Hình ảnh trong đoạn phim được phóng viên Global News ghi lại cho thấy tàu Trung Quốc di chuyển cắt ngang tàu khu trục Mỹ USS Chung-Hoon ở eo biển Đài Loan.
Phóng viên Global News có mặt trên tàu HMCS Montreal trong chuyến đi cùng tàu Mỹ kể từ ngày 25/5 trên Biển Đông, và chứng kiến vụ suýt va chạm giữa hai tàu.
Theo mô tả của phóng viên Global News và đoạn phim do họ ghi lại, một tàu của Hải quân Trung Quốc đã tăng tốc và cắt ngang mũi tàu Chung-Hoon. Hạm trưởng tàu HMCS Montreal Paul Mountford gọi đây là hành động “không chuyên nghiệp”.
Khi tàu Trung Quốc thay đổi hướng đi, Hạm trưởng Mountford cho biết thủy thủ đoàn đã gọi cho tàu Mỹ và nhắc nhở họ về nguy cơ xảy ra va chạm. Tàu Mỹ phản ứng bằng cách yêu cầu tàu Trung Quốc tránh xa con tàu, nhưng rút cục Chung-Hoon buộc phải đổi hướng và giảm tốc độ để tránh va chạm.
Hạm trưởng Mountford nói rằng sự việc “được thông báo trước qua radio, nên rõ ràng đây là hành động chủ ý”.
Hai tàu Chung-Hoon và Montreal cùng đi trên Biển Đông trong gần 1 tuần trước khi qua eo biển Đài Loan. Phóng viên Global News cho biết đã nhìn thấy các tàu Trung Quốc bám sát tàu Canada nhiều lần trong chuyến đi này.
Tàu Trung Quốc không có hành động tương tự với tàu HMCS Montreal nhưng 1 trong 2 tàu chiến của Trung Quốc đã tiến vào phạm vi 900m so với tàu Canada, khoảng cách mà Hạm trưởng Mountford cho là không an toàn.
Tàu Trung Quốc yêu cầu hai tàu Canada và Mỹ qua radio rằng họ đang đi vào vùng biển của Trung Quốc, dù thực tế là hai còn tàu đang đi trong vùng biển quốc tế, Hạm trưởng Mountford cho biết.
Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (USINDOPACOM) của Mỹ nói trong tuyên bố đưa ra ngày 4/6 rằng chiến hạm Trung Quốc “có những thao tác không an toàn khi tiếp cận tàu Chung-Hoon”.
Theo USINDOPACOM, con tàu Trung Quốc vượt từ mạn phải rồi băng qua mũi tàu ở khoảng cách hơn 100m, buộc tàu Chung-Hoon phải giảm tốc độ xuống 10 hải lý/giờ để tránh va chạm. Con tàu Trung Quốc sau đó băng qua mũi tàu Mỹ từ mạn trái và tiếp tục ở phía trước mũi của tàu Mỹ.
“Điểm tiếp cận gần nhất của tàu LY 132 là 130m và hành động này vi phạm quy tắc đi lại an toàn trong vùng biển quốc tế”, tuyên bố nêu rõ.
Vụ việc xảy ra khi Đối thoại Shangri-La đang diễn ra ở Singapore, nơi Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc cáo buộc Mỹ và các đồng minh đang cố gây mất ổn định ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Phát biểu sau khi xảy ra vụ việc giữa các tàu, ông Lý cáo buộc Mỹ “kích động đối đầu theo nhóm vì lợi ích cá nhân”, cho rằng Washington và các đồng minh đang tạo ra quy tắc để thống trị ở khu vực. Ông cũng cảnh báo rằng bất kỳ “cuộc đối đầu nghiêm trọng nào” giữa Mỹ và Trung Quốc cũng sẽ trở thành “thảm hoạ không thể gánh vác nổi với thế giới”.
Trong phát biểu trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ khẳng định cam kết của Mỹ trong bảo vệ nguyên trạng ở eo biển Đài Loan, phản đối những thay đổi đơn phương từ bất kỳ bên nào.