Tân Hoa xã ngày 17-4 đã đăng bài viết kêu gọi Thủ tướng New Zealand John Key nên “hành xử cẩn trọng”, nói nhiều về vấn đề kinh tế và nói ít về biển Đông trong chuyến thăm Trung Quốc của ông từ ngày 17-4.
Tân Hoa xã khoe khoang rằng New Zealand là nước phát triển đầu tiên ký hiệp định thương mại tự do với Trung Quốc.
Tuy nhiên, bài viết nhắc lại New Zealand là nước đứng ngoài vấn đề tranh chấp ở biển Đông chứ không phải một bên tranh chấp. Bài viết có đoạn nếu New Zealand can dự vào vấn đề biển Đông thì quan hệ thương mại sẽ gặp rắc rối.
Hồi tháng 2, Thủ tướng New Zealand John Key cùng với Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull đã từng kêu gọi Bắc Kinh ngừng gây căng thẳng trên biển Đông.
Trước khi thủ tướng Úc đến Bắc Kinh công du từ ngày 14-4, báo China Daily của Trung Quốc cũng đã từng hăm he thủ tướng Úc cần cẩn trọng và lợi ích kinh tế của Úc có thể bị thiệt hại nếu Úc cứng rắn về vấn đề biển Đông.
Trong khi đó, Reuters đưa tin báo Quân Đội Nhân Dân của Trung Quốc ngày 17-4 đăng bài cho biết hạm đội Trung Quốc đã tập trận ở biển Đông với các điều kiện tương tự giao chiến thực tế. Báo cho biết cuộc tập trận bắt đầu từ ngày 7-4 và không nêu rõ địa điểm tập trận cụ thể ở đâu.
Cùng ngày, báo Japan Times đưa tin lực lượng phòng vệ biển của Nhật đã thành lập hạm đội 12 tàu lớn với 606 binh sĩ làm nhiệm vụ tuần tra chống tàu Trung Quốc xâm nhập trong khu vực quần đảo Senkaku trên biển Hoa Đông. Hạm đội đóng tại Ishigaki, bắt đầu hoạt động từ cuối tuần trước.
Báo cho biết báo cáo chính sách đối ngoại của chính phủ Nhật (Sách Xanh Ngoại giao 2016) công bố cuối tuần trước khẳng định Nhật sẽ tiếp tục kiên quyết đáp trả hành động xâm nhập lặp đi lặp lại của tàu Trung Quốc vào lãnh hải Nhật quanh quần đảo Senkaku và hành vi khai thác khí đốt trái phép gần đường phân giới hai nước trên biển.
Đối với biển Đông, báo cáo đã kêu gọi cộng đồng quốc tế hợp sức bảo đảm tự do hàng hải và an ninh hàng hải.
Báo cáo nhận định Trung Quốc tiếp tục thực hiện các biện pháp đơn phương thay đổi nguyên trạng và làm gia tăng căng thẳng trên biển, từ đó khu vực có mối quan tâm chung đến hoạt động gia tăng quân sự và quân sự hóa trên biển của Trung Quốc.
Báo cáo ghi nhận có cải thiện trong quan hệ Nhật-Trung và Nhật-Hàn.
