Đại dương của Trái đất từng là nơi sinh sống của một loài động vật ăn thịt đáng sợ. Chúng ta chỉ biết từ hóa thạch răng và đốt sống, rằng siêu cá mập megalodon (Otodus megalodon) thật sự khổng lồ. Nhiều chiếc răng hóa thạch được phát hiện to bằng cả bàn tay con người. Tuy nhiên, chúng ta chỉ có thể kết luận megalodon là loài cá mập lớn nhất từng bơi dưới biển, với chiếc hàm có thể dễ dàng nuốt chửng cả con người.
Ngoài kích thước to lớn, các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định được hình dáng của megalodon. Cá mập chủ yếu là mô mềm, cơ thể của chúng được nâng đỡ bởi sụn chứ không phải xương. Hầu hết những gì còn lại của megalodon đã không thể tồn tại sau 3,6 triệu năm kể từ khi chúng tuyệt chủng. Điều này có nghĩa là chúng ta phải đoán nó trông như thế nào phần lớn chỉ dựa vào những chiếc răng và đốt sống đó.
Liệu nó có một cơ thể to bự kiểu như cá mập trắng? Hay có cái đuôi dài như cá mập đuôi lưỡi hái, hoặc đầu nhọn như cá mập yêu tinh? Theo nghiên cứu mới, câu trả lời tốt nhất hiện nay mà chúng ta có là… một cái nhún vai lắc đầu từ các nhà khoa học.
Ảnh minh họa megalodon
Nhóm các nhà nghiên cứu do nhà sinh vật học Phillip Sternes thuộc Đại học California Riverside dẫn đầu, cho biết: “Thực tế là cho đến nay không có phương pháp khoa học nào ủng hộ hay bác bỏ tính chính xác của bất kỳ dạng cơ thể O. megalodon nào được công bố truớc đây.”
Dựa trên bằng chứng hóa thạch, các ước tính về kích thước của megalodon có sai số đáng kể, nó được cho là có chiều dài từ khoảng 11 mét đến hơn 40 mét, nhưng hầu hết các nhà nghiên cứu đồng ý là ở đâu đó khoảng 15 đến 18 mét. Một cách đo mới chỉ ra rằng nó dài đến 20m. Tuy nhiên nhìn chung, kích thước của megalodon vẫn là bí ẩn chưa có lời đáp chính xác.
Nhiều mô hình nghiên cứu cho rằng megalodon rất giống cá mập trắng lớn (Carcharodon carcharias), một trong những loài săn mồi hung dữ nhất đại dương và là loài cá mập săn mồi lớn nhất còn sống hiện nay. Cá mập trắng thuộc họ cá mập Lamnidae, chỉ có 5 loài còn tồn tại.
Đặc trưng của những con cá mập này là tốc độ bơi nhanh và là động vật máu nóng nội nhiệt theo vùng - mạch máu được làm nóng bởi các cơ của chúng, khiến một số bộ phận của cơ thể duy trì ở nhiệt độ cao hơn phần còn lại. Điều này giúp giữ ấm cơ bắp và bộ não của chúng, đồng thời cải thiện quá trình trao đổi chất. Chúng có thể bơi nhanh hơn, chịu đựng môi trường lạnh hơn, săn mồi và tiêu hóa thức ăn hiệu quả hơn.
Megalodon không thuộc họ Lamnidae, nhưng các nhà khoa học tin rằng nó có quan hệ họ hàng gần, một nhánh đã tách ra trong kỷ Phấn trắng. Các nhà khoa học cho rằng nó cũng là loài máu nóng nội nhiệt theo vùng, giúp mang lại cho con quái vật cổ đại những lợi thế tương tự như họ hàng hiện đại của nó. Điều này sẽ đặt megalodon vào bộ Lamniformes, bao gồm họ Lamnidae.
Mười lăm loài trong bộ Lamniformes hiện còn tồn tại. Các loài có màu xám biểu thị những loài máu nóng nội nhiệt theo vùng; các họ có dấu hoa thị là phân loại ăn sinh vật phù du.
Vì mối quan hệ gần gũi này, các nhà khoa học thường tìm hiểu xem megalodon trông như thế nào bằng cách dựa vào cá mập trong họ Lamnidae. Họ tính trung bình các đặc điểm của một số loài cá mập lamnid để tìm ra hình thái gần giống những gì có thể là megalodon trong thời cổ đại.
Sternes và các đồng nghiệp đã thực hiện một nghiên cứu rộng hơn, họ kiểm tra hình dạng của năm con cá mập lamnid được sử dụng trong một nghiên cứu trước đây để tái tạo lại megalodon, và so sánh chúng với những con cá mập máu lạnh khác trong bộ Lamniformes, sử dụng bản vẽ 2D chi tiết. Bộ Lamniformes bao gồm cả những con cá mập có hình dạng kỳ dị như cá mập yêu tinh.
Họ so sánh đầu, vây, đuôi, và cơ thể, nhưng cuối cùng không tìm thấy điểm đặc trưng phân biệt cá mập lamnid với các loài mập khác trong bộ Lamniformes.
Mô hình phân tích của các nhà nghiên cứu cho thấy sự tương đồng về hình thái giữa 15 loài Lamniformes còn tồn tại
"Máu nóng không khiến chúng trở thành cá mập có hình dáng khác biệt", Sternes nói. “Kết quả này giải tỏa một số nhầm lẫn về những phát hiện trước đó và mở ra cánh cửa cho những ý tưởng khác.”
Nghiên cứu này đã xóa bỏ những gì chúng ta thường nghĩ về megalodon, những con megalodon mà bạn thấy trong tranh ảnh, phim truyện,... có thể rất khác khi chúng đang bơi dưới đại dương hàng chục triệu năm trước. Việc tìm ra hình dạng của megalodon sẽ đòi hỏi một cách mới. Nhưng điều đó lại mở ra những khả năng thú vị.
Nhà cổ sinh vật học Kenshu Shimada thuộc Đại học DePaul cho biết: “Nghiên cứu có vẻ đã tạo ra một bước lùi trong khoa học, nhưng bí ẩn vẫn tiếp tục khiến ngành cổ sinh vật học, nghiên cứu về sự sống thời tiền sử, trở thành một lĩnh vực khoa học hấp dẫn”.
"Việc chưa biết chính xác O. megalodon trông như thế nào sẽ giúp trí tưởng tượng của chúng ta tiếp tục phát triển. Đây chính là lý do tại sao khoa học cổ sinh vật học tiếp tục là một lĩnh vực thú vị. Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm kiếm thêm manh mối trong các mẫu hóa thạch."
Liệu megalodon mà chúng ta luôn sợ hãi thật sự có hình dạng như chú cá mập đuôi lưỡi hái này?
Tham khảo: ScienceAlert
