Khi lực lượng đối lập Syria đang tiến nhanh về thủ đô Damascus vào cuối tuần trước, quân đội của Tổng thống Bashar al-Assad tan rã, khiến số phận ông trở nên phụ thuộc vào Nga.
Vẫn ám ảnh bởi đoạn video về việc nhà lãnh đạo Libya Moammar Qaddafi bị giết hại trong cuộc nội chiến ở quốc gia này vào năm 2011, Điện Kremlin đã hành động để cứu đồng minh của mình, Bloomberg đưa tin.
Nguồn thạo tin tiết lộ với Bloomberg, Tổng thống Vladimir Putin đang yêu cầu tìm hiểu lý do cơ quan tình báo của Nga không phát hiện ra mối đe dọa ngày càng tăng đối với chính quyền của ông Assad cho đến khi quá muộn.
Ban đầu, Nga đã tấn công các chiến binh đối lập, nhằm đẩy lùi họ và củng cố lực lượng của Assad. Nhưng với việc quân đội Syria không chống cự nhiều khi quân nổi dậy chiếm thành phố Hama hôm 5/12, chỉ vài ngày sau khi chiếm được Aleppo, Nga kết luận rằng họ không thể bảo vệ chính quyền Tổng thống Assad khi phe đối lập tiến vào thành phố chiến lược Homs - một trong những nguồn tin cho biết.
Bloomberg dẫn 3 nguồn tin ẩn danh nói, Nga đã thuyết phục Assad rằng ông sẽ thua trong cuộc chiến chống lại các lực lượng vũ trang do nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS), một nhánh cũ của al-Qaeda, cầm đầu. Moscow đề nghị để ông cùng gia đình ở lại Nga an toàn nếu ông rời đi ngay lập tức.
Theo 2 nguồn tin, các điệp viên tình báo Nga đã tổ chức cuộc trốn chạy, đưa ông Assad ra ngoài bằng máy bay qua căn cứ không quân của Nga ở Syria. Máy phát tín hiệu của máy bay đã bị tắt để tránh bị theo dõi.
Chỉ vài giờ sau khi ông Assad rời đi, các chiến binh đã tràn vào Damascus vào ngày 8/12 mà không gặp phải sự phản kháng nào và tuyên bố chiến thắng trong cuộc xung đột Syria đã diễn ra trong gần 14 năm.
Điều này đã chấm dứt thời kỳ cầm quyền của gia tộc Assad kéo dài hơn nửa thế kỷ. Ông Bashar al-Assad kế nhiệm cha mình là Hafez, người giữ chức tổng thống từ năm 1971 cho đến khi qua đời vào năm 2000.
"Đây là biện pháp kiểm soát thiệt hại", Ruslan Pukhov, người đứng đầu nhóm nghiên cứu Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ, có trụ sở tại Moscow, cho biết. Ông nói việc Moscow khuyên ông Assad sang Nga là "rất hợp lý" vì họ muốn tránh một cuộc tắm máu như số phận của lãnh đạo Libya Qaddafi hoặc hay lãnh đạo Iraq Saddam Hussein, người đã bị treo cổ vào năm 2006 sau một phiên tòa.
Bộ Ngoại giao Nga hôm 8/12 xác nhận rằng ông Assad đã từ chức và rời khỏi đất nước, đồng thời nói thêm rằng Nga đang liên lạc với "tất cả các nhóm đối lập Syria".
Trước đó một ngày, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã có cuộc hội đàm về cuộc khủng hoảng Syria với những người đồng cấp Iran và Thổ Nhĩ Kỳ tại thủ đô Doha của Qatar, nhưng không thể cứu vãn tình hình.