Những buổi hòa nhạc, những chuyến du lịch và những chiếc túi xách hàng hiệu đang được người Mỹ ưu tiên hơn các kế hoạch dài hạn. Ảnh: The Wall Steet Journal
Tiêu dùng của các hộ gia đình - nguồn lực chính cho sự tăng trưởng kinh tế của nước Mỹ vẫn đang gia tăng mạnh mẽ. Theo tờ Wall Street Journal, người Mỹ đã tiêu tiền nhiều hơn 5,8% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước.
Bùng nổ du lịch từ nền kinh tế trải nghiệm
Nền kinh tế trải nghiệm (experience economy) đã thực sự bùng nổ trong mùa hè này. Hãng hàng không Delta Air Lines báo cáo doanh thu kỷ lục trong quý 2 và Ticketmaster đã bán được hơn 295 triệu vé sự kiện trong 6 tháng đầu năm 2023, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm trước.
Các nhà kinh tế và cố vấn tài chính cho rằng người tiêu dùng đặt nhu cầu và mục tiêu ngắn hạn lên trên những mục tiêu dài hạn là điều bình thường. Họ nói rằng thời điểm này đã rất khác so với lúc trước.
Nếu như trước đây, thị trường nhà ở khó khăn khiến nhiều người tiêu dùng phải tiết kiệm. Cùng với đó, trong đại dịch Covid-19, người dân cảm nhận rõ, việc lên kế hoạch dài hạn sẽ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như sức khỏe và công việc hoặc cuộc sống hàng ngày. Vì thế, người dân Mỹ đang chi tiêu cho những trải nghiệm chỉ có một lần trong đời bởi họ lo lắng có thể sẽ không có cơ hội thực hiện những điều đó nếu bỏ lỡ.
"Đó không phải là một quyết định bốc đồng, mang tính tức thời. Ngược lại, đó là suy nghĩ sẽ tiếc nuối nếu không thực hiện điều gì đó", Michael Liersch, người quản lý một nhóm tư vấn tại Wells Fargo nói. Ông cũng đưa ra quan điểm cho rằng vẫn còn quá sớm để nói xem liệu việc "vung tay quá trán" này chỉ là một thời điểm thoáng qua hay một xu hướng mới nổi.
Ibby Hussain, người làm việc trong lĩnh vực tiếp thị cho một công ty truyền thông tài chính cho biết, căn hộ tại Brooklyn, New York - nơi anh và bạn gái thuê với giá 3.000 USD/tháng sẽ tốn một triệu USD để mua.
Ibby Hussain tại bữa tiệc độc thân ở Ibiza, Tây Ban Nha. Ảnh: Ibby Hussain
Với mức giá ở hiện tại, đồng nghĩa với việc, nếu muốn là chủ sở hữu căn hộ, anh Hussain sẽ phải trả khoảng 5.000 USD/ tháng sau khi trả trước 200.000 USD, chưa tính thuế bất động sản. "Thậm chí, đây cũng không phải là một căn hộ đẹp", anh nói. Vì vậy, thay vì tiết kiệm để mua nhà như dự định, anh Hussain đã quyết định chi tiêu cho những việc khác.
Đầu tiên, anh đã mua một vé concert của Taylor Swift trị giá 1.600 USD và sau đó tiêu 3.500 USD cho một chuyến du lịch độc thân tới Ibiza, Tây Ban Nha. "Tôi muốn tận hưởng những gì đang có", anh nói.
Sự bùng nổ du lịch thậm chí đã khiến Ngân hàng Ally cho phép khách hàng tạo các nhóm tiết kiệm cho các mục tiêu khác nhau từ năm 2020, trên nền tảng trực tuyến. Ngân hàng này cho biết người dùng tạo ra các nhóm tiết kiệm hướng đến trải nghiệm như du lịch hoặc "quỹ vui vẻ" nhiều hơn so với các nhóm liên quan đến kế hoạch dài hạn.
Lindsey và Darrell Bradshaw vay tiền trong thẻ tín dụng để chi trả cho chuyến đi nghỉ ở Maui vào mùa xuân vừa qua. Cặp đôi đã đặt chuyến đi chỉ vài tuần sau khi Lindsey, 37 tuổi, nghỉ việc để trở thành người chăm sóc toàn thời gian cho cậu con trai 8 tuổi của họ.
Gia đình Darrell Bradshaw tại Hawaii. Ảnh: Lindsey Bradshaw
Chuyến đi có giá khoảng 10.000 USD, bao gồm ba vé máy bay, 10 đêm tại khu nghỉ dưỡng 4 sao trị giá 385 USD một đêm và một số bữa ăn sang trọng.
Darrell Bradshaw (39 tuổi) cho biết: “Chúng tôi không có tiền và chúng tôi nghĩ rằng hãy cứ làm những việc này đi."
Mặc dù, gia đình đã quyết định cắt giảm việc đi ăn ngoài để thanh toán các hóa đơn nhưng họ nói rằng họ không hối tiếc. Đặc biệt là khi họ đến gặp Lahaina chỉ vài tháng trước khi nó bị tàn phá bởi trận cháy rừng chết người .
