“Vòi bạch tuộc” với hơn 1.000 pháp nhân
Theo Kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an , mặc dù không trực tiếp giữ chức vụ tại Ban quản trị, Ban điều hành Ngân hàng SCB nhưng với việc nắm giữ số lượng rất lớn, chiếm gần tuyệt đối cổ phần Ngân hàng SCB (trên 90%), bố trí người thân tín của mình giữ các chức vụ chủ chốt, bị can Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã nắm quyền điều hành, chi phối, chỉ đạo toàn bộ hoạt động của ngân hàng này, biến Ngân hàng SCB trở thành công cụ tài chính để Lan tổ chức huy động tiền gửi.
Đồng thời, bị can Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các đối tượng là lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB và tại hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát do Lan làm chủ sử dụng hàng nghìn cá nhân, pháp nhân để lập hàng nghìn bộ hồ sơ “khống” đứng tên vay vốn Ngân hàng SCB. Thông qua các hành vi này, bị can Trương Mỹ Lan đã sử dụng trái mục đích, chiếm đoạt tiền sử dụng cá nhân, đối phó che giấu hành vi phạm tội của mình và đồng bọn. Hành vi phạm tội của bị can Trương Mỹ Lan và đồng bọn là nguyên nhân căn bản, cốt yếu dẫn đến Ngân hàng SCB hoàn toàn mất thanh khoản, dư nợ tín dụng rất lớn, không còn khả năng thu hồi, vốn chủ sở hữu âm 443.769 tỷ đồng.
Được biết, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát có trụ sở tại số 193 - 203 Trần Hưng Đạo, phường Cô Giang, quận 1, TP. Hồ Chí Minh; ngành nghề kinh doanh chính là kinh doanh bất động sản, nhà hàng, khách sạn... Vạn Thịnh Phát hoạt động theo mô hình công ty cổ phần tập đoàn, xây dựng hệ sinh thái với hơn 1.000 công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, được chia thành nhiều lớp. Với hàng trăm cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp luật hoặc là người có quan hệ họ hàng, cán bộ, công nhân viên Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Trong đó, Vạn Thịnh Phát giữ vai trò trung tâm, kiểm soát toàn bộ hoạt động của các công ty trong hệ sinh thái và thường không tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh doanh.
Bị can Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Trương Huệ Vân (cháu gái bà Lan) - Ảnh CACC
Theo kết luận, hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát của bà Trương Mỹ Lan được chia làm 4 nhóm chính có quan hệ chặt chẽ với nhau.
Trong đó, nhóm định chế tài chính tại Việt Nam gồm: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn (Ngân hàng SCB), Công ty cổ phần Chứng khoán Tân Việt, Công ty cổ phần Đầu tư Tài chính Việt Vĩnh Phú. Trong đó, Ngân hàng SCB có vai trò đặc biệt quan trọng, được sử dụng như một công vụ tài chính để cấp vốn cho các công ty trong hệ sinh thái.
Nhóm công ty có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam phần lớn hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, nhà hàng, khách sạn... đều là công ty có vốn điều lệ lớn, nắm cổ phần chi phối các công ty con, công ty thành viên, như Công ty cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninsula vốn điều lệ 18.000 tỷ đồng, Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông vốn điều lệ 9.000 tỷ đồng...
Nhóm các công ty được gọi công ty “ma” tại Việt Nam được thành lập để lấy pháp nhân góp vốn đầu tư vào các dự án, vay vốn ngân hàng, thực hiện việc đảo nợ hoặc ký hợp đồng hợp tác, thi công...
Mạng lưới công ty tại nước ngoài, tài liệu cho biết bà Trương Mỹ Lan xây dựng mạng lưới nhiều công ty vỏ bọc tại các vùng lãnh thổ, quốc gia “thiên đường thuế” phục vụ hoạt động đầu tư, kinh doanh tại nước ngoài hoặc sử dụng danh nghĩa “nhà đầu tư nước ngoài” đầu tư vào Việt Nam có nhiệm vụ quản lý nguồn vốn, tài sản của gia đình Trương Mỹ Lan tại nước ngoài.
Loạt doanh nghiệp do người thân đứng tên
Theo kết luận của Bộ Công an, một trong những cái tên nổi bật trong hệ sinh thái của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát liên quan đến vụ án là Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát có vốn điều lệ: 13.000 tỷ đồng. Người đại diện theo pháp luật là bà Trương Huệ Vân, Tổng giám đốc (cháu bị can Trương Mỹ Lan, hiện cũng đã bị khởi tố).
