Thông điệp của ông Joe Biden đưa ra trong khi Tổng thống Donald Trump trước đó sử dụng các con số về lượng việc làm tốt hơn mong đợi trong tháng 8, tuyên bố ông đang dẫn dắt đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ Đại suy thoái.
Những mô tả hoàn toàn khác nhau của hai người về cùng một nền kinh tế đã cho thấy trước những lập luận mà ông Trump và ông Biden sẽ sử dụng trong giai đoạn cuối của chiến dịch tranh cử năm nay.
Ông Biden động tới "vũ khí tối thượng" của Tổng thống Trump
Ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden vào cuối tuần trước cho biết, ông sẽ dành ba tuần tới để đối chiếu các kế hoạch kinh tế với Tổng thống Trump khi ông Trump dự đoán các dữ liệu tích cực về kinh tế trong tương lai và có thể phục hồi hoàn toàn trong năm tới.
Kinh tế là "vũ khí tối thượng" của ông Trump khi vị thế của ông bị ảnh hưởng những tháng gần đây. Các cử tri trên toàn quốc, đặc biệt tại các bang dao động vẫn liên tục cho rằng về lĩnh vực kinh tế, họ tin tưởng Tổng thống Trump hơn đối thủ của ông.
Tuy nhiên, ông Biden và những người thân cận trong chiến dịch tranh cử tin rằng ông vẫn có thể tìm thấy chỗ đứng trong lĩnh vực này, đặc biệt nếu những tuyên bố của Tổng thống Trump về tình hình việc làm chưa đúng với hiện thực cuộc sống.
"Hãy nói chuyện với nhiều người lao động. Hãy hỏi họ xem họ có cảm thấy bị bỏ lại phía sau? Hỏi họ xem họ cảm thấy thế nào khi nói nền kinh tế đang tốt lên. Chúng ta đều biết mọi chuyện đáng lẽ không khó khăn đến mức này," ông Biden phát biểu tại một trung tâm cộng đồng.
Bức tranh kinh tế trái ngược của Tổng thống Trump
"Những con số tuyệt vời về việc làm!" Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên mạng xã hội hôm 4/9. Ông nói tỷ lệ thất nghiệp trong báo cáo tháng 8 là 8.4%, "tốt hơn nhiều so với kì vọng" và tỷ lệ này đã giảm xuống dưới 10% "nhanh hơn dự kiến".
Báo cáo công bố hôm 4/9 cho thấy nước Mỹ đã có thêm 1.4 triệu việc làm trong tháng trước. Đây là lần đầu tiên tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 10% kể từ khi đại dịch Covid-19 buộc các doanh nghiệp trên đất nước phải đóng cửa vào tháng 3.
Rất nhiều việc mới là các công việc tạm thời trong chính phủ, do nhu cầu tuyển dụng lớn của Cục Thống kê Dân số. Các lĩnh vực khác có sự phục hồi việc làm gồm bán lẻ, giải trí và dịch vụ khách sạn, dịch vụ giáo dục và y tế.
Tại một cuộc vận động tranh cử ở Pennsylvania vào tuần trước, ông chủ Nhà Trắng lặp lại dự đoán của mình rằng chính phủ sẽ công bố mức tăng trưởng tuyệt vời trong quý III vào ngày 29/10, chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử.
"Tôi đang đặt mình vào tình thế nguy hiểm nhưng tôi biết điều gì sẽ xảy ra. Các con số sẽ rất tuyệt vời," ông Trump nói.
Tổng thống Trump tiếp tục lạc quan vào tương lai kinh tế Mỹ trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 4/9: "Các bạn có thể nhìn thấy những gì đang diễn ra. Mọi thứ khá tuyệt vời. Nước Mỹ đang làm rất tốt. Chúng ta đang bắt đầu làm tốt."
Cam kết của ông Biden về kinh tế nếu thắng cử
Tuy nhiên, theo Washington Post, có rất nhiều bằng chứng cho thấy người Mỹ đang chịu tổn thương. Khoảng 14 triệu người vẫn chưa có việc làm. Vào tháng trước, khoảng 40% người thuê nhà phải đối mặt với viễn cảnh bị đuổi do không có khả năng chi trả. Theo báo cáo về trợ cấp thất nghiệp công bố vào tuần trước, còn khoảng 29 triệu người phải dựa vào khoản trợ cấp này.
Cùng với đó, những dự báo về tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn phức tạp. Các chuyên gia cảnh báo, số ca tử vong ở Mỹ do Covid-19 có thể tăng gấp đôi cho tới cuối năm nay.
Tình trạng mất việc làm vĩnh viễn tiếp tục tăng ở mức báo động, lên tới hơn 2 triệu người, trong khi đó hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ đứng trước nguy cơ đóng cửa nếu không được giúp đỡ thêm. Lĩnh vực khách sạn và bất động sản thiệt hại vô cùng nặng nề.
Stanley Greenberg, nhà thăm dò ý kiến chuyên về thông điệp kinh tế của đảng Dân chủ bình luận, các nhóm cử tri nông thôn cảm thấy thông điệp của tổng thống không liên quan gì đến họ.
"Khi ông Trump nói nền kinh tế đang tốt như thế nào, họ sẽ hỏi, vậy tôi thì sao?" ông cho biết.
