Viking là tộc người sống ở khu vực Bắc Âu, thuộc Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy và Iceland ngày nay. Khi nhắc tới Viking, chúng ta thường nghĩ đến hình ảnh những chiến binh hay những tên hải tặc hung bạo.
Nếu vó ngựa Mông Cổ từng khiến các đồng cỏ ở phương Đông không thể mọc nổi thì trước đó khoảng 300 năm, những người Viking cũng khiến các vùng biển phía Tây phải "dậy sóng".
Độc giả có thể theo dõi thêm phần 1 và phần 2 . Dưới đây là phần 3 bài của Heather Pringle, phóng viên National Geographic.
Các hạm đội mang cái chết và sự hủy diệt đến Tây Âu cũng vận chuyển nô lệ và hàng hóa đến các thị trường rải rác từ Thổ Nhĩ Kỳ đến miền tây nước Nga, và có thể là cả Iran. Các quan chức Ả Rập và Byzantine thời trung cổ cũng đã mô tả lại về hiện tượng này.
"Tôi chưa thấy ai có hình thể hoàn hảo hơn họ", Ahmad Ibn Fadlan, một người lính và nhà ngoại giao Ả Rập thế kỷ 10, từ Baghdad, mô tả. "Mỗi người trong số họ mang theo một cái rìu, một thanh kiếm và một con dao găm".
Tại lễ hội Slav và Viking ở Ba Lan, những người tham gia tái hiện lại các khu lều trại của người Viking.
Để làm sáng tỏ về con đường thương mại phía nam này, các nhà khảo cổ hiện đang khai quật các địa điểm dọc theo các tuyến đường đến thế giới Byzantine và Hồi giáo.
Vào một buổi sáng cuối tháng 6, cách Moscow khoảng 370 km về phía tây nam, Veronika Murasheva, một nhà khảo cổ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia ở Moscow, đi bộ bên bờ sông Dnieper, nơi một thành phố nhỏ từng ở đó vào thời trung cổ.
Được thành lập bởi những nhà thám hiểm Viking cách đây hơn 1.100 năm, Gnezdovo nằm dọc theo hai tuyến đường thương mại chính - Dnieper, chảy vào Biển Đen, và một hệ thống suối chảy vào sông Volga, nơi đổ ra biển Caspi. Gnezdovo rõ ràng được hưởng lợi từ vị trí địa lý này, hưng thịnh và cuối cùng phát triển rực rỡ.
Ngày nay, Gnezdovo được che phủ bởi rừng và đồng cỏ, nhưng trong hơn một thế kỷ qua, các nhà khảo cổ Nga đã phát hiện ra các pháo đài, kho báu, một bến cảng và gần 1.200 ngôi mộ tại đây. Họ phát hiện ra Gnezdovo là quê hương của một tầng lớp thượng lưu giàu có người Viking.
Mỗi năm, sau khi băng tan vào mùa xuân, các thương nhân Viking rời Gnezdovo trên những con tàu chở đầy những món hàng xa xỉ - lông thú, mật ong, sáp ong, hổ phách, ngà voi và nô lệ. Nhiều người đã bị ràng buộc đối với Biển Đen và Constantinople, thủ đô của Đế quốc Byzantine và một thành phố với hơn 800.000 người vào thời điểm đó.
Các thương nhân Viking lang thang trên các khu chợ, bán những mặt hàng nổi tiếng của họ và mua các mặt hàng được đánh giá cao: các bình chứa đầy rượu vang và dầu ô liu, đồ thủy tinh tốt, các chén đĩa đầy màu sắc, vải lụa và các món hàng quý hiếm khác.
Các thương nhân Viking khác mạo hiểm đi xa hơn về phía đông từ Gnezdovo, theo những con suối chảy qua miền tây nước Nga vào Volga. Trong các chợ dọc theo sông và quanh Biển Caspi, những khách hàng Hồi giáo đã trả tiền để mua những nô lệ nước ngoài, vì Kinh Qur'an cấm các tín đồ sở hữu những người Hồi giáo tự do.
Tại Gnezdovo, một thành phố cổ của người Viking ở Nga, người ta đã tìm thấy những đồ trang sức và những đồng xu Hồi giáo. Các thương nhân Viking thường xuyên bán những nô lệ ở các khu chợ phía đông để đổi lại những đồng bạc như thế này, được gọi là đồng dirham.
Những khách hàng phương Đông thanh toán hóa đơn của họ với đồng tiền bạc được gọi là dirham, một nguồn quan trọng mang lại sự giàu có trong thế giới Viking.
Bằng cách tìm kiếm các báo cáo khảo cổ và cơ sở dữ liệu, Marek Jankowiak, một nhà sử học thời Trung cổ tại Đại học Oxford, đã tìm thấy hồ sơ về hơn một nghìn kho cất giấu đồng dirham của những thương nhân Viking bị chôn vùi khắp châu Âu.
Dựa trên phân tích ban đầu, Jankowiak ước tính rằng những người Viking có thể đã bán được hàng chục nghìn người Đông Âu, chủ yếu là người Slav, bị bắt vào tù trong thế kỷ thứ 10, và kiếm về hàng triệu dirham bạc - một tài sản khổng lồ vào thời điểm đó.
Trong thế giới Viking, nơi các vị lãnh chúa thường xuyên khen thưởng những chiến binh của họ với những món quà bằng bạc, con đường phía nam là con đường dẫn tới quyền lực.
Vào một ngày mùa đông ảm đạm, tôi bắt taxi đến Sân bay Sumburgh của Shetland. Đó là buổi sáng sau lễ hội Up Helly Aa, vài người Shetland đã thức dậy sau một đêm dài vui chơi. Các thanh kiếm và mũ giáp đã được cất đi, các em nhỏ đang ngủ và mơ về các vị vua của biển cả. Chiếc thuyền rồng bằng gỗ, niềm tự hào của người Viking, đã biến thành tro.
Tuy nhiên, ý tưởng lãng mạn về người Viking, những người phương Bắc dũng cảm đã chế tạo những con thuyền lớn và thống trị các đại dương, không bao giờ cũ đi hay bị lãng quên. Nó vẫn tồn tại ở đây, và trên khắp các vương quốc phía bắc của họ.