Trong tiếng Dari (ngôn ngữ của người Afghanistan), cụm từ takaan khordum rất khó để cắt nghĩa. Có thể hiểu cụm từ này mô tả một sự kiện khiến bạn bị chấn động tận tâm can, tạo ra bước ngoặt lớn của cuộc đời. Giống như cái chết của một người quan trọng nhất.
Afsoon (tên nhân vật đã được thay đổi) lần đầu trải qua cảm giác này vào Chủ nhật, ngày 15/8/2021.
Ngày hôm ấy, Afsoon bật dậy lúc 10h sáng vì một cuộc gọi của đồng nghiệp tại thẩm mỹ viện nơi cô làm việc. Là một nghệ sĩ trang điểm, đó là nơi Afsoon cảm thấy hạnh phúc nhất. Cô mê đắm mùi hương của dầu gội đầu và những bộ móng tay mới sơn, quyện với hơi ấm của máy sấy tóc và những tiếng trò chuyện không dứt.
"Đừng đi làm hôm nay" - người đồng nghiệp nói lớn. "Chúng ta đang đóng cửa. Mọi thứ kết thúc rồi".
Những poster phụ nữ bị bôi bẩn tại Afghanistan
Ngồi thẳng dậy trên giường, Afsoon ngơ ngác kiểm tra điện thoại. Màn hình vuốt lên xuống giữa một tràng dài tin nhắn từ bạn bè, người thân và thông báo trên mạng xã hội. Mọi thứ như thể một cơn bão kinh hoàng giáng xuống đầu, khiến cô bất giác cảm thấy lạnh sống lưng.
Tất cả các tin nhắn ấy có nội dung tương tự nhau. Taliban đã chiếm thành công Kabul - thủ đô của Afghanistan. Trong vòng 16 ngày kế tiếp, quân đội phương Tây sẽ rút khỏi đất nước.
"Vậy là xong rồi" - cô lẩm nhẩm với chính mình. Giờ là lúc phải trốn chạy.
Đã từng là một thiên đường
Afsoon, nữ nghệ sĩ trang điểm mới ngoài 20 tuổi, nghĩ rằng mình đại diện cho một kiểu phụ nữ Afghanistan thời hiện đại. Cô thích mạng xã hội, thích xem phim, có thể tự lái xe, và có những ước mơ cho sự nghiệp của mình.
Cô chẳng nhớ gì nhiều về thập niên 1990 - thời điểm Taliban cấm các salon làm đẹp tại Afghanistan mở cửa. Nhưng cô lớn lên khi các thẩm mỹ viện tại đây rầm rộ và trở thành thứ gì đó quen thuộc với cuộc sống. Suốt 2 thập kỷ kể từ khi Taliban rút lui, hơn 200 salon làm đẹp đã được mở riêng tại Kabul. Trên toàn Afghanistan thì còn nhiều nữa.
Thời niên thiếu, cô bé Afsoon có thể thoải mái lướt tạp chí để theo dõi xu hướng rồi đi làm đẹp cùng mẹ hoặc chị gái trong nhà. Cô yêu thích thế giới ấy, mải mê trước những bộ nail sặc sỡ, say đắm những nghệ sĩ trang điểm cặm cụi tô vẽ để làm nên một khuôn mặt lộng lẫy. Cô thích cách họ sấy tạo kiểu cho những mái tóc dài lượn sóng.
Một nghệ sĩ trang điểm người Afghanistan đang sinh sống tại Canada
Sự say mê ấy trở thành động lực khiến Afsoon quyết tâm theo đuổi nghề làm đẹp, và trở thành một nghệ sĩ trang điểm thành công tại Kabul. Với cô, chẳng còn gì quan trọng hơn điều đó.
Giống như các salon làm đẹp khác tại Kabul, nơi Afsoon làm việc có những khung cửa kính dán đầy hình ảnh những phụ nữ rạng rỡ, thanh lịch. Một phần là để phục vụ quảng cáo, phần khác để cho người qua đường tại Kabul - chủ yếu là đàn ông - không thể nhìn vào bên trong.
Salon làm đẹp của Afsoon luôn có trên 10 người bên trong. Khách hàng của họ rất đa dạng, từ bác sĩ, phóng viên cho đến ca sĩ, ngôi sao nổi tiếng, rồi cả những cô dâu cần trang điểm cho ngày trọng đại của mình. Công việc cũng chẳng quá vất vả, ngoại trừ mùa cưới hỏi hoặc lễ hội sẽ cần đặt lịch trước mà thôi.
"Tôi thích phụ nữ. Tôi muốn tạo ra một không gian nơi phụ nữ có thể tự do và tỏa sáng. Chúng tôi có một nơi để thư giãn, tránh xa khỏi đàn ông".
Không còn lối thoát
Nhưng ngày 15/8 - cái ngày Taliban đến và kiểm soát Kabul, mọi cố gắng của Afsoon chấm dứt. Cô sợ hãi, rời nhà ngay lập tức và tìm đến một nơi trú ẩn.
"Phụ nữ trong ngành làm đẹp như tôi, những người làm việc công khai sẽ trở thành mục tiêu (của Taliban)" - cô buồn bã nói.
Sau cuộc gọi từ đồng nghiệp, Afsoon sớm biết rằng tất cả những tấm poster về phụ nữ tại khắp Kabul đều đã bị xé bỏ. Một người bạn của Afsoon đã tự tay dùng sơn bôi bẩn lên nhiều tấm poster do chính anh làm ra, như một động thái để xoa dịu Taliban và tránh cho những người bạn làm mẫu trong ngành bị chú ý.
"Không đời nào họ chấp nhận nhìn thấy phụ nữ lộ mặt hoặc cổ" - cô cho biết. "Họ có đức tin rất rõ ràng về việc phụ nữ không được phép lôi kéo sự chú ý".
"Đây là sự chấm dứt cho nghề làm đẹp tại Afghanistan".
Afsoon không có bất kỳ thư mời hay giấy tờ nào để đảm bảo cho cô một suất rời khỏi Kabul qua các chuyến bay giải cứu. Chẳng có lối thoát nào cho cô cả.
Hàng ngày, cô vẫn giữ liên lạc với các đồng nghiệp qua một nhóm chat. Khoản tiền gần nhất họ nhận được là từ ngày 24/8, đến nay chẳng có thêm đồng nào. Salon đã đóng cửa, và họ phải chấp nhận thực tại rằng sẽ không thể trở lại làm việc nữa. Bản thân cô cũng chẳng biết nói gì về tương lai của chính mình.
Điều gì sẽ xảy ra sau đó? Afsoon cũng không biết chắc nữa. Cô còn chưa kịp nghĩ về việc mình sẽ ăn mặc như thế nào, hoặc sẽ phải làm gì để kiếm sống bên ngoài xã hội nhiễu nhương. Vào lúc này, tương lai trong tâm trí cô giống như một bức vẽ phủ toàn màu đen, mang theo một vết thương không biết đến khi nào mới có thể phục hồi.
"Làm sao để sống sót là những gì tôi có thể nghĩ đến lúc này. Tôi không sợ chết nhưng không phải chết như thế này, trong hoảng loạn và vô vọng".
"Mỗi giây trôi qua, có cảm giác Taliban đang đến tìm tôi".
Nguồn: BBC