Nhắc đến hươu, ai cũng nghĩ về một sinh vật 4 chân có vẻ mặt hiền hòa, nhưng đứng lừng lững kèm một cặp sừng dài, nhiều nhánh. Còn nai, có lẽ hình ảnh chú nai Bambi của Walt Disney sẽ hiện lên đầu tiên chăng?
Chú nai Bambi trong bộ phim cùng tên của Walt Disney
Nhưng giờ, nếu tôi bảo với bạn con vật trong hình dưới đây mới là nai thì sao?
Trên đời này nếu có thứ gì dễ gây nhầm lẫn nhất, thì đó chính là hươu và nai. Cả hai con có ngoại hình na ná nhau, cũng có sừng dài, nhiều nhánh, cùng thuộc bộ guốc chẵn về mặt sinh học. Quá dễ nhầm lẫn, đến nỗi giờ bảo phân biệt chúng như thế nào thì chẳng mấy ai làm được.
Nhưng câu chuyện về sự khác biệt này một phần là lỗi của ngôn ngữ. Trong tiếng Anh, bộ hươu nai được gộp chung với tên gọi là deer - chỉ những loài thú nhai lại thuộc họ Cervidae. Trong bộ "deer" sẽ phân ra một số loài khác nữa, nhưng hầu như đều có chữ "deer".
Trong tiếng Việt thì lại tách ra là hươu và nai, đôi khi lại dùng không thực sự chuẩn xác, nên rất dễ gây nhầm lẫn. Tuy nhiên vẫn có cách để phân biệt.
Hươu và nai khác nhau ở điểm gì?
Nai thực chất thuộc họ hươu, nên có thể nói chúng là một (nếu gọi chung) cũng được. Nhưng nếu muốn tách riêng, thì nai thường được dùng trong tên gọi những loài hươu cỡ lớn.
Trong tiếng Việt, từ "nai" thường được hiểu là loài hươu Sambar (Sambar deer). Chúng là một trong những loài hươu có kích thước lớn nhất tại vùng nhiệt đới và á nhiệt đới, đang có nguy cơ tuyệt chủng lớn.
Từ hươu thì thường được hiểu là loài hươu sao (sika deer) - loài hươu quý hiếm tại một số nước châu Á như Nhật Bản hoặc Việt Nam. So về kích cỡ, hươu/nai Sambar lớn hơn hươu sao khá nhiều.
Một số loài vật thuộc họ hươu nai khác cũng được gọi là nai trong tiếng Việt, như nai sừng tấm chẳng hạn. Chúng là loài động vật trên cạn lớn thứ hai ở cả Bắc Mỹ và châu Âu, chỉ sau bò rừng Bison.
Giờ quay trở lại với chú nai Bambi ở đầu bài. Hóa ra bấy lâu nay tất cả chúng đã nhầm, vì theo một số tài liệu, nai Bambi được lấy hình tượng từ loài hươu la (Mule deer). Tức là nếu gọi đúng thì phải là "hươu Bambi" mới đúng.
Còn tuần lộc thì sao?
Tuần lộc cũng là một loài thuộc họ hươu nai. Tên tiếng Anh của chúng là Reindeer, và nhiều người thường gọi chúng là hươu Bắc Cực. Nói cách khác, chúng là một loài hươu.