Cuộc khảo sát bằng tia laser cho thấy tại một vùng đồi núi phía bắc Yucatán, được gọi là Puuc, người Maya đã xây dựng các công trình đáng chú ý, bao gồm các hồ chứa nhân tạo, hơn 1.200 bếp lò, một số ruộng bậc thang để trồng trọt...
Trưởng nhóm nghiên cứu William Ringle, giáo sư danh dự về nhân chủng học tại Đại học Davidson ở Bắc Carolina, Mỹ cho biết: “Có vẻ như đây là một khu vực rất thịnh vượng vì chúng tôi có tất cả những ngôi nhà bằng đá xây.”
Hơn nữa, người Maya ở Puuc đã xây dựng bốn đô thị lớn có niên đại từ thời Trung Cổ (700 TCN đến 450 TCN) và các trung tâm dân cư có niên đại từ 600 đến 750 sau Công nguyên, trong thời kỳ Hậu cổ điển.
Trong khi những cấu trúc này đã được ghi lại, phân tích dữ liệu laser cho thấy những cộng đồng Puuc này có bố cục thành phố riêng biệt mà không thấy ở các vùng Maya khác.
Các nhà nghiên cứu đã biết về các khu định cư của người Maya cổ đại ở Puuc từ những năm 1840, nhưng chưa bao giờ có một cuộc khảo sát toàn diện về khu vực này cho đến nay. Bằng cách tính toán bằng ánh sáng laser, một phần mềm có thể tạo ra một bản đồ địa hình 3D chi tiết về nền văn minh Maya cổ đại. Các nhà nghiên cứu đã dành khoảng 20 năm để nghiên cứu cơ bản ở vùng Puuc.
Phân tích các bản đồ lidar, trong đó bao gồm khoảng 237 km vuông, tiết lộ về 7.900 khu nhà ở, bao gồm cả trên những ngọn đồi, chỉ ra rằng khu vực Puuc có dân số lớn đã được tập trung chủ yếu trên các cộng đồng khác nhau, với một vài nhà ở vùng nội địa của Puuc.
Nhiều công trình kiến trúc nhà ở này vẫn có các đường vân đá đánh dấu các phòng khác nhau - mỗi nhà có khoảng 2-3 phòng. Các chi tiết này cho thấy Puuc có thể là một trong những khu dân cư đông đúc nhất trong vùng đất thấp Maya, một khu vực bao gồm các phần của Mexico, Guatemala và Belize ngày nay.
Mặc dù có dân cư đông đúc, nhưng có vẻ như người dân trong vùng Puuc chủ yếu sống yên bình; các cộng đồng là khá gần nhau - thường là khoảng từ 5 đến 10 km, nhưng không có bằng chứng về cấu trúc phòng thủ nào.
Các nhà nghiên cứu cho biết: "Có những hình ảnh của các chiến binh trên một số tác phẩm điêu khắc, nhưng nó không đến mức khiến mọi người ngăn mình với những người hàng xóm ."
Các hồ chứa nước
Một khu vực đông dân cư cần rất nhiều nước, nhưng Puuc, giống như phần còn lại của Yucatan, phần lớn nằm trên đá vôi, một loại đá xốp. Vì không có nước hoặc sông hoặc hồ, mọi người đã phải tìm những cách khác để có nước uống.
Puuc nằm trên một khu vực đồi núi và nhô cao, khiến nó cao hơn mực nước ngầm. Để giải quyết vấn đề này, người Maya đã xây dựng các "chultunes", hay các bể chứa, được lót bằng vữa trát vữa để thu nước mưa.
Người Maya cũng xây dựng các "aguadas", hay các hồ chứa, với các kênh dài thoát nước. Cuộc khảo sát của lidar cho thấy một số kênh này dài vài trăm mét.
Ruộng bậc thang
Cuộc khảo sát của lidar cũng cho thấy bằng chứng về một ngành công nghiệp sản xuất đá chuyên sâu và phổ biến, bao gồm các mỏ đá và 1.232 bếp lò hình tròn, có khả năng được sử dụng để nung đá sa thạch để có thể sản xuất vôi, hoặc oxit canxi. Vôi này có lẽ được sử dụng để làm vữa xây dựng và giúp làm mềm ngô.
Ringle cho biết: “Khi mọi người ở dưới đó nấu ngô, họ thường ngâm nó trong vôi vào đêm hôm trước để làm mềm một chút, và sau đó họ sẽ nghiền nó. Vì vậy, vôi là một mặt hàng cần thiết, ngay cả ở cấp độ hộ gia đình."
Ringle cho biết thêm, số lượng bếp lò là một tiết lộ đáng ngạc nhiên. Chúng có ở khắp nơi. Và điều đó cho thấy rằng đó là một ngành công nghiệp khá lớn ở Puuc.
Nghiên cứu khác cho thấy những lò này có thể hoạt động bằng cách sử dụng rất ít củi. Ringle nói: “Nó cho chúng tôi biết rằng mọi người có thể đã có nguyên liệu thô khá gần trong tầm tay, dù họ đã không đốt cháy toàn bộ khu rừng.
Hình ảnh lidar cũng cho thấy bằng chứng rõ ràng đầu tiên về bậc thang ở Puuc, thực sự là ở tất cả phía bắc Yucatan. Mặc dù khu vực này có hàng trăm ngọn đồi, nhưng chỉ có 8 quả đồi là ruộng bậc thang để canh tác. Điều này cho thấy tập tục này không phổ biến ở Puuc.
Nền văn minh Maya cổ đại đã tồn tại hơn 2.500 năm, trước khi người dân bỏ thành phố của họ một cách bí ẩn. Có rất nhiều lý thuyết giải thích tại sao điều này xảy ra. Các câu chuyện được đưa ra rằng, người Maya quản lý sai cảnh quan của họ và điều này dẫn đến sự diệt vong của chính họ. Nghiên cứu mới này lại là bằng chứng trái ngược hẳn.
Nghiên cứu được công bố trực tuyến ngày 28/4 trên tạp chí PLOS One.