Với tổng diện tích 5.000 hecta, Khu du lịch quốc gia Tam Chúc (Hà Nam) là một trong những quần thể danh thắng nổi tiếng của Việt Nam. Với cảnh quan và địa thế độc đáo, Tam Chúc sở hữu những địa danh nức tiếng bốn phương.
Nơi đây có chùa Tam Chúc - ngôi chùa lớn nhất thế giới; và đặc biệt là hồ Tam Chúc rộng 600 hecta - một trong những hồ nước tự nhiên rộng nhất Việt Nam - được mệnh danh là "vịnh Hạ Long trên cạn" của tỉnh Hà Nam.
Hướng nhìn ra hồ Tam Chúc - một trong những hồ nước ngọt lớn, xinh đẹp của Việt Nam. Ảnh: Traveloka
Hồ Tam Chúc sở hữu cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ mà vô cùng kỳ vĩ. Chốn địa linh này không chỉ thấm đẫm những câu chuyện tích xưa đầy hấp dẫn, hay được bao bọc bởi những dãy núi đá vôi xanh ngút ngàn cùng làn nước trong xanh như ngọc, mà hồ Tam Chúc còn là ngôi nhà sinh thái của rất nhiều loài động vật quý hiếm.
Trong số đó phải kể đến loài Cá Trối (danh pháp khoa học: Channa hanamensis) - một sinh vật không được tìm thấy ở bất cứ nơi nào trên thế giới ngoài hồ Tam Chúc của tỉnh Hà Nam.
Báu vật trời ban của 'vịnh Hạ Long trên cạn'
Vì là loài đặc hữu, chỉ sống tại vùng hồ nước ngọt rộng 600 hecta, cá Trối được ví như 'báu vật trời ban' của 'vịnh Hạ Long trên cạn'.
Loài cá này chỉ mới được phát hiện cách đây 4 năm. Vào tháng 10/2010, Sở Khoa Học & Công Nghệ Tỉnh Hà Nam công bố phát hiện loài cá Trối hoàn toàn mới tại hồ Tam Chúc. Vì chỉ có ở Hà Nam nên loài cá này còn có tên là cá Trối Hà Nam.
Cá Trối tuy chỉ dài khoảng 30 cm nhưng lại sở hữu những kỹ năng phi thường. Ảnh: Anh Tuấn/TTXVN
Theo mô tả của các nhà khoa học, cá Trối có hình dáng khá giống cá quả. Nhìn chung, cá Trối có hình dáng và màu sắc đẹp mắt, kích cỡ trung bình. Loài cá này có da màu nâu sẫm/vàng cam đậm, bụng màu trắng nhạt. Đầu của cá Trối dẹp, đỉnh đầu rộng và thuôn về sau. Kích thước cơ thể của một con cá Trối trưởng thành dao động từ 15 đến 30 cm.
Điểm cộng của loài cá này chính là chúng có thịt rất thơm, ngọt và lại không có xương dăm.
Điều đặc biệt nhất của cá Trối so với phần lớn các loài cá nước ngọt khác là chúng sở hữu những kỹ năng điêu luyện và kinh ngạc như một 'lính thủy đánh bộ' nhờ sức mạnh phi thường cùng bản năng kiếm ăn mạnh mẽ.
Sở Khoa Học & Công Nghệ Tỉnh Hà Nam mô tả, cá Trối có thể di chuyển trên cạn, thậm chí leo trèo và có thể khiến kẻ thù tự nhiên chết ngạt.
Về đặc điểm phi thường thứ nhất, các nhà khoa học giải thích rằng nhờ sở hữu những đặc điểm khác biệt về hô hấp, cá Trối có thể sống vài tháng trong điều kiện khô hạn.
Về đặc điểm thứ hai - khả năng leo trèo. Cá Trối có thể dùng vây ngực khỏe mạnh của mình để leo lên các thân cây lớn hoặc bò lên các tảng đá để kiếm ăn. Đặc điểm này khiến nhiều người liên tưởng đến loài cá Thòi lòi (hay cá leo cây, danh pháp khoa học: Periophthalmodon schlosseri) - 1 trong 6 sinh vật “kỳ lạ nhất hành tinh” do National Geographic (Mỹ) và Tổ chức Sinh vật thế giới bình chọn.
Những đặc điểm phi thường của cá Trối khiến nhiều người nhớ đến cá Thòi Lòi cũng có ở Việt Nam. Ảnh: Therium
Đặc điểm phi thường thứ ba là khả năng đáp trả kẻ thù của cá Trối. Khi bị chim tấn công, cá Trối có thể uốn cong mình để làm nghẹt cổ chim.
Ngoài ra, loài cá này còn bơi ngược dòng nước mỗi khi mùa mưa về, để lên núi kiếm ăn (rong, rêu).
Cá Trối không chỉ có giá trị khoa học nổi bật mà còn có giá trị kinh tế cao (nhờ vào loại thịt thơm ngon, bổ dưỡng mà chúng mang lại). Tuy nhiên, để bảo tồn sinh vật 'độc nhất vô nhị' tại Việt Nam này, các nhà khoa học đã tiến hành thực hiện cùng lúc hai quá trình đó là bảo tồn và bảo vệ loài này phát triển khỏe mạnh ngoài tự nhiên; đồng thời tiến hành lai giống, thực hiện phương pháp sinh sản nhân tạo trong môi trường nuôi nhốt để làm kinh tế.
