Các nước ở Nam bán cầu như Úc hiện vẫn đang là mùa hè. Thông thường, mùa hè ở Úc là khoảng thời điểm dành cho bãi biển và những bữa thịt nướng đề huề. Nhưng năm nay, mọi thứ đang trở nên xa cách hơn, khi Úc trở thành một mớ hỗn độn vì Covid và thiếu hụt nguồn cung test nhanh.
Trong tuần qua, lực lượng lao động của Úc thiếu hụt trầm trọng vì số ca nhiễm tăng đột biến và cách ly Covid. Nó nghiêm trọng đến mức nội các bắt đầu phải suy nghĩ về việc hạ thấp giới hạn độ tuổi để thanh thiếu niên có thể tham gia thị trường lao động, và giúp cho hệ thống cung ứng vận hành trơn tru.
Úc đang trải qua một mùa hè hỗn loạn vì Covid-19 - cụ thể là biến thể Omicron
Sau cùng, các bộ trưởng quyết định bác bỏ kế hoạch này. Tuy nhiên việc nước Úc - nơi vốn đã từng tự hào về khả năng chống dịch - phải suy nghĩ về một kế hoạch cực đoan, như vậy cho thấy tình cảnh của họ đang hỗn loạn đến mức nào.
Gần như suốt cả đại dịch, nước Úc đóng cửa với thế giới. Đến khi chuẩn bị chuyển sang giai đoạn sống chung với dịch, kế hoạch của họ đột nhiên bị trì hoãn vì Omicron - biến thể có khả năng lây lan mạnh hơn cả Delta, chịu trách nhiệm cho số ca nhiễm tăng đột biến thời gian gần đây.
Phần lớn trong số 1,5 triệu ca Covid tại Úc xảy ra trong vòng 3 tuần gần đây. Ngày 21/1, lần đầu tiên Úc ghi nhận số ca tử vong kỷ lục - 88 nạn nhân/ngày. Làn sóng lây nhiễm đã làm trầm trọng hơn vấn đề thiếu hụt lực lượng lao động của họ, với tỉ lệ lên tới 10%.
Xét trên quy mô toàn cầu, 3000 ca tử vong của Úc vẫn ở mức thấp, nhờ vào sự quyết đoán của chính phủ khi đóng cửa biên giới, nhanh chóng phong tỏa các thành phố và triển khai tiêm chủng thành công. Nhưng ngay cả khi làn sóng dịch bệnh mới không gây ra cơn khủng hoảng y tế như các nước khác, nó vẫn cho thấy một sự hỗn độn của đất nước từng một thời tự hào chống dịch rất thành công.
Hỗn loạn vì Omicron
Đứng trên góc nhìn của nhà chức trách, Omicron đã thay đổi mọi thứ. "Omicron là thách thức bất ngờ nhất trong quá trình chống dịch của chúng tôi đến thời điểm hiện tại," - Scott Morrison, Thủ tướng Úc cho biết.
Kế hoạch chung sống với Covid-19 của Úc dựa trên Delta - biến thể có khả năng lây nhiễm mạnh mẽ nhưng không lớn như Omicron. Cũng chính kế hoạch này là lý do vì sao Úc không đặt hàng thêm các bộ xét nghiệm nhanh (gọi tắt là RAT) - vốn là "nhu yếu phẩm" ở thời điểm có quá nhiều người nhiễm. Vào lúc này, để tìm ra các bộ RAT ngoài thị trường Úc gần như là không thể.
Đã xuất hiện các chỉ trích cho rằng chính phủ Úc đáng lẽ phải dự đoán được cơn khủng hoảng này. Anh Quốc đã phát hành các bộ xét nghiệm miễn phí từ tháng 4/2021, trong khi Mỹ cũng thiếu hụt xét nghiệm từ trước khi làn sóng lây nhiễm gia tăng ở Úc. Vậy mà họ vẫn thiếu hàng.
Nhu cầu cho các bộ RAT trở nên gắt gao hơn khi hàng người chờ xét nghiệm PCR ngày càng dài hơn, vì quá nhiều người xuất hiện triệu chứng Covid. Họ làm xét nghiệm nhằm xác nhận mình không nhiễm bệnh để đi làm. Số khác thì cần nó để đến thăm người thân tại bệnh viện hoặc nhà dưỡng lão. Nếu không, họ buộc phải ở nhà trong tâm trạng mông lung, không biết mình có phải là mầm bệnh hay không.
