Theo Viện Lowy (Australia), nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump không thể tìm được một giải pháp nhanh chóng cho cuộc chiến Nga - Ukraine, nhiều khả năng ông sẽ phải chống lại Tổng thống Nga Vladimir Putin và tăng cường sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine.
Thời điểm diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào ngày 5/11 tới và lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ tiếp theo vào tháng 1/2025 có thể sẽ trùng với giai đoạn cuộc chiến Ukraine giảm nhịp độ khi cả hai bên đều chuẩn bị cho một mùa đông lạnh giá phía trước.
Điều này không có nghĩa là giao tranh sẽ dừng lại, nhưng hoạt động quân sự có khả năng sẽ giảm so với nhịp độ cao vào những tháng mùa xuân và mùa hè. Nhiều khả năng, không bên nào đưa ra những bước đột phá quyết định trong thời gian này.
Dù hiện nay chưa thể biết ông Trump hay Phó tổng thống Kamala Harris sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới tại Mỹ, nhưng có một điều chắc chắn là chính quyền của đảng Dân chủ nếu tái đắc cử sẽ tiếp tục duy trì mức độ hỗ trợ như hiện nay cho Ukraine. Tuy nhiên, nếu ông Donald Trump đắc cử, ông sẽ làm gì?
Ông Trump nhiều lần tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột Ukraine nếu đắc cử. Ảnh: Getty
Động lực của Nga suy giảm
Trong 7 tháng qua, Nga đã cố gắng tận dụng sự thất bại của cuộc phản công mà Ukraine tiến hành năm 2023, cuộc khủng hoảng dân sự - quân sự cuối năm 2023 trong chính phủ Ukraine và cuộc tranh luận kéo dài về viện trợ của Mỹ cho Ukraine vào đầu năm 2024.
Quân đội Nga đã tiến hành một chiến dịch tấn công quy mô lớn trên bộ và trên không nhằm vào Ukraine, đồng thời tác động đến những tính toán chính trị của chính phủ Ukraine, cũng như những quốc gia phương Tây ủng hộ Kiev.
Song, theo Viện Lowy, với tổn thất lên đến 180.000 quân ở thời điểm đó, Nga chỉ đạt được những thành tựu nhỏ về lãnh thổ.
Khi các cuộc tấn công hiện tại của Nga vẫn tiếp diễn nhưng bắt đầu mất đà, Ukraine đã tập trung vào việc tái thiết lại lực lượng sau cuộc phản công năm 2023.
Trong nội bộ nước này đã bùng nổ một cuộc tranh luận gay gắt kéo dài về việc huy động quân. Tuy nhiên, Kiev gần đây "đã gây sốc" cho Nga và những người ủng hộ Moscow khi tiến hành chiến dịch tấn công lớn vào tỉnh Kursk của Nga.
Bốn yếu tố ảnh hưởng tới xung đột Nga-Ukraine năm 2025
Viện Lowy cho rằng, có 4 điều sẽ có ảnh hưởng lớn đến cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Đầu tiên là tác động từ cuộc tấn công hiện nay của Nga, và liệu họ có giành thêm lãnh thổ nào của Ukraine hay không trước khi đạt mục tiêu lớn nhất?
Mặc dù không thể loại trừ viễn cảnh Nga sẽ đạt được bước đột phá nhưng Moscow rất có thể sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công trên nhiều mặt trận. Điều này sẽ buộc Kiev phải triển khai toàn bộ lực lượng quân đội và hỏa lực mà họ từng muốn bảo toàn cho các cuộc tấn công sắp tới.
Ảnh hưởng thứ hai sẽ là kết quả của chiến dịch mà lực lượng Ukraine tiến hành bên trong tỉnh Kursk.
Sau khi khiến quân đội Nga bất ngờ với cuộc tấn công, Ukraine có nhiều lựa chọn về cách có thể khai thác những thành công của mình về mặt chính trị và chiến lược.
Tác động thứ ba đối với các hoạt động năm 2025 của Ukraine sẽ là mùa đông. Người dân Ukraine sẽ phải trải qua một mùa đông khắc nghiệt vì Nga đã triệt tiêu khoảng 50% công suất sản xuất điện cần thiết cho những tháng mùa đông của Ukraine.
Điều này sẽ tác động đến quan điểm của người dân Ukraine về chính phủ và cuộc chiến của họ. Mùa đông cũng sẽ là thời điểm mà cả quân đội Ukraine và Nga sẽ tiến hành các hoạt động tấn công tầm xa và đưa ra những đánh giá, kế hoạch, dự trữ hậu cần cuối cùng cho các hoạt động trên bộ vào mùa xuân.
