Để làm đậm thêm danh tiếng của rãnh Mariana, các nhà địa vật lý biển gần đây đã lập bản đồ toàn bộ các đặc điểm của đáy biển gần đó. Có ít nhất 4 "cây cầu" dưới nước trải dài qua độ sâu của rãnh, nơi mảng Thái Bình Dương chìm dưới mảng Philippines.
"Không phải ai cũng biết sự tồn tại của những cây cầu này. Đây là lần đầu tiên chúng ta lập bản đồ chi tiết về chúng.", James Gardner, nhà địa vật lý biển tại Đại học New Hampshire, người đã tìm thấy các cấu trúc nói.
Những cây cầu kỳ dị
Khi các mảng kiến tạo Thái Bình Dương và Philippines hội tụ, chúng mang theo các đường nối (những ngọn núi dưới đáy đại dương không chạm tới mặt nước) và các đặc điểm dưới nước khác với chúng về phía rãnh. Một số đường nối này cày vào các cấu trúc khác ở phía đối diện của rãnh.
Kết quả là một "cây cầu" dưới nước trải dài qua rãnh Mariana. Nhà địa vật lý Gardner và đồng nghiệp đã tìm thấy bốn cấu trúc như vậy, một số có độ cao 2.000 mét so với rãnh và dài 75 km.
Vị trí, độ sâu của rãnh Mariana so sánh với chiều cao đỉnh Everest (Ảnh: Pinterest)
Cây cầu lớn nhất với tên gọi Dutton Ridge, được lập bản đồ ở độ phân giải thấp vào những năm 1980, nhưng các nhà khoa học đã không nhận thấy bất kỳ cấu trúc tương tự nào khác trong khu vực đó.
Bởi vì đáy biển trong khu vực bị xáo trộn bởi các đường nối, nhiều trong số đó thuộc chuỗi Magellan Seamount, Gardner nghi ngờ ông có thể tìm thấy những cây cầu khác.
"Khi mảng Thái Bình Dương bị đẩy xuống bên dưới mảng Philippines, sẽ không hoàn toàn bất ngờ khi bạn tìm thấy những thứ này bắc qua rãnh và được bồi vào tường bên trong", nhà địa vật lý Gardner trao đổi với OurAmazedPlanet.
Sử dụng máy tạo tiếng vang đa tia (một công cụ sử dụng sóng siêu âm để đo địa hình đáy đại dương một cách chi tiết), Gardner và đồng nghiệp đã lập bản đồ một dải lớn của đáy đại dương bao quanh rãnh. Họ đã trình bày những phát hiện của họ tại cuộc họp của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ tại San Francisco.
Những cây cầu sâu và lạnh lẽo
Những cây cầu có ý nghĩa gì đối với đáy đại dương và người cư ngụ của nó không rõ ràng, Gardner nói.
"Tôi mong đợi Dutton Ridge và những cây cầu khác sẽ có hệ động thực vật khác hơn so với sàn rãnh, bởi vì chúng cao hơn khoảng 2 km so với rãnh. Nhưng độ sâu cực đoan sẽ làm cho nó khó có thể giám sát sinh học hoặc dòng hải lưu trong khu vực", Gardner nói.
Trên thực tế, áp suất ở đáy rãnh Mariana là hơn tám tấn mỗi inch vuông và nhiệt độ nước lơ lửng ngay trên mức đóng băng, khiến nó trở thành môi trường đầy thách thức cho các nhà nghiên cứu và cả sinh vật biển. Số phận lâu dài của những cây cầu cũng chưa được biết.
Dutton Ridge, đã yên vị trên rãnh Mariana và dường như đang "bóp nghẹt" ranh giới mảng cho đến bây giờ. Ông Gardner cũng tìm thấy bằng chứng cho thấy rằng rãnh có thể đã nuốt chửng những cây cầu tương tự khác.
Liệu và khi nào Dutton Ridge và 3 cây cầu khác sẽ bị xóa sổ vẫn còn chưa rõ ràng. Và với tốc độ di chuyển của các mảng Thái Bình Dương và Philippines khoảng 2 cm mỗi năm, chúng ta sẽ rất khó để tìm ra nguyên nhân và diễn biến của tiến trình này.
* Theo Livescience