơn nữa, chuẩn USB Type-C cũng giúp việc sử dụng bộ sạc smartphone để sạc cho laptop là có thể thực hiện được.
Tuy nhiên, một câu hỏi khác được đặt ra là liệu có thể dùng laptop để sạc điện thoại. Câu trả lời là "có". Khi sạc, smartphone sử dụng rất ít điện năng so với laptop. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể sạc smartphone khi laptop đang trong chế độ ngủ (standby).
Mọi chuyện sẽ càng yên tâm hơn khi laptop của bạn được hỗ trợ USB Type-C. Cổng USB Type-C có gắn chip giúp kiểm soát lượng điện đầu ra, điều này kết hợp chip kiểm soát trong smartphone sẽ giúp lượng điện truyền tải luôn ở mức an toàn cho phép và nhanh nhất có thể.
Câu chuyện của nhà báo Cameron Sumerson tới từ trang công nghệ HowtoGeek là một ví dụ điển hình của sự tiện ích tới từ USB Type-C.
Khi ở nhà, anh Sumerson luôn sạc chiếc laptop ASUS Chromebook C302 bằng bộ sạc của smartphone Pixel 2 XL để tránh khỏi đống dây cáp lộn xộn. Trong khi đó, mỗi khi ra ngoài, anh lại dùng laptop để sạc cho smartphone của mình để tránh khỏi sự bất tiện khi phải tìm chỗ sạc.
Sự đồng nhất và tiện lợi khi sử dụng bộ sạc giữa các thiết bị khác nhau là mục đích chính được các nhà sản xuất hướng tới khi tích hợp chuẩn USB Type-C vào thiết bị.