Thiếu hụt kit test, người Úc như bị mắc kẹt tại nhà
Sự thiếu hụt này trầm trọng đến mức Sở cảnh sát Liên bang Úc đe dọa phạt tù những ai bán nó với mức giá cao hơn 20% so với giá bán lẻ, vì lo ngại đầu cơ rối loạn thị trường.
Trước thềm năm mới, Matt Hayward - một nhà phát triển phần mềm đã nhận ra vấn đề này. Ngày 3/1/2022, Hayward phát hành "Find a RAT" - website giúp mọi người biết đâu là nơi có thể tìm được bộ xét nghiệm. Chỉ trong vòng 1 tuần, trang web ghi nhận tới nửa triệu lượt truy cập mỗi ngày.
"Các bộ RAT biến mất trong vòng 30 phút mỗi khi xuất hiện," - Hayward cho hay.
Dẫu vậy, vấn đề về nguồn cung đang dần hạ nhiệt. Chính phủ cho biết các bộ test mới đang trên đường phân phối. Các cơ quan y tế công đã bắt đầu phát hành bộ test nhanh miễn phí, nhưng chỉ dành cho những ai có triệu chứng hoặc tiếp xúc quá gần ca nhiễm. Và kể từ ngày 24/1, các bộ RAT được phân phối miễn phí thông qua hệ thống nhà thuốc.
Nhưng theo CNN ghi nhận vào ngày 23/1, Chris Owen - chủ tịch Hiệp hội Dược phẩm Liên bang cho hay: "Đó là một vấn đề nan giải. Rõ ràng là vẫn chưa có hàng (kit test). Chúng hiếm thực sự."
Chuỗi cung ứng rối loạn
Việc người lao động bị nhiễm bệnh hoặc phải cách ly sẽ dẫn đến việc các hệ thống siêu thị lớn gặp rắc rối trong việc đảm bảo nguồn hàng, đặc biệt là với các mặt hàng thiết yếu.
Nguyên nhân một phần là vì làn sóng lây nhiễm gia tăng, nhưng chủ yếu còn do những người tiếp xúc gần với ca nhiễm bị buộc phải cách ly trong 7 ngày theo quy định. Để giữ cho hệ thống vận hành trơn tru, công nhân viên thiết yếu được đưa vào ngoại lệ, chỉ cần có kết quả xét nghiệm dương tính là đủ. Dẫu vậy, nhiều ngành hàng vẫn thiếu hụt trầm trọng.
Người Úc ở một số bang được dỡ phong tỏa vui mừng khôn xiết
Ví dụ như ngành chế biến thịt gà - mặt hàng đang trở nên hiếm hơn do công nhân liên tục đổ bệnh. Người phát ngôn của Liên đoàn Thịt gà Úc cho biết 50% nhân viên của các cơ sở xử lý gà đã nghỉ ốm. Những người còn lại chỉ đang tập trung phân phối gà nguyên con, thay vì dành thời gian chia và bán lẻ từng phần (cánh, đùi, ức...) như trước.
"Để đoán được ai sẽ nghỉ ốm là rất khó, nên lên kế hoạch trước là chuyện không thể vào lúc này."
Vẫn còn đó những tia hy vọng. Giới chức y tế Úc cho biết số ca nhiễm sẽ chạm đỉnh trong vòng 2 tuần kế tiếp. Tỉ lệ nhập viện tại New South Wales (NSW) - một trong những tiểu bang đông dân nhất của Úc - đang giảm đi, báo hiệu rằng bang này đã vượt qua giai đoạn tồi tệ nhất dù vẫn còn quá sớm để khẳng định.
Thay vào đó, thách thức lớn hơn với Úc là vấn đề khác - thời điểm học sinh trở lại trường. Dominic Perrottet, người đứng đầu bang NSW thông báo toàn bộ học sinh và giáo viên sẽ phải làm xét nghiệm 2 lần khi trường học bắt đầu mở cửa vào ngày 28/1 tới đây. Bang Victoria cũng có động thái tương tự, dù chỉ là "khuyến khích" xét nghiệm. Ngoài ra, đeo khẩu trang sẽ là thứ bắt buộc với giáo viên và học sinh trên 8 tuổi.
Một số biện pháp phòng ngừa khác cũng được triển khai, bao gồm lắp đặt máy lọc không khí và tổ chức các lớp học ngoài trời khi có thể.
Mùa hè dai dẳng của nước Úc vẫn chưa qua. Và với bang Tây Úc - nơi vừa ghi nhận 24 ca nhiễm trong cộng đồng hôm 23/1 dù đã đóng cửa biên giới, mọi chuyện dường như mới chỉ bắt đầu.
Nguồn: CNN