Hình ảnh tạo ra bằng kỹ thuật lidar cho thấy địa điểm có sân bóng nơi tìm thấy một số phần của cấu trúc ngầm. (Ảnh: Hình ảnh trực quan hóa dữ liệu LiDAR của Žiga Koka)
Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy tòa nhà ngầm này trong khi đang khai quật sân bóng , nơi diễn ra trò chơi bóng nghi lễ của người Maya và các dân tộc khác ở Trung Mỹ. Ivan Šprajc , nhà khảo cổ học tại Viện Nghiên cứu Nhân chủng học và Không gian ở Slovenia kiêm giám đốc cuộc khai quật, cho biết: "Chúng tôi đã định vị được một số phần của tòa nhà trước đó có tường được sơn, nhưng chỉ những cuộc khai quật sâu hơn mới có thể tiết lộ hình dạng của tòa nhà bên dưới đó và chức năng của nó ".
Phát hiện này là một công trình rất quan trọng, vì sân bóng thường chỉ được tìm thấy tại các địa điểm lớn của người Maya, vốn là trung tâm của tổ chức chính trị khu vực. Theo Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico , công trình này có thể có niên đại từ thời kỳ Cổ điển Sớm (năm 200 đến năm 600 sau Công nguyên) và được phủ một lớp vữa trát sơn.
Trước đó, Šprajc và các đồng nghiệp đã khảo sát một khu vực rộng lớn của vùng đất thấp Maya ở bang Campeche của Mexico bằng lidar, một kỹ thuật bắn hàng triệu xung laser từ máy bay. Các xung này sau đó bật ra khỏi mặt đất và quay trở lại máy trên máy bay, cho phép các nhà nghiên cứu lập bản đồ địa hình của cảnh quan.
Khu định cư cổ đại của người Maya
"Chúng tôi đã tìm thấy một số khu định cư cổ của người Maya, với tàn tích của các tòa nhà dân cư và kim tự tháp đền thờ", Šprajc cho biết. Vào năm 2023, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy Ocomtún, một thành phố Maya đã mất có một số kim tự tháp lớn từ thời kỳ Maya cổ điển (khoảng năm 200 đến năm 900 sau Công nguyên). Ông cho biết, địa điểm mới tìm thấy nằm ở một khu vực chưa được khám phá trước đây ở phía nam Ocomtún.
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn phát hiện ra một địa điểm khác bao gồm một quảng trường, một kim tự tháp cao 16 m và một hồ chứa nước hình chữ nhật. Trên đỉnh kim tự tháp, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy một số đồ cúng gồm một chân động vật bằng gốm, có thể là của một con tatu và một con dao đá lửa hoặc mũi giáo.
Šprajc cho biết những lễ vật này được đặt trên đỉnh đền vào thời kỳ Hậu cổ điển (những thế kỷ trước khi người Tây Ban Nha đến) từ năm 1250 đến năm 1524.
Đến Hậu cổ điển, vùng đất thấp Maya trung tâm đã rơi vào tình trạng hỗn loạn chính trị. Nhưng người dân vẫn ở lại khu vực này sau cuộc khủng hoảng dẫn đến sự suy giảm dân số nghiêm trọng vào thế kỷ thứ 9 và thế kỷ thứ 10, do tình trạng quá tải dân số, cạn kiệt đất đai , biến đổi khí hậu (hạn hán kéo dài) và chiến tranh tàn phá.
Šprajc cho biết: "Việc dâng lễ vật cho thấy rằng, ngay cả sau khi hầu hết các khu định cư của người Maya thời kỳ Cổ điển đã bị bỏ hoang, những nhóm người nhỏ và nghèo đói vẫn lang thang khắp nơi, dâng lễ vật trên hoặc gần các tòa nhà của tổ tiên họ".