Tập đoàn Vạn Thịnh Phát gồm 4 cổ đông: Bà Trương Mỹ Lan sở hữu 60%; bà Elizabeth Chu Yuet Han (Chu Duyệt Hằng) - con Trương Mỹ Lan chiếm 10%; bà Mary Chu Yuet Fan (Chu Duyệt Phấn) - con gái Trương Mỹ Lan chiếm 10%; Công ty Cổ phần Emerald, đại diện là bà Trương Huệ Vân nắm 20%.
Hội đồng thành viên của Vạn Thịnh Phát gồm 6 thành viên: Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT); Ngô Thanh Nhã (em dâu bà Trương Mỹ Lan) - Phó Chủ tịch HĐQT; 4 thành viên HĐQT là bà Chu Duyệt Hằng, bà Chu Duyệt Phấn, ông Trương Lập Hưng (cháu bà Trương Mỹ Lan) và bà Trương Huệ Vân.
Ban điều hành qua các thời kỳ gồm: Trương Huệ Vân, Tổng giám đốc; 6 Phó Tổng giám đốc: Ông Trương Lập Hưng, ông Trần Danh Hùng, bà Tống Thị Thanh Hoàng, ông Trương Mễ, bà Lâm Thị Hòa, bà Tô Thị Anh Đào. Kế toán trưởng là bà Phạm Thanh Thảo.
Các dự án đầu tư do Tập đoàn Vạn Thịnh Phát làm chủ đầu tư gồm Dự án Khu dân cư Bonville thuộc Lô số 6 - Khu chức năng 9A+B Đô thị mới Nam thành phố, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh với diện tích là 56.293,4 m2 và nhiều dự án, hợp đồng khác.
Tiếp đến là Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát. Doanh nghiệp này có trụ sở tại số 193 - 203 Trần Hưng Đạo, phường Cô Giang, quận 1, TP. Hồ Chí Minh; được thành lập năm 2007. Công ty có ngành nghề kinh doanh chính là kinh doanh bất động sản, quyền sử dụng đất thuộc chủ sở hữu, chủ sử dụng hoặc đi thuê; dịch vụ lưu trú ngắn ngày; bán buôn thực phẩm; nhà hàng và các dịch vụ ăn uống phục vụ lưu động. Doanh nghiệp có vốn điều lệ là 12.800 tỷ đồng. Người đại diện theo pháp luật: Ngô Thanh Nhã, Tổng giám đốc (em dâu bà Trương Mỹ Lan).
Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát gồm 4 cổ đông: Tập đoàn VTP sở hữu 49%, bà Chu Duyệt Hằng sở hữu 15,5%, bà Chu Duyệt Phấn nắm 15,5% và Công ty cổ phần Emerald, đại diện là bà Trương Huệ Vân chiếm 20%.
HĐQT gồm 3 thành viên: Ông Trương Chí Trung (em bà Trương Mỹ Lan) - Chủ tịch HĐQT; ông Trương Lập Hưng và bà Trương Huệ Vân là thành viên HĐQT.
Ban điều hành qua các thời kỳ gồm: Ngô Thanh Nhã, Tổng giám đốc; 4 Phó Tổng Giám đốc: Bà Trương Huệ Vân, bà Tô Thị Anh Đào, bà Tống Thị Thanh Hoàng, ông Trần Danh Hùng. Kế toán trưởng là Lương Thị Hồng Nhung.
Các dự án đầu tư do Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát làm chủ đầu tư là Dự án Khu dân cư Sterling Residence thuộc Khu II - Khu 6A thuộc Khu chức năng số 6A - Đô thị mới Nam Thành phố, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh với quy mô 264.633 m2 và nhiều dự án, hợp đồng khác.
Một cái tên khác liên quan đến vụ án là Công ty cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninsula. Công ty này cũng có trụ sở tại số 193 - 203 Trần Hưng Đạo, phường Cô Giang, quận 1, TP. Hồ Chí Minh; được thành lập năm 2003.
Công ty hoạt động chính trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản với vốn điều lệ 18.000 tỷ đồng. Cơ cấu cổ đông gồm: 10 cổ đông cá nhân và 21 cổ đông pháp nhân.
Người đại diện pháp luật: Nguyễn Ngọc Dương, Tổng giám đốc (đã chết). HĐQT gồm: Trương Vincent Kinh, Chủ tịch và 2 thành viên Kwok Hakman Oliver và bà Nguyễn Phương Anh.
