Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng được đầu tư xây dựng trên thượng nguồn sông Hiếu thuộc địa phận xã Yên Hợp, huyện Quỳ Hợp. Dự án được phê duyệt từ năm 2009 với mức đầu tư hơn 3.700 tỷ đồng. Dự án sau đó được điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư lên hơn 5.550 tỷ đồng. Dự án do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) làm chủ đầu tư.
Theo thiết kế, lòng hồ rộng 25 km2, chủ yếu nằm tại các huyện Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn (tỉnh Nghệ An) và một phần thuộc huyện Như Xuân (Thanh Hóa) với sức chứa 225 triệu m3 nước.
Bản Mồng là công trình đại thủy nông lớn nhất Nghệ An, cấp nước tưới cho gần 19.000 ha ven sông Hiếu, cấp nước cho sông Cả về mùa cạn với lưu lượng khoảng 22 m3/s và cho công nghiệp dân sinh, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.
Ngoài ra, công trình còn tham gia kết hợp phát điện với công suất 45MW (nhà máy thủy điện nằm trong thân đập chính), cải tạo môi trường, giảm một phần lũ cho vùng hạ du sông Hiếu.
Theo thiết kế, đập chính được xây dựng bằng bê tông dài 221 m, cao hơn 45 m; tràn xã lũ gồm 5 khoang, mỗi khoang rộng 75 m. Trong thân đập chính có nhà máy thủy điện với công suất 45MW.
Sau 15 năm xây dựng, hiện công trình này vẫn "nằm im", chưa thể hoàn thiện để đi vào hoạt động. Kéo theo đó là nhiều hệ lụy của người dân địa phương khi dự án chưa thể hoàn thiện dẫn đến các công trình giao thông, hạ tầng, khu tái định cư chưa được thực hiện như kế hoạch.
Hiện tại, bên trong dự án đã hoàn thiện một số hạng mục. Tuy nhiên, một số công trình chưa sử dụng nên đã có dấu hiệu xuống cấp.
Hệ thống đập của dự án đã được hoàn thiện nhưng chưa chứa nước.
Bên trong phần thân đập đã xuất hiện những hư hỏng, sạt lở.
Nhìn từ trên cao, đại dự án Bản Mồng hoang tàn, nhếch nhác.
5 khoang tràn xả lũ trên thân đập chính đã được xây dựng xong nhưng chưa được lắp đặt các thiết bị hoạt động cửa xả.
Hệ thống cửa xả trên thân đập chính chưa được lắp đặt hoàn thiện.
Nhiều hạng mục vẫn còn dở dang trên thân đập chính.
Được lắp đặt từ lâu nhưng không hoạt động nên một số ốc vít đã bị hoen gỉ.
Trên khuôn viên dự án cỏ hoang mọc đầy. Một số người dân dắt trâu bò, dê vào chăn thả.
Mới đây, Bộ NN&PTNT đã có văn bản chỉ đạo yêu cầu các đơn vị tập trung cao độ, hoàn thành các bước công việc theo chức năng nhiệm vụ của mình để dự án đúng tiến trình và phát huy hiệu quả đầu tư. Các đơn vị chức năng cũng quyết tâm hoàn thành giải phóng mặt bằng trước ngày 31/7/2025; đảm bảo hoàn thành giai đoạn 1 trước ngày 31/12/2025.
Ngày 31/10, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ban 4 (Bộ NN&PTNT) và các đơn vị liên quan trong quá trình đầu tư, thực hiện Dự án hồ chứa nước Bản Mồng.
Cơ quan điều tra xác định dự án này bị chậm tiến độ, phải điều chỉnh tổng mức đầu tư nhiều lần, gây lãng phí lớn cho ngân sách nhà nước.
Hiện Cơ quan điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với 8 bị can gồm các lãnh đạo, cán bộ Ban 4 và lãnh đạo, cán bộ Công ty Hoàng Dân.