Do căm hận vua Đinh Tiên Hoàng, phò mã Ngô Nhật Khánh trước khi đầu quân cho giặc đã rút dao rạch mặt nàng để xả thù trút giận.
Mối lương duyên chứa đựng toan tính
Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, năm 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, Đại Việt sử ký toàn thư chép sự kiện: "Bầy tôi dâng tôn hiệu là Đại Thắng Minh Hoàng Đế" và "Vua mở nước, lập đô, đổi xưng Hoàng đế".
Trong 12 sứ quân bại trận dưới tay vua Đinh, Ngô Nhật Khánh là lãnh đạo tàn dư cuối cùng của nhà Ngô, chính là sứ quân hàng phục sau cùng, ược phong làm phò mã nhà Đinh, kết duyên với công chúa Phất Kim.
Theo một số ghi chép: Sắc đẹp của công chúa Phất Kim đã khiến cho Ngô Nhật Khánh si mê ngay từ phút đầu gặp mặt. Nhật Khánh nhiều lần ngỏ ý với nàng nhưng đều bị nàng từ chối.
Đinh Bộ Lĩnh. Ảnh: Viettoon
Nhìn ra tâm tư và đoán được con người Ngô Nhật Khánh vẫn luôn nuôi tính chuyện phục thù nên vua Đinh Tiên Hoàng đã gọi công chúa Phất Kim đến và nói:
"Tướng quân Ngô Nhật Khánh là người thao lược vào bậc nhất nhưng chưa thực sự tận trung vì sự nghiệp của cha, giặc Tống và Giặc Chiêm đang lăm le bờ cõi, nếu được Nhật khánh giúp thêm vây cánh thì Đại Cồ Việt ta còn gì bằng...
Cha muốn con ưng thuận lời thỉnh cầu của Nhật Khánh, để lấy tình phu phụ thuyết phục Nhật Khánh giữ trọn đạo hiếu trung". Công chúa Phất Kim theo lời cha đồng ý nên duyên với Ngô Nhật Khánh.
Tình thân giữa hai nhà Đinh – Ngô ngỡ tưởng từ đây sẽ bền chặt. Thế nhưng sứ quân Ngô Nhật Khánh, vốn dòng dõi vương quyền, có tài thao lược, bị Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp, nên vẫn nuôi chí phục thù, những mong dựng lại cơ đồ nhà Ngô đã đổ nát từ những năm trước.
Tiến thoái lưỡng nan
Vốn là người có tầm nhìn chiến lược, Ngô Nhật Khánh muốn lợi dụng việc vua Đinh Tiên Hoàng lập em cùng mẹ khác cha là Đinh Hạng Lang làm thái tử để mưu đồ tập trung quyền lực trong tay, thế nhưng Nam Việt Vương Đinh Liễn đã đi trước một bước lập mưu giết chết Hạng Lang.
Theo chính sử, việc vua Đinh Tiên Hoàng không trừng phạt Đinh Liễn chính là nguyên nhân thúc giục Ngô Nhật Khánh bỏ sang đầu hàng Chiêm Thành.
Theo sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục: "….Một hôm, sau khi nhận được mật thư của vua Chiêm thông báo sẵn sàng chu viện binh lính đánh Đại Cồ Việt, Ngô Nhật Khánh đem vợ chạy sang Chiêm Thành".
"Ngô Nhật Khánh dẫn vợ là công chúa đi trốn. Tới cửa biển Nam Giới (tức là cửa Sót, nằm ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay), hắn rút dao bên mình ra, xẻo má vợ mà kể tội:
"Cha mày đã lừa gạt để ức hiếp mẹ con ta. Ta có đâu lại vì mày mà bỏ qua tội ác của cha mày. Thôi, mày hãy trở về, ta sẽ một thân một mình đi tìm ai có thể cứu được ta…". Nói xong, Phò mã sang thuyền chiến cạnh đó hối thúc quân chèo, bỏ lại công chúa.
Công chúa Phất Kim được đưa về Hoa Lư để chạy chữa, dù vết thương sau đó đã lành, nhưng vết sẹo cũng như nỗi đau khổ tủi nhục trong lòng nàng thì không gì có thể chữa nổi.
Thân là công chúa, phò mã của mình lại đầu hàng địch mưu đồ chống lại vua cha, bản thân nàng cũng bị chồng rạch mặt, ruồng bỏ vì thù hận. Sau đó không lâu, công chúa xuống tóc đi tu tại một ngôi chùa ở kinh thành Hoa Lư.
Cái chết lặng lẽ đầy tủi khổ
Vết thương cũ còn chưa lành thì công chúa nghe tin vua cha và anh cả Đinh Liễn bị Đỗ Thích sát hại. Giữa lúc ấy lại thêm tin xấu, theo Sách Đại Việt sử ký toàn thư cho biết vào năm Kỷ Mão (979):
"Phò mã Ngô Nhật Khánh dẫn thuyền quân Chiêm Thành hơn nghìn chiếc vào cướp, muốn đánh thành Hoa Lư, theo hai cửa biển Đại Ác và Tiểu Khang, qua một đêm, gặp gió bão nổi lên, thuyền đều lật đắm, Nhật Khánh cùng bọn người Chiêm đều chết đuối, chỉ có thuyền của vua Chiêm thoát trở về nước…".
Công chúa càng trở nên đau đớn, xót xa và tủi nhục đến tuyệt vọng. Nàng nhảy xuống giếng nước lầu Vọng Nguyệt, phía tây bắc kinh thành Hoa Lư tự vẫn.
Đền thờ Công chúa Phất Kim ở Hoa Lư
Nhân dân cảm phục, tiếc thương, lập đền thờ nàng ngay trên nền nhà của cung Vọng Nguyệt, nơi trước đây nàng đã ở. Chiếc giếng nàng nhảy xuống tự vẫn đến nay vẫn còn trước của đền. Các triều đại sau đều sắc phong cho nàng là Tiết liệt trung trinh.
Tham khảo từ:
- Theo báo Đời sống và pháp Luật 03/11/2013
- Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục
- Đại Việt sử ký toàn thư
- "Về quê hương của Ngô Quyền" - Trần Quốc Vượng - Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, Hà Nội, số 101, tháng 8/1967, tr. 60-62