Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã có cuộc đối thoại trực tuyến với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đông Quân ngày 16/4. Đây là lần liên lạc đầu tiên của bộ trưởng Quốc phòng hai nước sau hơn 2 năm và là lần đầu tiên kể từ khi ông Đông được bổ nhiệm vào tháng 12/2023.
Cuộc tiếp xúc diễn ra sau một thời gian căng thẳng kéo dài, thái độ lạnh nhạt về ngoại giao, giọng điệu khoa trương và suýt xảy ra xung đột ở Biển Đông giữa quân đội hai nước.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin. (Ảnh: Reuters)
Lầu Năm Góc cho biết ông Đông Quân và ông Austin đã thảo luận về “quan hệ quốc phòng cũng như các vấn đề an ninh khu vực và toàn cầu” giữa Mỹ và Trung Quốc trong cuộc gọi video của họ.
Bộ trưởng Austin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng quyền tự do hàng hải trên biển được đảm bảo theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là khu vực Biển Đông.
Hai bên cũng thảo luận về cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine , những hành động khiêu khích gần đây của Triều Tiên , quan hệ quốc phòng Mỹ - Trung và các vấn đề an ninh toàn cầu.
Bộ trưởng Austin nhắc lại rằng, "Mỹ vẫn cam kết thực hiện chính sách lâu dài 'Một Trung Quốc' của chúng tôi, được hướng dẫn bởi Đạo luật Quan hệ Đài Loan” , đồng thời tái khẳng định tầm quan trọng của hòa bình và ổn định trên eo biển.
Việc nối lại liên lạc giữa quân đội hai bên là sự kiện mới nhất trong một loạt các mối quan hệ được cải thiện giữa Mỹ và Trung Quốc kể từ hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 11/2023 ở California (Mỹ).
Người phát ngôn Lầu Năm Góc nhấn mạnh tầm quan trọng của "đường dây liên lạc cởi mở" giữa quân đội hai nước và tái khẳng định quyết định tại hội nghị thượng đỉnh năm ngoái rằng cả hai bên sẽ nối lại các cuộc điện đàm giữa các chỉ huy chiến trường.
“Bộ trưởng Austin cũng nhắc lại rằng Mỹ sẽ tiếp tục bay, đi thuyền cũng như hoạt động an toàn và có trách nhiệm ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép” , Lầu Năm Góc cho hay. "Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng quyền tự do hàng hải trên biển được đảm bảo theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là ở Biển Đông".
Đô đốc Đông Quân được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc vào tháng 12/2023. (Ảnh: Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc)
Cuộc liên lạc diễn ra sau chuyến thăm gần đây tới Bắc Kinh của Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen.
Cuộc gọi hôm 15/4 là bước đi mới nhất trong mối quan hệ ấm lên giữa Lầu Năm Góc và Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc sau cuộc tiếp xúc ở cấp thấp hơn.
Tuy nhiên, lần tương tác chính thức cuối cùng giữa các quan chức quốc phòng cấp cao hai nước là vào tháng 11/2022, khi ông Austin gặp Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc lúc đó là Ngụy Phụng Hòa ở Campuchia.
Tháng 6/2023, ông Austin đã có cuộc nói chuyện ngắn với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore, song không tổ chức cuộc gặp chính thức.
Các nhà phân tích Mỹ cho rằng các phi công Trung Quốc đã giảm bớt “hành vi không an toàn” khi tiếp cận máy bay Mỹ và đồng minh trong những tháng gần đây.
Sourabh Gupta, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Mỹ - Trung ở Washington, cho biết: “Các cuộc chạm trán không an toàn đã giảm bớt và tôi hoàn toàn mong đợi một cuộc gặp trực tiếp giữa hai nguyên thủ bên lề Đối thoại Shangri-La vào cuối mùa hè này”.
Ông Gupta nói thêm: “Trong một năm có nhiều cuộc bút chiến bầu cử, tôi cho rằng phía Trung Quốc muốn giữ các kênh liên lạc cởi mở và cuộc trò chuyện vẫn tiếp tục”.