Nga nên giữ lại tàu Đô đốc Kuznetsov
Vào đầu tháng 7, các nguồn tin chưa kiểm chứng từ truyền thông Nga cho biết, kế hoạch cho tàu sân bay duy nhất của Hải quân Nga là Đô đốc Kuznetsov nghỉ hưu sớm đang được xem xét, và công việc tân trang, hiện đại hóa con tàu này đã bị đình chỉ một thời gian.
Thông tin này trùng khớp với các báo cáo trước đó vào tháng 9 năm 2024 rằng một phần thủy thủ đoàn của tàu Đô đốc Kuznetsov đã được điều chuyển để thành lập một tiểu đoàn thủy quân lục chiến mới.
Mặc dù đây có thể là kết quả của việc tự động hóa cao hơn và giảm yêu cầu về nhân sự sau khi tân trang, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu cho thấy không có kế hoạch nào để đưa tàu sân bay này trở lại hoạt động trong tương lai gần.
Trong khi năng lực của ngành công nghiệp đóng tàu Nga trong việc tân trang tàu Đô đốc Kuznetsov vẫn còn là một dấu hỏi lớn, tạo ra một sự tương phản rõ rệt với ngành công nghiệp của nước láng giềng Trung Quốc nơi hai tàu sân bay cùng lớp đang hoạt động, việc đưa con tàu trở lại hoạt động với một phi đội bay hiện đại hóa có tiềm năng mang lại những cơ hội rất lớn trong tương lai cho ngành công nghiệp quốc phòng Nga.
Việc loại biên tàu Đô đốc Kuznetsov mà không có phương án thay thế có khả năng sẽ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ trong nước, bởi vì công nghệ và kinh nghiệm vận hành tàu sân bay đã phải mất nhiều thập kỷ cùng với các khoản đầu tư đáng kể để xây dựng.
Các tài liệu định hướng về hải quân Nga cũng nêu rõ rằng Hạm đội Phương Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương của Hải quân Nga đều nên có một tàu sân bay.
Tuy nhiên, điều có lẽ còn quan trọng hơn là việc tiếp tục duy trì một phi đội bay trên hạm không chỉ mang lại cho Nga cơ hội thực hiện các cuộc tập trận phức tạp hơn với hai đối tác chiến lược có hạm đội tàu sân bay riêng là Trung Quốc và Ấn Độ, mà còn cho phép Nga tiếp tục tiếp thị các sản phẩm liên quan đến tàu sân bay cho Ấn Độ và các khách hàng tiềm năng khác trong tương lai.
Ngành công nghiệp quốc phòng Nga đã thu về 2,35 tỷ USD từ việc bán tàu sân bay INS Vikramaditya cho Bộ Quốc phòng Ấn Độ, và hơn 2 tỷ USD nữa từ hợp đồng cung cấp tiêm kích hạm MiG-29K, cùng một số hợp đồng nhỏ hơn liên quan đến tàu sân bay, bao gồm đơn hàng 14 máy bay trực thăng cảnh báo sớm và chỉ huy trên không Ka-31.
Cơ hội bán hàng
Trong bối cảnh Ấn Độ không sẵn lòng thực hiện các thương vụ mua sắm lớn cho chương trình tàu sân bay của mình từ Trung Quốc hay Mỹ vì lý do chính trị, Nga đã nổi lên cùng với Pháp như là những nhà cung cấp tiềm năng đáng kể duy nhất.
Tuy nhiên, Pháp lại phụ thuộc vào Mỹ về nhiều công nghệ sử dụng trên tàu sân bay của mình, bao gồm cả hệ thống cảnh báo sớm và chỉ huy trên không E-2. Hơn nữa, ngành công nghiệp hàng không tiêm kích của Pháp vẫn còn tụt hậu đáng kể so với các công nghệ tiên tiến nhất, dự kiến phải đến những năm 2040 hoặc 2050 mới có các tiêm kích hậu thế hệ thứ tư được đưa vào phục vụ.
Do đó, tàu sân bay thế hệ mới của Pháp dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào năm 2038 nhưng vẫn phải dựa vào một phi đội bay chỉ gồm các chiến đấu cơ Rafale – một loại máy bay được đưa vào sử dụng lần đầu từ năm 2001 và cho đến nay vẫn bị coi là kém xa về năng lực so với các đối thủ hàng đầu của Trung Quốc, Mỹ và Nga.
Điều này mở ra cho Nga một cơ hội rất lớn để tiếp thị các máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm trên hạm cho Ấn Độ, cùng với nhiều hệ thống vũ khí khác trang bị cho tàu sân bay.
Nhiều nguồn tin từ Nga và Ấn Độ kể từ tháng 2 đã xác nhận rằng các cuộc đàm phán đang được tiến hành về việc bán các máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm Su-57 để trang bị cho Không quân Ấn Độ, bao gồm một thỏa thuận sản xuất theo giấy phép tại Ấn Độ và chuyển giao toàn bộ mã nguồn.
Giống như thương vụ bán tiêm kích thế hệ thứ tư MiG-29 cho Ấn Độ trước đây đã kéo theo việc bán các biến thể trên hạm MiG-29K, thì một biến thể Su-57 trên hạm cũng có thể chứng tỏ sức hấp dẫn tương tự.
Một chiếc máy bay như vậy được kỳ vọng sẽ là lựa chọn duy nhất của Ấn Độ để triển khai một máy bay chiến đấu tàng hình trên hạm trước những năm 2040. Các quan chức Nga đã nhiều lần đề cập đến khả năng phát triển một phiên bản Su-57 dành cho tàu sân bay, trong bối cảnh nhu cầu thay thế các tiêm kích hạm Su-33 đã lỗi thời từng hoạt động trên tàu Đô đốc Kuznetsov sẽ tạo cơ hội cho các thương vụ mua sắm như vậy.
Nếu không có tàu sân bay, Nga sẽ không thể tiếp thị hiệu quả các thế hệ máy bay chiến đấu trên hạm mới và các hệ thống khác cho Ấn Độ cũng như các khách hàng tiềm năng, điều này có thể dẫn đến những tổn thất lớn về doanh thu tiềm năng cho ngành quốc phòng, vượt xa khoản tiết kiệm có được từ việc cho tàu Đô đốc Kuznetsov "về hưu".
Việc cho con tàu này nghỉ hưu mà không có sự thay thế sẽ loại Nga ra khỏi vị thế một nhà cung cấp tiềm năng và nghiêm túc trong tương lai đối với các máy bay trên hạm và các công nghệ liên quan khác.