Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của cá heo Hector chính là kích thước nhỏ bé của chúng. Loài cá heo này có thân hình nhỏ nhắn và chắc nịch, không có mỏ rõ ràng. Cơ thể chúng có màu xám, trắng và đen đặc trưng, cùng với vây lưng đen, phẳng và siêu tròn, thường được so sánh với tai của nhân vật chuột Mickey nổi tiếng. Ngoài ra, còn có một phân loài cá heo Hector được gọi là cá heo Māui (Cephalorhynchus hectori maui), có chung những đặc điểm này. Tuy nhiên, cá heo Māui có mõm dài và rộng hơn, cùng với hộp sọ lớn hơn một chút, giúp phân biệt với cá heo Hector thông thường khi quan sát kỹ.
Cá heo Hector (Cephalorhynchus hectori) là một trong những loài cá heo nhỏ nhất và quý hiếm nhất thế giới. Được tìm thấy chủ yếu ở vùng biển ven bờ của New Zealand, loài động vật biển này nổi bật với vẻ ngoài đáng yêu và thông minh.
Cả cá heo Hector và cá heo Māui đều được tìm thấy ở các vùng nước nông ngoài khơi bờ biển New Zealand, nhưng chúng sống ở các khu vực khác nhau. Cá heo Māui chỉ sống gần bờ biển phía tây của Đảo Bắc, trong khi cá heo Hector sinh sống quanh Đảo Nam và được chia thành ba quần thể khác nhau. Môi trường nước nông này cung cấp nơi sinh sống lý tưởng cho chúng, đồng thời giúp chúng dễ dàng tiếp cận nguồn thức ăn phong phú.
Cá heo Hector là một trong những loài cá heo nhỏ nhất, với chiều dài cơ thể trưởng thành chỉ khoảng 1,2 - 1,5 mét. Chúng có màu xám đen ở lưng, bụng màu trắng và các vây có màu đen hoặc xám đậm. Một đặc điểm nhận dạng dễ dàng là những đốm đen nhỏ rải rác trên cơ thể.
Cá heo Hector là loài khá hòa đồng và không kén chọn bạn đồng hành. Chúng thường xuyên thay đổi đàn, với số lượng thành viên từ hai đến 20 con. Khi gặp nhau, cá heo Hector thể hiện các màn nhảy múa và vỗ đuôi đầy ngoạn mục. Để tìm kiếm thức ăn, loài cá heo này sử dụng định vị bằng tiếng vang để xác định vị trí con mồi. Thực đơn của chúng bao gồm nhiều loại sinh vật như động vật chân đầu (chẳng hạn như mực), động vật giáp xác, và các loài cá như cá tuyết đỏ, cá bơn, và cá tráp.
Đôi mắt to tròn và đen láy của cá heo Hector giúp chúng quan sát rõ dưới nước. Mỏ của chúng ngắn và tròn, khác biệt so với nhiều loài cá heo khác có mỏ dài và nhọn.
Nếu bạn thắc mắc về nguồn gốc tên gọi của cá heo Hector, câu trả lời sẽ dẫn bạn đến một người đàn ông tên là Sir James Hector. Ông là một nhà khoa học sống tại New Zealand vào thế kỷ 19 và là người đầu tiên đặt tên cho loài cá heo này vào năm 1873. Ban đầu, loài cá heo này được gọi là Electra clancula, nhưng sau đó tên này đã bị thay đổi khi người ta phát hiện ra rằng nó đã được sử dụng cho một loài cá heo khác từ trước đó.
Cá heo Hector là loài động vật xã hội, chúng sống và di chuyển thành từng nhóm nhỏ. Chúng thường tương tác với nhau bằng âm thanh và cử chỉ cơ thể. Cá heo Hector là một biểu tượng của sự đa dạng sinh học biển ở New Zealand. Việc bảo vệ loài động vật quý hiếm này không chỉ là trách nhiệm của riêng New Zealand mà còn là trách nhiệm của toàn nhân loại.
Hiện tại, cá heo Hector được xếp vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng trong Sách đỏ của IUCN, trong khi đó tình trạng của phân loài Māui có phần nghiêm trọng hơn. Ước tính chỉ còn lại khoảng 54 cá thể cá heo Māui trên một năm tuổi trong tự nhiên. Các mối đe dọa chính đối với cả hai phân loài bao gồm hoạt động của con người như đánh bắt cá, khai thác mỏ, va chạm với thuyền, cũng như các bệnh tật như bệnh toxoplasma.
Các yếu tố như tuổi thọ ngắn hơn so với các loài cá heo khác, tỷ lệ sinh sản thấp và thời gian trưởng thành lâu cũng làm giảm khả năng phục hồi trước những mối đe dọa này. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu lạc quan cho tương lai của cá heo Māui. Một nghiên cứu gần đây cho thấy độ tuổi trung bình của quần thể này đang có xu hướng trẻ hóa, điều này có thể giúp tăng khả năng sinh sản và hỗ trợ sự phát triển của quần thể.
Sự phát triển đô thị, ô nhiễm môi trường và đánh bắt cá quá mức đã làm giảm đáng kể môi trường sống của cá heo Hector. Nhiều cá thể cá heo Hector bị chết do va chạm với tàu thuyền, đặc biệt là ở những khu vực có giao thông thủy đông đúc. Ngoài ra, cá heo Hector còn thường bị mắc vào lưới đánh cá và chết đuối.
Cá heo Hector, dù có kích thước nhỏ bé, vẫn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển của New Zealand. Với các đặc điểm ngoại hình dễ nhận biết và thói quen sống thú vị, loài cá heo này đã thu hút sự quan tâm của nhiều người yêu thiên nhiên và các nhà bảo tồn. Tuy nhiên, để đảm bảo sự tồn tại của cá heo Hector và phân loài Māui, cần có những biện pháp bảo vệ và quản lý nghiêm ngặt hơn. Sự chú ý và hành động kịp thời sẽ giúp bảo vệ loài cá heo đặc biệt này khỏi nguy cơ tuyệt chủng và đảm bảo rằng chúng tiếp tục là một phần không thể thiếu của biển cả New Zealand.