Chuyên gia Greenberg cho rằng Biden đã nói đúng về tình hình của người dân và của nước My, về việc nền kinh tế đang gặp khó khăn thế nào. Tuy nhiên, ông Biden chưa thuyết phục được cử tri việc ông có thể điều hành kinh tế với tư cách là tổng thống tốt hơn đối thủ của mình.
Tại bang chiến trường Pennsylvania, 52% cử tri cho rằng ông Trump sẽ xử lý vấn đề kinh tế tốt hơn, trong khi 45% nghiêng về ông Biden theo một cuộc thăm dò của Đại học Quinnipiac mới đây.
Tại Florida, ông Trump dẫn trước ông Biden với 13 điểm phần trăm về việc xử lý các vấn đề kinh tế, theo kết quả cuộc khảo sát tương tự. Một cuộc thăm dò gần đây của Fox News cũng chỉ ra Tổng thống Trump đang nắm giữ lợi thế 8 điểm phần trăm trong việc giải quyết vấn đề kinh tế tại Bắc Carolina - bang đã giúp ông Trump thắng cử năm 2016.
Trong bài phát biểu hôm 4/9, ông Biden nhiều lần tìm cách liên hệ những sai sót của Tổng thống Trump trong việc đối phó với dịch bệnh Covid-19 với các vấn đề kinh tế quốc gia, phản ánh chủ đề cốt lõi trong chiến dịch tranh cử của ông.
"Chúng ta không thể đối phó với khủng hoảng kinh tế cho đến khi hoàn toàn đánh bại đại dịch Covid-19. Mọi chuyện sẽ không tệ đến thế này nếu như ngài Tổng thống hoàn thành công việc của mình."
Ông cho rằng toàn bộ nhiệm kì tổng thống của ông Trump kéo kinh tế phục hồi theo "hình chữ K", trong đó những người thuộc tầng lớp trên sẽ tiếp tục phát triển và thịnh vượng, còn những người ở tầng lớp dưới thì càng ngày càng xấu đi.
Về các kế hoạch kinh tế của mình, ông Biden cam kết nếu thắng cử sẽ đưa các nhà lãnh đạo của cả hai đảng ngồi lại với nhau để tìm ra một thỏa thuận giúp đỡ người Mỹ, cũng khái quát rằng người Mỹ cần được hỗ trợ nhiều hơn trong thời kì đại dịch Covid-19.
Ứng cử viên đảng Dân chủ nhấn mạnh, hơn 700.000 công việc trong ngành sản xuất đã mất trong nhiệm kì tổng thống của ông Trump.
"Donald Trump có thể là tổng thống duy nhất trong lịch sử hiện đại của Mỹ rời nhiệm sở với số công việc ít hơn so với khi ông ấy nhậm chức," ông Biden nói.
Ông Joe Biden. Ảnh: Reuters
Lĩnh vực kinh tế đang ủng hộ hay quay lưng với Tổng thống Trump?
Tuy nhiên, các cố vấn của ông Trump đã bày tỏ sự lạc quan rằng Tổng thống Trump có thể khắc phục được hậu quả kinh tế do Covid-19 gây ra và các cử tri sẽ thấy sự phục hồi nhanh chóng. Sự phục hồi này có thể được nhìn thấy trong các lĩnh vực nhà ở, ô tô, và sản xuất. Chi tiêu của người tiêu dùng cũng được duy trì mạnh mẽ.
"Động lực kinh tế là tài sản lớn của ông Trump về phương diện thông điệp tranh cử. Việc hứa hẹn sẽ dẫn dắt Mỹ thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế là yếu tố khiến ông Trump trở thành ứng cử viên sáng giá hơn," cố vấn kinh tế bên ngoài Nhà Trắng Stephen Moore nói.
"Ông Trump có thể thắng nếu người ta cảm thấy tin tưởng ông ấy hơn về hướng đi cho nền kinh tế. Câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có thể duy trì xu hướng này trong hai tháng tới hay không," Stephen bổ sung.
Ngay cả các nhà kinh tế đảng Dân chủ cũng thừa nhận nền kinh tế đang được cải thiện và dự đoán một cách tương đối, kinh tế có thể tiếp tục đà đi lên.
Jason Furman, cựu Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế dưới thời Tổng thống Barack Obama đánh giá, "Tỷ lệ thất nghiệp đã nhanh chóng chuyển từ mức khủng khiếp lịch sử sang mức độ tồi tệ đơn thuần. Một mặt, đó là sự cải thiện nhanh chóng đến ấn tương, nhanh hơn tôi kì vọng. Mặt khác, đây vẫn còn là điều chưa tốt."
Ông Jason cho biết có một số dấu hiệu cảnh báo sự cải thiện này sẽ khó tiếp tục vì số lượng người báo cáo mất việc vĩnh viễn thay vì mất việc tạm thời do đại dịch Covid-19 ngày càng tăng cao.
Giai đoạn dễ dàng của quá trình phục hồi là giúp mọi người quay trở lại công việc của họ. Giai đoạn khó khăn hơn là giúp mọi người tìm được việc làm mới.
Jason Furman - cựu Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng
Mời độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: