Điện Thái Hoà được vua Gia Long khởi công xây dựng vào ngày 21/2/1805 và hoàn thành vào tháng 10 cùng năm. Quá trình xây dựng và trùng tu điện Thái Hòa được chia làm 3 thời kỳ chính; mỗi thời kỳ đều có những thay đổi lớn, cải tiến về kiến trúc và trang trí. Qua những đợt trùng tu dưới các triều đại vua nhà Nguyễn, điện Thái Hòa đã ít nhiều có thay đổi, vẻ cổ kính ngày xưa giảm đi một phần. Tuy nhiên, cốt cách cơ bản của nó thì vẫn còn được bảo lưu, nhất là phần kết cấu kiến trúc và trang trí mỹ thuật.
Điện Thái Hòa là biểu trưng quyền lực của Hoàng triều Nguyễn. Điện, cùng với sân chầu, là địa điểm được dùng cho các buổi triều nghi quan trọng của triều đình. Vào những dịp này, nhà vua ngồi uy nghiêm trên ngai vàng. Chỉ các quan Tứ trụ và những hoàng thân quốc thích của nhà vua mới được phép vào điện diện kiến.
Trong điện Thái Hòa có bảo vật quốc gia là ngai vàng của vua Triều Nguyễn. Khi ngôi điện được trùng tu thì ngai vàng được di dời đến cất giữ và bảo quản tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.