Bà Magdalene Fung chuyển đến Hồng Kông cách đây hơn một thập kỷ, sống trong một căn hộ chia nhỏ rộng vỏn vẹn 9 m2 ở trung tâm khu thương mại Wan Chai. Ngôi nhà, với diện tích sàn chỉ gấp đôi chiếc giường cỡ lớn hiệu Ikea, có giá thuê 7.350 đô la Hồng Kông (gần 24 triệu đồng) mỗi tháng, chỉ độc một phòng tắm và những ô cửa sổ nhỏ nhìn ra con hẻm hôi hám, bẩn thỉu.
Chia sẻ với Strait Times, bà nói mình chỉ dám sống một cuộc sống tối giản, xếp chồng đồ đạc lên cao và chịu đựng tiếng ngáy khó chịu từ hàng xóm mỗi ngày. Không gian chật hẹp, bụi bặm khiến bà nhiều lúc bất lực.
Tắm vào mùa đông thực sự rất kinh khủng vì bình đun nước nhỏ chỉ đủ dùng trong 1 phút. Để tiếp tục có nước nóng, bà Fung phải chờ thêm 5 phút nữa. Quần áo mới giặt treo khắp căn hộ và cũng phải mất rất lâu mới khô.
Sau 2 năm chịu đựng, bà Fung vội vã chuyển đi.
Ngày nay, hơn 215.000 người đang sống trong những ngôi nhà tồi tàn như thế và thậm chí, họ có thể sẽ phải gắn bó cả đời. Các quy định mới, được công bố tại bài phát biểu chính sách thường niên mới đây, yêu cầu chủ nhà phải đảm bảo các căn hộ chia nhỏ có diện tích ít nhất là 8 m2 - diện tích sàn tương đương hai chiếc giường cỡ lớn của Ikea - có nhà vệ sinh và cửa sổ.
Kích thước 8 m2 được đưa ra dựa trên ước tính rằng chỉ có 1/3 trong số hơn 108.000 căn hộ được chia nhỏ của thành phố bị ảnh hưởng. Chính quyền không muốn xáo trộn thị trường nhà ở địa phương.
Chủ nhà sẽ có thời gian đến khoảng năm 2028 để nâng cấp căn hộ cho thuê lên tiêu chuẩn. Các đơn vị này sau đó sẽ được đổi tên thành “đơn vị nhà ở cơ bản”. Những người bị phát hiện vi phạm quy định sẽ phải đối mặt với án tù ít nhất là 2 năm.
Theo các chuyên gia, quy định mới chắc chắn là một bước đi đúng hướng, song chưa đủ xa và đủ nhanh để cải cách thị trường nhà ở. Quan trọng hơn, họ không giải quyết thỏa đáng một vấn đề, là chủ nhà không có động lực cải thiện tình trạng nhà ở. Họ chỉ đơn giản dùng ván ép, thạch cao và sơn dầu giá rẻ ở Hồng Kông để tạo ra những ngăn chia giống ô trong những không gian được bảo trì kém, nhằm tối đa hóa thu nhập cho thuê.
“Phóng viên suốt ngày đến đây để chụp ảnh nhà cửa của chúng tôi. Họ có thể làm gì để giúp chúng tôi không? Không có gì cả”, một ông già đeo kính bực tức nói.
Các vấn đề như thông gió kém trong không gian chật hẹp, thiếu bảo trì và dịch bệnh có thể khiến những người thuê nhà về lâu về dài dễ mắc phải các bệnh mãn tính, bao gồm cả rối loạn tâm thần. Cảm giác tuyệt vọng và bất lực về hoàn cảnh sống bao trùm khắp nơi.
Thất nghiệp và ốm yếu, ông Franki Wong, 59 tuổi, đã nhiều lần nghĩ rằng cuộc sống trong tù còn tốt hơn “ngôi nhà quan tài” bé tí của mình. Phí sinh hoạt không ngừng tăng lên khiến người đàn ông này phải vật lộn để có đủ cơm ăn.
“Tù nhân đảm bảo có 3 bữa mỗi ngày, có TV để xem và một không gian rộng rãi để ở”, ông Wong nhớ lại một lần ngồi sau song sắt vì tội trộm cắp.
Theo SCMP, Franki Wong bị chẩn đoán mắc ung thư vào tháng 5 năm ngoái. Người đàn ông này hiện đang phải dựa vào khoản tiền tiết kiệm ít ỏi và vốn vay ngân hàng để trang trải chi phí hàng tháng 8.000 đô la Hồng Kông (khoảng 24 triệu đồng), bao gồm tiền thuê 2.100 đô la Hồng Kông (hơn 6 triệu đồng) cho một chiếc giường tầng thuộc căn hộ Yau Ma Tei 18 người cùng ở.
Các căn hộ công siêu nhỏ, nơi đa số dân nghèo đang sinh sống chỉ là một phần của vấn đề trong bối cảnh nguồn cung nhà ở tư cũng đang vô cùng khan hiếm. Giá của chúng phần lớn đều cao ngất ngưởng đến nỗi ngay cả dân khá giả cũng khó đủ tiền mua.
“Tôi thực sự sợ rằng số tiền tiết kiệm của mình sẽ cạn kiệt. Bây giờ, ngoại trừ ra ngoài ăn uống rẻ tiền và đến bệnh viện, tôi không dám ra ngoài và phải nằm trên giường cả ngày”, ông Wong nói.
Trong nhiều thập kỷ, nhu cầu nhà ở cao, nguồn cung đất hạn chế…đã đẩy giá nhà ở Hồng Kông vượt quá khả năng chi trả của những cư dân nghèo nhất. Nhiều người lớn tuổi cho biết chính quyền chỉ trông chờ vào việc họ chủ động rời khỏi thị trường cho thuê để giải quyết vấn đề nhà ở nan giải.
“Tôi thậm chí không biết mình có sống đủ lâu để chứng kiến những quy định mới hay không”, một người đàn ông tên Law nói. Ông sống trong một căn hộ rộng 4 m2 với mức thuê là 3.400 đô la Hồng Kông. Tổng nguồn thu nhập không ổn định hàng tháng chỉ khoảng 10.000 đô la Hồng Kông.
Chia sẻ với Strait Times, ông Law cảm thấy mình vẫn may mắn vì ngôi nhà - mặc dù chật chội đến mức không thể mở hết cửa - đã được trang bị một chiếc máy điều hòa cũ kỹ để dịu bớt cái nóng. Nhà vệ sinh chỉ cách giường 2 bước chân.
“Tất nhiên là tôi muốn chuyển đến một nơi lớn gấp đôi”, ông nói. “Nhưng cũng sẽ tốn kém gấp đôi. Tôi không đủ khả năng chi trả…”.
Với thời gian chờ đợi trung bình hơn 6 năm đối với nhà ở công cho thuê, nhiều lao động nghèo đang làm việc tại Hong Kong (Trung Quốc) không có lựa chọn nào khác ngoài việc sống tạm trong những căn nhà siêu nhỏ hoặc nhà lồng.
Chúng được gọi là nhà nano, với kích thước trung bình khoảng 24m2 nhưng được rao bán với giá lên tới vài triệu đô la Hong Kong, chủ yếu nằm trong những toà nhà cũ đã xuống cấp. Hơn 8.500 căn hộ đã được xây dựng trong suốt thập kỷ qua, trong đó 70% chỉ được trang bị phòng tắm không cửa sổ.