Tuy nhiên, trong khi chiến dịch Kursk của Ukraine đang cố gắng thay đổi hiện trạng của cuộc chiến, tác động lớn nhất đến động lực của cuộc xung đột có thể là sự trở lại Nhà Trắng của ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump.
Sẽ có 4 yếu tố ảnh hưởng tới cuộc chiến Ukraine trong thời gian tới. Ảnh: Conversation
Quan điểm của nhóm tranh cử Trump về Ukraine
Có một số dấu hiệu cho thấy xu hướng của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai sẽ nghiêng về hướng nào.
Ông Trump từng tuyên bố sẽ nhanh chóng kết thúc cuộc chiến Ukraine nếu đắc cử. Một kế hoạch do hai cựu thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia của Trump, Keith Kellogg và Fred Fleitz vạch ra, đã đề xuất một lệnh ngừng bắn dựa trên các tiền tuyến hiện tại trên chiến trường. Tuy nhiên, hiện chưa rõ ông Trump có tán thành đề xuất này hay không.
Ứng cử viên phó tổng thống Mỹ JD Vance đã rất cởi mở về quan điểm của mình đối với Ukraine. Sau khi Nga phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" vào Ukraine tháng 02/2022, Vance tuyên bố rằng "tôi thực sự không quan tâm điều gì sẽ xảy ra với Ukraine theo cách này hay cách khác".
Trong một bài bình luận trên tờ New York Times tháng 4/2024, ông Vance viết rằng "thách thức đối với Ukraine không phải là đảng Cộng hòa, mà đó là sự tính toán.
Ukraine cần nhiều binh lính hơn mức họ có thẻ triển khai, cho dù phải áp dụng các chính sách nghĩa vụ quân sự hà khắc. Và họ cũng cần nhiều vật tư hơn những gì Mỹ có thể cung cấp. Thực tế này sẽ ảnh hưởng đến bất kỳ chính sách nào của Ukraine trong tương lai".
Bất chấp cuộc điện đàm có vẻ thân mật giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và ông Trump sau Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa, theo Viện Lowy, chính quyền Trump sẽ khó có thể hết lòng với Ukraine.
Trong cuộc khảo sát gần đây nhất của Trung tâm Nghiên cứu Pew công bố hồi tháng 5/2024, chưa đến một nửa số cử tri Cộng hòa có cái nhìn thiện cảm với NATO, so với 75% cử tri Dân chủ. Gần một nửa (49%) cử tri Cộng hòa cho rằng Mỹ đang viện trợ quá nhiều cho Ukraine.
Nếu những quan điểm này được kết hợp với việc ông Trump từng khuyến khích Mỹ tạm ngừng viện trợ cho Ukraine trong 4 tháng hồi năm 2023, cùng lời khẳng định ông sẽ để Nga "làm bất cứ điều gì" với các nước thành viên NATO không chi đủ mức 2% GDP cho quốc phòng... thì một bức tranh về cách Washington có thể tiếp cận thế giới dưới thời Trump đã bắt đầu hình thành. Tuy nhiên, đây vẫn là một quan điểm mơ hồ.
Ông Trump có thể phải chống lại ông Putin nếu không tìm được giải pháp nhanh chóng? Ảnh: ABC News
Kịch bản ông Trump phải đối đầu ông Putin
Nga trước đây đã tuyên bố rằng, bất kỳ kế hoạch hòa bình nào do chính quyền Trump đề xuất sẽ phải phản ánh thực tế trên thực địa ở Ukraine, nhưng Tổng thống Nga Putin vẫn cởi mở với các cuộc đàm phán.
Giờ đây, họ sẽ phải thêm vào đó thực tế tình hình thực địa ở tỉnh Kursk. Song, theo Viện Lowy, nếu ông Trump không thể tìm được giải pháp nhanh chóng cho cuộc chiến Ukraine, có thể ông sẽ quay sang chống lại ông Putin và tăng cường sự hỗ trợ của Mỹ cho Ukraine.
Có nhiều điều có thể xảy ra và tác động đến ý chí của cử tri Mỹ từ nay đến Ngày bầu cử 5/11. Nhưng có một điều chắc chắn là người Ukraine hiểu điều gì đang bị đe dọa nếu họ để thua trước cuộc tấn công của Nga.
Viện Lowy cho rằng, ngay cả khi ông Trump đắc cử và Washington cố gắng buộc Kiev phải ký kết một thỏa thuận đình chiến không bền vững thì Ukraine vẫn có thể sẽ lựa chọn tiếp tục chiến đấu mà không có sự hỗ trợ từ Mỹ.