Lúc 12h30 (10h30 giờ Việt Nam) ngày 26/11, tại kỳ họp thứ 9 diễn ra ở TP Andong (Hàn Quốc), UNESCO (MOWCAP) đã thông qua và ghi danh hai hồ sơ Ma nhai (văn tự được khắc trực tiếp lên đá) tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng và Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943) là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tại động Hoa Nghiêm của danh thắng Ngũ Hành Sơn có 20 Ma nhai, trong đó có 15 Ma nhai đọc được nội dung.
Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn là kho tàng di sản tư liệu quý giá bằng chữ Hán và chữ Nôm với số lượng lớn, nội dung đa dạng, hình thức độc đáo, tính duy nhất không thể thay thế và đủ các thể loại như ngự bút, bia ký, tán, thơ văn, đề từ, đề danh, câu đối… của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, cùng nhiều thế hệ tao nhân, mặc khách đã từng dừng chân lưu đề trên vách đá, hang động tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn, với niên đại trải dài từ nửa đầu thế kỷ 17 đến tận những thập niên 60 của thế kỷ 20.
Ma nhai là nguồn tư liệu quý, có giá trị được giới nghiên cứu từ trước đến nay quan tâm.
Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn được các thành viên của MOWCAP đánh giá cao, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí mà UNESCO đưa ra như tính xác thực và vẹn toàn; ý nghĩa khu vực; ý nghĩa về giới; có kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị bền vững và khoa học.
Ma nhai giá trị bậc nhất nằm tại động Vân Thông là ma nhai Ngũ Uẩn sơn cổ tích Phật tịch diệt lạc được khắc vào năm 1631.
Với những giá trị nổi bật đó, Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn đã được Hội đồng MOWCAP đánh giá cao và công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Đây là di sản được công nhận ở tầm khu vực đầu tiên của TP Đà Nẵng.
Theo nhận định của các chuyên gia, đây là nguồn di sản tư liệu quý hiếm, độc đáo, không thể thay thế, được các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm bởi những giá trị nhiều mặt về lịch sử, tôn giáo, địa lý, văn học, ngôn ngữ, nghệ thuật tạo hình, văn hóa và giáo dục.
Ẩn chứa trong nguồn di sản tư liệu này là hệ giá trị trên nhiều mặt như lịch sử, nghệ thuật, văn hóa và khoa học. Mỗi giá trị là sự khẳng định nét văn hóa Việt Nam trong tầng sâu tâm thức của cư dân bản địa.
Ma nhai ở danh thắng Ngũ Hành Sơn là những dương bản duy nhất, có số lượng lớn, hiện còn ở trên các trên vách đá. Đến nay chưa hề có tư liệu nào đề cập đến việc thay đổi, chỉnh sửa hay làm mới về hình thức cũng như nội dung của các ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn.
Ma nhai trên lối vào động Tàng Chơn
Các Ma nhai trên lối vào động Tàng Chơn, danh thắng Ngũ Hành Sơn.
Du khách lưu lại những Ma nhai ở núi Ngũ Hành Sơn.
Một du khách Ấn Độ tìm hiểu về Ma nhai ở Ngũ Hành Sơn.
Du khách quốc tế dùng điện thoại ghi lại Ma nhai ở trong động Huyền Không vào ngày 30/11.
Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn là kho tàng di sản tư liệu quý giá bằng chữ Hán và chữ Nôm.