Dự án sở hữu gồm Khu công viên Mũi Đèn Đỏ và Khu nhà ở đô thị tại phường Phú Thuận, quận 7, TP. Hồ Chí Minh với quy mô dự án là gần 117,8 ha. Dự án đang trong quá trình làm thủ tục đầu tư, chưa được phê duyệt dự án, chưa được giao đất.
Công ty Cổ phần Đầu tư Tài chính Việt Vĩnh Phú có trụ sở tại số 8 Nguyễn Huệ, phường Bến Nghé, quận 1, TP. Hồ Chí Minh là cái tên tiếp theo liên quan đến vụ án. Công ty được thành lập năm 2007 với vốn điều lệ 2.868 tỷ đồng. Ngành nghề kinh doanh chính là tư vấn quản lý và Tạ Chiêu Trung - Tổng giám đốc làm đại diện pháp luật.
Cổ đông gồm bà Trương Huệ Vân sở hữu 50,5% vốn điều lệ; Công ty Prosperity Asia Capital Limited - quốc tịch British Virgin Islands nắm 19,5%; Công ty Lionyear International Limited - quốc tịch British Virgin Islands sở hữu 15%; Công ty Magic Luck Group Limited - quốc tịch British Virgin Islands nắm 15% vốn.
Ngoài ra còn có một số công ty có hoạt động kinh doanh, tạo doanh thu cho nhóm Vạn Thịnh Phát gồm: Công ty cồ phần Tập đoàn Quản lý bất động sản Windsor, Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông, Công ty cổ phần Đầu tư Times Square Việt Nam, Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Hàng tiểu thủ công nghiệp Sài Gòn, Công ty TNHH MTV Khách sạn Quốc tế Thiên Phúc, Công ty TNHH Vinametric, Công ty CP Bông Sen, Công ty TNHH Quản lý Sài Gòn Artisans, Công ty TNHH Sài Gòn Atelier, Công ty TNHH Coco & May, Công ty TNHH The Recipe, Công ty cổ phần The Signature, Công ty LaviFood...
Theo kết luận điều tra, ngoài các doanh nghiệp kể trên còn có nhiều các công ty “ma” được bị can Trương Mỹ Lan giao cho Hà Thục Kim và sau này là Đặng Phương Hoài Tâm, Trưởng Văn phòng HĐQT của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát phụ trách và phối hợp với Nguyễn Ngọc Dương và Nguyễn Phương Anh (là Tổng giám đốc và Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Sài Gòn Peninsula) thực hiện. Các công việc gồm đặt tên công ty, tìm thuê người đứng tên thành lập công ty dưới các vai trò là người đại diện theo pháp luật, cổ đông, thành viên Công ty TNHH, tìm địa chỉ đặt trụ sở công ty, chọn ngành nghề kinh doanh... cho phù hợp với yêu cầu của Trương Mỹ Lan và đồng phạm.
Nguyễn Ngọc Dương chỉ đạo bà Trần Thị Kim Chi, ông Bùi Đức Khoa... tìm người nhận đứng tên theo yêu cầu và cung cấp thông tin của họ cho ông Phan Chí Luân quản lý, cập nhật danh sách.
Với phương thức này, kết quả điều tra xác định bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát thành lập/nhận chuyển nhượng/sử dụng hàng nghìn pháp nhân để: Đứng tên khoản vay; chuyển/nhận tiền từ nước ngoài; phát hành trái phiếu; đứng tên dự án; cơ cấu lại sở hữu cổ phần giữa các công ty, chuyển nhượng cổ phần, tài sản cho các cá nhân theo mục đích của bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm (chuyển nhượng nhiều lần để nâng giá trị tài sản, hoặc chuyển nhượng để lập phương án rút tiền ra khỏi Ngân hàng SCB...).
Trong đó, một số lượng lớn công ty ma được thành lập không có hoạt động kinh doanh mà chỉ để đứng tên khoản vay tại Ngân hàng SCB, lập các phương án vay vốn khống, hợp thức hóa rút tiền ở Ngân hàng SCB để bà Lan sử dụng.
Ngoài ra, bà Lan cũng chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoạn Vạn Thịnh Phát thuê/nhờ hàng nghìn cá nhân để: Đứng tên khoản vay tại Ngân hàng SCB; đứng tên đại diện pháp luật công ty “ma”; đứng tên tài sản đảm bảo; đứng tên cổ phần; mở tài khoản nhận tiền, rút tiền mặt, phục vụ cho các mục đích của Trương Mỹ Lan.