Từ thành công thành gánh nặng
Một năm trước, cổ đông Hoàng Anh Gia Lai - HAGL (HAG) và sau đó là HAGL Agrico (HNG) vui mừng khi HAG “khoác” tấm áo mới với thành công đến sớm khi chuyển hướng vào nông nghiệp.
Hình ảnh các tòa chung cư, khách sạn gắn với HAG đã được thay bằng các nông trại chăn nuôi, trồng trọt hay những cánh rừng cao su,...
Tương lai của HAGL, bầu Đức và các cổ đông nằm ở đó.
Cả trăm ngàn ha cao su, mía đường và dự án bò sữa, bò thịt trăm ngàn con và ước mơ "ngồi ở Gia Lai bán sữa cho cả Đông Nam Á", hay giá đường của HAGL chỉ bằng 6-7 phần giá đường trong nước, giá cao su sản xuất ra chỉ bằng 25% giá bán trên thị trường,...
Triển vọng của HAGL trong nông nghiệp được dự báo rất tươi sáng với những nguồn lợi nhiều ngàn tỷ được đo đếm rõ ràng.
Cổ phiếu HNG của HAGL Agrico niêm yết trên Sở GDCK TP HCM cuối tháng 7/2015 lập tức thành "bom tấn", đi ngược xu hướng giảm của thị trường.
HNG ra mắt hết sức ấn tượng với cú tăng giá gần 20% trong phiên đầu tiên, lên 33.500 đồng/cổ phiếu.
HNG ngay lập tức gia nhập câu lạc bộ doanh nghiệp vốn hóa tỷ USD, với vị thế là doanh nghiệp nông nghiệp có quy mô lớn nhất thị trường chứng khoán.
Trong quý II/2015, lợi nhuận trước thuế của HNG đạt 490 tỷ đồng, lũy kế 6 tháng đạt gần 600 tỷ, so với mức 770 tỷ đồng trong cả năm 2014.
HAGL Agrico đặt kế hoạch lãi 1.500 tỷ đồng trước thuế năm 2015, và nâng lên mức 3.100 tỷ đồng vào năm 2016.
Năm 2015, HNG đặt kế hoạch doanh thu gần 6,2 ngàn tỷ đồng và 2016 dự kiến gần 10 nghìn tỷ đồng.
Tuy nhiên, cuộc dấn thân mới của bầu Đức không êm đềm, bất ngờ gặp khúc ngoặt khó khăn. Từ triển vọng sáng sủa, doanh nghiệp của bầu Đức bất ngờ chuyển sang khó khăn và thách thức hơn bao giờ hết.
Nửa cuối 2015 đầu 2016 đánh dấu một khoảng thời gian khó khăn đối với người từng giữ vị trí giàu thứ hai trên sàn chứng khoán.
Bắt đầu tư việc một số ngân hàng siết nợ, rồi câu chuyện 14 triệu cổ phiếu HNG biến mất bí ẩn.
Ngay sau đó, cổ phiếu HAGL Agrico đã bốc hơi 3/4 thị giá.
Sau nửa năm lên sàn, công ty con của nhà bầu Đức và là doanh nghiệp nông nghiệp có quy mô lớn nhất trên thị trường chứng khoán đã bốc hơi khoảng 18 nghìn tỷ đồng.
Cổ phiếu HAG của công ty mẹ cũng bốc hơi ở mức gần tương tự.
Thách thức trước mắt
Thông tin kiểm toán điều chỉnh giảm hơn 11% lợi nhuận sau thuế của HAG, nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục của HAGL và việc thế chấp nhiều tài sản từ đàn bò, cổ phiếu cho tới cả học viện bóng đá,... thực sự là cú sốc với nhiều nhà đầu tư.
Cả hai cổ phiếu HAG và HNG của bầu Đức đã liên tục lập đáy mới, xa dần mệnh giá 10.000 đồng và chỉ còn bằng khoảng 30-40% giá trị sổ sách.
Giải thích về vấn đề này, HAGL và bầu Đức thừa nhận doanh nghiệp đang gặp khó khăn về dòng tiền, và tập đoàn vẫn đang làm việc với các chủ nợ và xin phê duyệt từ cơ quan Nhà nước có thẩm quyền việc tái cơ cấu nợ.
Doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường và tin tưởng sẽ tiếp tục hoạt động tốt.
Tuy nhiên, hàng loạt câu hỏi vẫn được đặt ra: Thực tế tình hình tài chính của tập đoàn ra sao? Việc tái cấu trúc tập đoàn diễn ra như thế nào, và đã đạt được những kết quả gì?
Khả năng vay và trả nợ của tập đoàn trong thời gian tới?
Trên thực tế, mảng bất động sản của HAGL hứa hẹn nguồn thu lớn đến từ dự án án khu phức hợp HAGL Myanmar Center.
Dự án 440 triệu USD tại trung tâm thủ đô Yangon, Myanmar đã xong giai đoạn 1 với giá cho thuê rất cao, 50 USD/m2 với tỷ lệ lấp kín phòng lên tới 90%.
Còn nông nghiệp được xem là mảng đang gặp nhiều khó khăn, do cần lượng vốn đầu tư lớn trong khi nguồn thu về chậm.
Bên cạnh đó, giá cả nhiều loại hàng hóa trong đó có cao su giảm mạnh ảnh hưởng nhiều tới doanh nghiệp.
Nợ lớn, nhưng HAGL Agrico đang sở hữu khối tài sản lớn lên tới cả tỷ USD, gồm hàng trăm ngàn ha đất tại Việt Nam, Lào, Campuchia dành cho đầu tư cao su, mía đường, cọ dầu, bò thịt, bò sữa.
Thực tế, các ngân hàng cũng thừa nhận, tài sản của HNG cao hơn nhiều so với vay nợ. Trong khi tổng nợ cũng chưa vượt quá hai lần so với vốn chủ sở hữu.
Bên cạnh đó, ngoại trừ cao su trong ngắn hạn, tương lai của các sản phẩm nông nghiệp của bầu Đức khá sáng sủa với mức giá tương đối cạnh tranh.
Câu chuyện của bầu Đức một lần nữa cho thấy cái khó khi bước chân vào làm nông nghiệp quy mô lớn.
Điều quan trọng nhất để doanh nghiệp đủ sức chơi đường dài chính là dòng vốn. Nhưng tiếc thay, đó là điểm yếu không chỉ của bầu Đức.
Duy trì dòng tiền cũng là bài toán đối với nhiều doanh nghiệp Việt phát triển bùng nổ thời gian qua.
Huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán trong và ngoài nước đang được HAGL và nhiều doanh nghiệp áp dụng vì có nhiều lợi thế.
Tuy nhiên, để làm được điều đó thì vấn đề minh bạch cần được đặt lên hàng đầu.
Các báo cáo tài chính luôn là điểm nhạy cảm và thách thức, nhưng trung thực và dám đối đầu lại chính là điểm làm nên uy tín của doanh nghiệp.