Thành phố Hà Nội là một di sản đô thị, với khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, khu Phố cổ, khu phố cũ (còn gọi là khu phố Pháp), khu vực ngoài đê sông Hồng. Khu phố cũ có một vị trí chiến lược trong thành phố Hà Nội bởi đó là không gian kết nối giữa nhiều khu khác nhau với những nét đặc trưng riêng.
Cấu trúc ô phố bàn cờ rộng, mật độ không gian xanh cao, những con đường rợp bóng cây, những ngôi biệt thự xinh xắn đã tạo nên nét rất riêng cho khu phố cũ ở Hà Nội. Các nhà quy hoạch người Pháp thời kỳ đầu thế kỷ XX đã khéo léo kết hợp kiến trúc phương Tây với những điều kiện khí hậu bản địa để tạo nên một không gian đô thị độc đáo tạo cho Hà Nội một bản sắc duy nhất.
Tuy nhiên, diện mạo khu phố cũ đang chịu tác động bởi thời gian, khí hậu, thời tiết, do quá trình đô thị hóa, sự phát triển kinh tế, gia tăng dân số... khiến nhiều công trình bị xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều công trình có nguy cơ sụp đổ, gây nguy hiểm cho người sử dụng.
Tại quận Hoàn Kiếm, khu vực nhiều công trình kiến trúc Pháp đặc trưng đã tiến trùng tu, tôn tạo một số công trình mang giá trị kiến trúc Pháp như công trình trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm, biệt thự 49 phố Trần Hưng Đạo - 46 phố Hàng Bài, trụ sở Công an phường Cửa Đông, trường Mầm non 1-6, cảnh quan mặt trước phố Tràng Tiền...
Công trình Trụ sở công an quận Hoàn Kiếm nằm trên ngã 4 Lê Thái Tổ - Bà Triệu - Hàng Khay - Tràng Thi với diện tích khuôn viên rộng khoảng hơn 2.359,1m2 được xây dựng từ cuối thế kỷ 19 theo phong cách kiến trúc thịnh hành của Pháp những năm thuộc địa ở Đông Dương.
Các công trình kiến trúc quan trọng đều được bố trí ở chính đầu các trục chính, tạo thành các điểm nhấn quan trọng trong tổng thể không gian của đường phố.
Đại diện Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội cho biết, việc trùng tu, tôn tạo các hạng mục kiến trúc Pháp của công trình được thực hiện từ năm 2019-2020 và hoàn thành đầu năm 2022.
Những hoa văn đặc trưng kiến trúc Pháp.
Sau tôn tạo, trùng tu, công trình trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm vẫn giữ được phong cách kiến trúc xây dựng từ cuối thế kỷ 19.
Dự án trùng tu biệt thự mẫu tại số 49 Trần Hưng Đạo (46 Hàng Bài) được nghiên cứu từ năm 2016, trong khuôn khổ hợp tác giữa thành phố Hà Nội và Vùng Ile-de-France, quận Hoàn Kiếm và cơ quan hợp tác quốc tế vùng Ile-de-France (PRX). Tháng 4 năm 2022, UBND quận Hoàn Kiếm đã khởi công dự án trên, qua 1 năm thực hiện, đến nay, công trình đã đi vào giai đoạn hoàn thiện.
Hiện tại, các chuyên gia đang quét thử nghiệm một số màu vôi để lựa chọn ra màu vôi theo đúng màu gốc nhằm đảm bảo tính chân xác tối đa cho công trình.
Đây là một biệt thự mang kiến trúc công trình kiến trúc Pháp đầu thế kỷ 20. Diện tích khuôn viên biệt thự rộng khoảng 1000m2, diện tích xây dựng 145m2 với 2 tầng và 1 đế chống ẩm.
Nền nhà tầng 1 căn biệt thự được giữ nguyên bản, lát bằng những viên gạch đỏ hình bát giác xen lẫn gạch hình tứ giác.
Sau khi hoàn thành, công trình trở thành Trung tâm giao lưu văn hóa khu phố cũ của Hà Nội. Đây là một địa điểm thuận lợi để giới thiệu về lịch sử hình thành và phát triển của khu phố cũ; là nơi gặp gỡ, trao đổi, kết nối giữa các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu và người dân trong việc tìm hiểu, nghiên cứu, tham quan về các giá trị di sản văn hóa - lịch sử - kiến trúc của khu phố cũ Hà Nội.
Trụ sở Công an phường Cửa Đông số 18 phố Nguyễn Quang Bích là công trình đặc trưng kiến trúc Pháp được trùng tu, bảo tồn trong năm 2018-2019.
Hoa văn đặc trưng trong kiến trúc Pháp được thể hiện tại mặt ngoài công trình.
Trụ sở công an phường Cửa Đông được xây dựng từ cuối thế kỷ 19 theo phong cách kiến trúc thịnh hành của Pháp những năm thuộc địa ở Đông Dương.
Cũng tại phố Nguyễn Quang Bích, công trình trường Mầm non 1-6 và khối nhà dân diện tích khoảng trên 500m2 cũng được quận đã khảo sát, lập phương án và bảo tồn, tôn tạo trên cơ sở nguyên trạng từ và thực hiện từ năm 2019.
Công trình sơn bằng vôi màu vàng nhạt với cửa gỗ màu xanh với lối kiến trúc khá cầu kì, mang tính mỹ thuật cao.
Nguyên tắc thực hiện trùng tu các di sản này là giữ tối đa yếu tố gốc, khôi phục những yếu tố có giá trị đã bị thay đổi, biến mất trên cơ sở khoa học.
Các dự án hoàn thành đã đem lại diện mạo mới cho những công trình mang dấu ấn kiến trúc của một thời, qua đó để giới thiệu, quảng bá giá trị di sản của Hà Nội đến cộng đồng nhân dân, du khách nước ngoài.
Quận Hoàn Kiếm đang tiến hành cải tạo kiến trúc, cảnh quan mặt trước phố Tràng Tiền, tuyến phố có vị trí chiến lược, nối giữa khu Nhượng địa phía Bắc và khu Thành Hà Nội phía Nam.
Ngay từ khi xây dựng khu phố năm 1883, bên cạnh vai trò quan trọng là phố kết nối giữa hai khu vực, phố Tràng Tiền còn có vai trò kinh tế rất quan trọng. Tất cả các tòa nhà thương mại và dịch vụ đầu tiên được hình thành tại đây.
Trải qua thời gian hàng trăm năm, phố Tràng Tiền vẫn luôn là khu phố có giá trị kinh tế, mang nhiều ý nghĩa về lịch sử, văn hóa.
Dự án triển khai từ sự tham gia của các cơ quan, đơn vị và người dân trên tuyến phố, một số công trình đem lại kết quả khả quan như công trình số 30 Tràng Tiền, 56 Tràng Tiền, 51 -53 Tràng Tiền... đang có diện mạo mới.
Mặt phố Tràng Tiền được cải thiện sau khi công trình 30 Tràng Tiền được cải tạo.