1. Đã có lúc, Barca là CLB số một thế giới về phát triển tài năng trẻ. Cách đây đúng tám năm, tờ Sport của Catalonia kiêu hãnh giật hàng tít lên trang nhất: "CANTERA CONTRA CART€ERA". Mùa hè năm ấy, Tây Ban Nha vừa vô địch World Cup 2010 với bộ khung từ Barcelona.

Riêng trong trận chung kết với Hà Lan, có đến 7 cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo của Barca góp mặt. Đến cuối năm, Lionel Messi, Xavi và Andres Iniesta chiếm luôn ba vị trí đầu tiên của gala trao Quả bóng vàng. Đấy là lần đầu tiên trong lịch sử, ba cầu thủ xếp cao nhất của QBV đều đến từ một lò đào tạo trẻ.

Vì thế, hàng tít "ĐÀO TẠO ĐẤU VỚI TÚI TIỀN" của Sport là một sự chọc quê dành cho Real Madrid. Florentino Perez vừa trở lại trong nhiệm kỳ Chủ tịch thứ hai và đã mang về Cristiano Ronaldo, Karim Benzema, Xabi Alonso, Kaka, Angel Di Maria và Mesut Oezil. Real chưa đào tạo một ngôi sao nào kể từ sau Iker Casillas. Trong lúc Barca phát triển tài năng thì Real phải vung tiền mua.

Vậy mà bây giờ, mọi thứ đã thay đổi. Barca chưa thể phát triển một ngôi sao lớn nào kể từ sau Sergio Busquets, người đã ra mắt đội một từ 10 năm trước. Trong khi đó, Real lại đang sở hữu một thế hệ tài năng mới của bóng đá Tây Ban Nha. Từ mùa hè 2012 đến nay, số tiền Barca đã đổ vào chuyển nhượng (lấy tổng tiền mua trừ đi tiền bán) là 360 triệu bảng Anh. Con số này của Real chỉ là 28 triệu bảng. Thời thế đã thay đổi nhanh như thế đó.

Kiến trúc sư của sự thay đổi này không ai khác hơn là Perez, cha đẻ của sách lược Galactico. Ông lớn lên vào thời kỳ mà Madrid chi rất nhiều tiền và thống trị thế giới trong thập niên 1950, 1960.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên và những năm đầu nhiệm kỳ thứ hai, Perez đã tái hiện điều Chủ tịch huyền thoại Santiago Bernabeu đã làm trước đó: chuyển hộ khẩu của các ngôi sao hay nhất từ các nơi khác về Madrid.

Đấy là một cuộc cách mạng lớn về mặt tư duy, và nó diễn ra một cách rất tự thân. Giống như một người béo một hôm quyết định phải tập thể dục giảm cân. Và anh ta làm việc ấy một cách quyết liệt, không hề do dự, với ý chí không gì lay chuyển nổi.

Trong khi đó, việc ghẻ lạnh với các tài năng trẻ lại đến từ yếu tố khách quan là con người. Xavi, Iniesta, Carles Puyol và Victor Valdes được lên đội một là nhờ HLV Louis van Gaal. Tương tự như thế, Messi, Busquets và Pedro đều được tạo điều kiện dưới thời Frank Rijkaard trước khi phát triển rực rỡ cùng Pep Guardiola.

Điểm chung của Van Gaal, Rijkaard và Pep là họ rất hiểu văn hóa lẫn truyền thống của Barca. Họ không chỉ muốn thành công, mà còn muốn duy trì truyền thống tốt đẹp của CLB.

2. Nhưng sau khi Tito Vilanova rời Barca vì bệnh ung thư, mối liên kết giữa đội một và đội trẻ bị đứt. Gerardo Martino, một HLV người Argentina và sau đó là Luis Enrique, đều không trưởng thành từ lò đào tạo của Barca, lẫn không mang quốc tịch Hà Lan, nên họ không hề có mong muốn duy trì truyền thống cho CLB.

Nhưng vấn đề không chỉ ở những nhà cầm quân. Chủ tịch Josep Maria Bartomeu và các cộng sự trong Ban lãnh đạo cũng bị chỉ trích vì sự thay đổi trong tư duy này. Trong ba năm qua, họ đã mang về Lucas Digne, Arda Turan, Andre Gomes, Aleix Vidal và Paco Alcacer với giá 120 triệu bảng Anh. Tất cả đều chỉ đá dự bị và chặn đường tiến của những tài năng bản địa.

Toni Freixa, một trong những người đã thua Bartomeu trong cuộc bầu cử, chỉ ra: trong vòng ba năm, số cầu thủ do CLB đào tạo ở đội một Barca đã giảm phân nửa. "Sự thay đổi này khiến chúng ta cũng giống như mọi CLB khác", Freixa nói.

Thay thế Paulinho là Artudo Vidal.

Và mọi thứ đang tiếp tục đi theo hướng đó. Năm ngoái, Barca mua Paulinho từ Trung Quốc, một cái tát vào các tài năng trẻ của La Masia. Năm nay, họ thay Paulinho bởi Arturo Vidal, một tiền vệ đã 31 tuổi. Và đấy cũng là lúc những tài năng trẻ phải tìm cho mình phương trời mới.

Sự tản mác ấy đã và đang diễn ra. Mùa hè năm ngoái, tiền vệ cánh Jordi Mboula bỏ sang Monaco trong khi Eric Garcia - được kỳ vọng là Gerard Pique mới - đầu quân cho Man City. Đại diện của Garcia không ai xa lạ mà chính là Puyol. Đến cả một huyền thoại của Barca cũng thuyết phục tài năng trẻ của Barca tìm cơ hội nơi khác.

Cuộc chảy máu tiếp tục ở mùa hè năm nay với Joel Lopez (sang Arsenal), Robert Navarro (Monaco) và Pablo Moreno (Juventus), người đã ghi 200 bàn chỉ trong năm mùa đá cho các tuyến trẻ. Sergio Gomez cũng bỏ sang Dortmund dù cách đây một năm, cậu mới giành Quả bóng bạc cho cầu thủ hay thứ nhì của World Cup U17.

Những tài năng trẻ bản địa như Alvaro Odriozola đang là ưu tiên hàng đầu của Real Madrid.

Trong lúc Barca mất lúa non thì Madrid lại đang vào mùa gặt. Họ bắt đầu trao cơ hội cho những cầu thủ trẻ, bao gồm việc kéo họ từ nơi khác trở lại, như trường hợp của Dani Carvajal. Năm 2014, Real Madrid đã chiêu mộ Marco Asensio, cầu thủ mà Barca dứt khoát không mua vì cho rằng mức giá 3,15 triệu bảng là… quá cao.

Real cũng mang về trung vệ Jesus Vallejo, hậu vệ tráu Theo Hernandez và tiền vệ tấn công Dani Ceballos. Mùa hè này họ tiếp tục chiêu mộ Alvaro Odriozola. Tất cả đều là những tài năng trẻ bản địa.

Để tạo điều kiện cho những cầu thủ trẻ này, Perez bổ nhiệm Julen Lopetegui, HLV đứng sau chức vô địch châu Âu của đội U19 và U21 châu Âu những năm gần đây. Khi Lopetegui rời đội trẻ Tây Ban Nha vào năm 2014, người thay thế là Albert Celades, hiện đang làm trợ lý cho ông tại Madrid.

Tám năm sau hàng tít trên trang nhất của Sport, Real và Barca quả thực đã hoán đổi vị trí cho nhau, theo một cách không ai tin được.