Kể từ khi tàu Curiosity hạ cánh lên miệng núi lửa Gale của hành tinh đỏ vào năm 2012, nó đã nghiên cứu được nhiều loại đá khác nhau trên một khu vực rộng khoảng 200 m, có niên đại trải rộng từ hàng chục triệu đến hàng trăm triệu năm.
Phân tích của tàu thăm dò cho thấy dấu hiệu của môi trường trong miệng núi lửa Gale đã thay đổi đáng kể trong giai đoạn này, nhưng sự thay đổi này không bao giờ làm ngăn cản việc sự sống hình thành và tồn tại, các nhà khoa học của sứ mệnh cho biết vào ngày 13/12 trong một cuộc họp báo tại cuộc họp mùa thu hằng năm của Hội Địa Vật lý Hoa Kỳ (AGU).
Nồng độ Bo cao nhất được đo đạc trên Sao Hỏa tính đến cuối năm 2016, nằm trong rãnh khoáng vật này, được gọi là "Catabola", mà đã được tàu Curiosity khảo sát bằng công cụ ChemCam vào 25/8/2016. Ảnh: NASA/JPL-Caltech/MSSS/LANL/CNES/IRAP/LPGNantes.
"Toàn bộ lịch sử của Sao Hỏa dường như thuận lợi cho sự sống", nhà địa chất học John Grotzinger tại Viện Công nghệ California ở Pasadena, là thành viên của nhóm khoa học Curiosity, cho biết.
Quan sát của tàu Curiosity được thực hiện bằng cách khoan vào đá, sau đó nghiên cứu các mẫu vật thu được, cho phép các nhà khoa học xác định được rằng miệng núi lửa Gale đã là nơi nuôi dưỡng hệ thống sông hồ có khả năng sinh sống được vào hàng tỷ năm trước.
Giống như phần còn lại của Sao Hỏa, khu vực này hiện khô hạn, ít nhất là trên bề mặt.
Hình vẽ này mô tả vị trí tương tự ở miệng núi lửa Gale trên Sao Hỏa ở hai điểm thời gian: bây giờ và hàng tỷ năm về trước. Nước di chuyển dưới mặt đất cũng như nước trên bề mặt ở các sông hồ cổ đại, cung cấp điều kiện thuận lợi cho sự sống của các vi sinh vật, nếu Sao Hỏa từng hỗ trợ sự sống. Ảnh: NASA/JPL-Caltech/MSSS/LANL/CNES/IRAP/LPGNantes.
Các quan sát ban đầu được thực hiện bởi Curiosity ở độ cao thấp hơn, cho thấy hồ lúc đầu chứa nước nguyên chất và nồng độ pH trung tính.
Nước dần có tính axit nhiều hơn theo thời gian, và sau đó mặn hơn một chút. Những hồ nước này có thể được sấy khô vài lần rồi sau đó được lấp đầy lại như cũ, khi mực nước ngầm tăng, Grotzinger nói.
Nhưng bất chấp tất cả sự thay đổi này, khu vực này vẫn còn khả năng cao với sự sống vi sinh vật, ông cho biết thêm. Sinh vật đơn bào vẫn có thể tồn tại trong nước ngầm ngay cả trong giai đoạn khô của những hồ nước.
Thêm nữa, phân tích của Curiosity cho thấy sự đa dạng của các loại khoáng sản tại những điểm khoan khác nhau của tàu thăm dò, từ đất sét và magnetit ở thấp cho tới hematite ở trên cao.
Robot sáu bánh xe cũng phát hiện được boron (nguyên tố Bo) trong miệng núi lửa Gale, đánh dấu lần đầu tiên nguyên tố này được tìm thấy trên Sao Hỏa.
"Sự đa dạng của các khoáng chất và các nguyên tố cho thấy một hệ thống năng động. Chúng tương tác với nước ngầm cũng như nước trên bề mặt. Nước không chỉ ảnh hưởng đến các tính chất hóa học của đất sét, mà cũng khiến thành phần của nước thay đổi".
"Chúng ta đang nhìn thấy sự đa dạng hóa học cho thấy lịch sử tương tác lâu dài với nước. Các nguyên tố hóa học càng phức tạp, cho thấy sự hỗ trợ sự sống càng tốt.
Nguyên tố bo, hematit và khoáng chất đất sét nhấn mạnh sự linh động của các nguyên tố và các electron, đó là dấu hiệu tốt cho sự sống", Grotzinger cho biết trong một tuyên bố.
Một số mẫu vật cũng cho thấy sự phong phú của silica, nguyên tố này trên Trái Đất cũng giữ gìn được rất tốt những vi khuẩn cổ đại, Grotzinger cho biết.
Việc phát hiện này dĩ nhiên không cho thấy rằng các sinh vật đã từng sinh sống trên Sao Hỏa, nhưng nó có thể hỗ trợ việc lập kế hoạch những nhiệm vụ đi tìm sự sống trong tương lai, như tàu thăm dò Sao Hỏa của NASA vào năm 2020, Grotzinger nói.
Curiosity sẽ tiếp tục leo lên vùng thấp của núi Sharp, tiếp tục làm thỏa thích sự hiểu biết của các nhà khoa học về môi trường Sao Hỏa cổ đại và cách nó thay đổi theo thời gian.
Tàu thăm dò đang trong tình trạng ổn định, tuy nhiên một vấn đề với máy khoan của Curiosity đã xảy ra vào đầu tháng này vẫn tồn tại.
(Dịch từ Space)