Bộ Tài chính đang dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phí sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do nhà nước đầu tư, trong đó đề xuất hai phương án.
Phương án 1, Bộ Tài chính đề xuất quy định thu phí dịch vụ sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do nhà nước đầu tư theo quy định về giá.
Ưu điểm của phương án này là phù hợp với Nghị quyết số 52/2017 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam, phía Đông giai đoạn 2017 - 2020. Đồng thời, khuyến khích được nguồn lực xã hội tham gia đầu tư xây dựng hạ tầng đường bộ.
Ngoài ra, tính công khai, minh bạch, dễ nhận được sự đồng thuận của người dân và chủ phương tiện cũng là ưu điểm khác của phương án này.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng trích dẫn ý kiến cho rằng việc thu phí dịch vụ trên đường cao tốc do nhà nước đầu tư là không đúng bản chất, thay vào đó Bộ Giao thông vận tải và địa phương phải thành lập công ty để quản lý thu phí dịch vụ đường cao tốc do nhà nước đầu tư.
Phương án 2, đề xuất quy định thu phí sử dụng đường cao tốc thu qua trạm thu phí trên đường cao tốc do nhà nước đầu tư theo quy định về phí và lệ phí. Ưu điểm là đảm bảo nguyên tắc dịch vụ công do nhà nước cung cấp thu phí theo quy định của Luật Phí và lệ phí.
Tuy nhiên, phương án này lại không khuyến khích được sự tham gia của nhà đầu tư tư nhân vào các dự án hạ tầng đường bộ. Chưa kể, không phù hợp với Nghị quyết 52/2017 quy định những dự án thành phần sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công nghiên cứu áp dụng phương án thu giá dịch vụ hợp lý để thu hồi vốn nhà nước.
Bộ Tài chính đề xuất thu 1.000 đồng/km/xe tiêu chuẩn trên cao tốc do nhà nước đầu tư. Ảnh: Ngọc Hà
Bộ Tài chính cho rằng theo tính toán của Bộ Giao thông vận tải trên cơ sở lượng hóa chi phí vận hành và thời gian phương tiện lưu thông trên 5 tuyến đường cao tốc so với lưu thông tuyến trên quốc lộ song hành sẽ được lợi bình quân 2.518 đồng/km/xe tiêu chuẩn.
Trường hợp phải nộp phí 1.000 đồng/km/xe tiêu chuẩn thì chủ phương tiện vẫn hưởng lợi 1.500 đồng/km. Sau phân tích, đánh giá hai phương án, Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phương án đầu tiên. Theo đó, mức thu phí dự kiến là 1.000 đồng/km/xe tiêu chuẩn.
Hiện tổng chiều dài đường cao tốc do nhà nước đầu tư là 196 km. Nếu thực hiện thu phí dịch vụ đường cao tốc với mức thu là 1.000 đồng/km/xe tiêu chuẩn thì dự kiến hàng năm sẽ thu được khoảng 2.142 tỷ đồng.