Toán Tiểu học thường được nhận xét là đơn giản, chỉ cần cộng trừ nhân chia theo quy tắc là được. Nhưng cũng chính vì suy nghĩ đó mà không ít thầy cô đã xem nhẹ việc cho dữ liệu khiến cho bài toán đề bài thì đúng nhưng câu hỏi lại gây hoang mang tột độ.
Như mới đây, một bài toán của học sinh lớp 1 đã gây ra tranh cãi: "Xe thứ nhất chở được 980 tạ khoai, xe thứ hai chở ít hơn xe thứ nhất 250 tạ khoai. Hỏi xe thứ hai chở được bao nhiêu ki-lô-gam gạo".
Đáng chú ý ở phần câu hỏi, đề bài cho tạ khoai nhưng câu hỏi lại bắt tính... gạo?
Phần lớn đều cho rằng chắc hẳn giáo viên đã thiếu sự cẩn thận nên mới ra đề hỏi một đằng, đáp án một nẻo như vậy. Gạo và khoai là 2 dữ liệu không hề liên quan đến nhau nên để muốn ra bài toán có ý nghĩa, vị giáo viên nên đổi lại thành: "Hỏi xe thứ hai chở được bao nhiêu tạ khoai?".
Cũng có một ý kiến cho rằng, đây có thể là câu đố mẹo của cô giáo. Do cụm từ "chở được" nên cũng có khả năng khối lượng gạo sẽ bằng khối lượng khoai. Như vậy ta sẽ tính nhanh được số tạ khoai chở được là 980 - 250 = 730 tạ. Đổi ra đơn vị kg thì ta được đáp án đúng của bài toán 73.000 kg gạo.
Tuy nhiên, đáp án này cũng chỉ áp dụng được trong bài toán, chứ thực tế lại rất vô lý. Vì không ai yêu cầu dữ kiện lạ lùng như vậy. Bên cạnh đó khối lượng riêng của khoai lẫn gạo không giống nhau, khi xếp khoai lên thì sẽ tạo ra nhiều chỗ hở so với gạo. Nên thực tế khối lượng của cả 2 khi xếp sẽ không bằng nhau.
Hoặc nếu vẫn để 2 dữ kiện này thì vô cùng lằng nhằng khi phải có kiến thức liên quan đến khối lượng riêng của gạo và khoai, thể tích của xe thứ 2. So với kiến thức của học sinh cấp 1 thì phức tạp vô cùng. Vậy nên phương án hợp lý nhất vẫn là cho rằng giáo viên đã cho nhầm dữ kiện đề bài.
Một bài toán khác cũng trong trường hợp "đề ra một đằng, câu hỏi một nẻo"
Bên dưới bài viết đã nhận về nhiều bình luận góp ý của dân mạng:
- "Theo tui nghĩ, ý đề bài muốn hỏi là số lượng khoai ở xe hai có thể bán được bao nhiêu tiền và từ đó có thể tương ứng mua được bao nhiêu kg gạo".
- "Do xe chở khoai có khả năng cao sẽ không chở gạo nên rất có thể hỏi là bác lái xe buổi trưa ăn mấy bát cơm để quy ra gạo chăng".
- "Trả lời là 0 kg gạo do khả năng cao xe đã chở khoai thì không chở được gạo nữa".
- "Phải tính thể tích xe thông qua khối lượng riêng của khoai. Rồi từ thể tích đó tính thông qua khối lượng riêng của gạo để ra đáp án. Phức tạp lắm chứ không đùa được đâu".