Những lo ngại về biến đổi khí hậu đang thúc đẩy một số người cố gắng đến thăm một số địa điểm nổi tiếng trước khi chúng biến mất. Trong một cuộc khảo sát hàng tháng của Deloitte, với 19.000 người tiêu dùng trên toàn cầu, biến đổi khí hậu là chủ đề duy nhất trong 19 lo ngại khác mà các người tham gia cảm thấy lo lắng nhiều hơn trong năm qua.
Cắt giảm đáng kể tiền cho quỹ nghỉ hưu, anh Josh Richner (35 tuổi) đã có đủ tiền cho chuyến đi xuyên quốc gia, bao gồm một hành trình du thuyền Alaska trị giá 7.000 USD để gia đình anh có thể thấy các mảng băng đang tan chảy với tốc độ nhanh chóng.
Gia đình Richner đến thăm Rừng Quốc gia Tongass ở Alaska. Ảnh: Josh Richner
"Tôi chưa bao giờ tiêu nhiều tiền như vậy cho một chuyến đi trước đây", anh Josh Richner nói. Anh lý giải việc bỏ ra số tiền lớn để đi du lịch này được thúc đẩy bởi đại dịch và những lo lắng về sức khỏe.
Cách đây khoảng 6 tháng, Josh Richner và vợ anh quyết định bán căn nhà ở Columbus, Ohio của họ để du lịch khắp đất nước cùng hai con nhỏ. Làm việc cho National Legal Center, một công ty luật sư giúp người tiêu dùng giải quyết nợ, anh hiểu rõ những hậu quả tiềm ẩn của lối sống thoải mái và chỉ ưu tiên cho hiện tại. Tuy nhiên, anh không lo lắng.
"Thay vì chỉ ngồi cùng bàn bạc với nhau về những việc sẽ thực hiện vào một ngày nào đó, bây giờ, chúng tôi thường sẽ thực hiện ngay những gì mong muốn. Tôi sẽ không lo lắng về tiền nữa bởi tôi cũng không có nó trong người”, Josh Richner thẳng thắn bày tỏ quan điểm.
Mua sắm phô trương
Tuy nhiên, người tiêu dùng Mỹ có thể sẽ không tiêu tiền lãng phí mãi nữa. Bởi thời gian gần đây, kinh tế Mỹ liên tiếp đón những cú sốc như các cuộc đình công của người lao động, việc trả nợ vay của sinh viên đều có thể khiến mọi người dè chừng về các khoản chi tiêu. Giá xăng tăng cũng có thể cản trở việc đi lại.
Tuy nhiên, đối với những người nghiên cứu về chi tiêu, mức tăng mạnh cho đến thời điểm này là một điều đáng ngạc nhiên.
Trong cuộc khảo sát về Tiêu dùng hộ gia đình của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York tháng 8 vừa qua, các hộ gia đình báo cáo đã tiêu tiền nhiều hơn 5,5% so với năm ngoái. Tỷ lệ hộ gia đình đã thực hiện ít nhất một giao dịch mua sắm lớn trong bốn tháng trước đã tăng lên 64% từ 57%. Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ tháng 8/2015.
"Thông thường tại thời điểm lạm phát và lãi suất đều cao, bạn sẽ không mong đợi tình hình chi tiêu sẽ được duy trì tốt như vậy", Wilbert van der Klaauw, một cố vấn nghiên cứu kinh tế về chính sách hộ gia đình và công cộng tại Fed nói.
Cặp đôi Candice và Jasmine Kelly vung tiền vào thực đơn nếm thử cầu kỳ của nhà hàng. Ảnh: Candice Kelly
Thay vì chuyển tất cả số tiền lẻ dư thừa của họ vào tài khoản nhà hoặc tài khoản hưu trí, Candice và Jasmine Kelly đã bắt đầu lập một quỹ để thực hiện những việc muốn làm trước khi chết, sau khi họ tham dự các đám tang liên tiếp cách đây vài tháng. Cặp đôi đã tích góp vài trăm đô la từ tiền lương mỗi tháng vào quỹ. Họ dùng số tiền này để thử thực đơn nếm thử tại nhà hàng yêu thích và mua cho Jasmine chiếc túi xách hàng hiệu mà cô mơ ước.
Thay vì chờ đợi niềm vui khi nghỉ hưu, Candice, nhà phân tích quản lý 26 tuổi ở Charlotte, bang North Carolina, cho biết cặp đôi này đang cố gắng làm điều ngược lại. Họ muốn tận hưởng số tiền của mình khi còn trẻ. Việc làm này cũng đồng nghĩa với việc họ phải làm việc lâu hơn.
Candice nói: “Tất cả các quy tắc tồn tại xung quanh tiền bạc và lối sống chỉ là những thứ do con người tạo ra. Vì vậy, chúng tôi đang thực hiện nó theo một cách mới và tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ hạnh phúc hơn."